Ông Trump hứa tặng 'cổ tức thuế quan' 2.000 USD/người Mỹ

Giữa lúc đối mặt vụ kiện về quyền áp thuế, ông Trump cam kết phát “cổ tức thuế quan” 2.000 USD cho người dân Mỹ, khẳng định thuế nhập khẩu giúp kinh tế Mỹ “phát đạt chưa từng có”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters.

“Mỗi người (ngoại trừ nhóm thu nhập cao) sẽ nhận ít nhất 2.000 USD”, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social sáng 9/11 (giờ địa phương), song không nêu rõ đối tượng đủ điều kiện hay thời điểm chi trả. Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết trong chương trình This Week của ABC rằng “cổ tức thuế quan” có thể không phải là tiền mặt trực tiếp. “Khoản 2.000 USD đó có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Nó có thể là giảm thuế, hoặc ưu đãi tài chính gián tiếp mà người dân đang được hưởng”, ông nói. Ông Trump tuyên bố thuế quan đã mang về “hàng nghìn tỷ USD” cho nước Mỹ, giúp các quỹ hưu trí 401(k) đạt mức cao kỷ lục, đồng thời khẳng định “không hề có lạm phát” do tác động của các loại thuế này.

“Những ai chống thuế quan là kẻ ngu ngốc!”, ông viết thẳng thừng.

Theo Ủy ban Ngân sách Liên bang có Trách nhiệm (CRFB), chính phủ Mỹ đã thu khoảng 151 tỷ USD tiền thuế nhập khẩu từ tháng 4 đến tháng 10. Ông Bessent dự báo con số này có thể đạt 500 tỷ USD hoặc hơn mỗi năm. Để so sánh, trong thời kỳ đại dịch, kế hoạch phát tiền hỗ trợ 2.000 USD cho mỗi hộ gia đình từng được ước tính tốn khoảng 464 tỷ USD. Hiện chưa rõ “cổ tức thuế quan” của ông Trump có sử dụng cơ chế tương tự gói cứu trợ Covid-19 hay không. Bài đăng của ông Trump trên Truth Social. Thực tế, đây không phải lần đầu tiên ông Trump gợi ý về “cổ tức thuế quan”. Nhưng lần tuyên bố mới nhất xuất hiện ngay sau khi Đảng Dân chủ giành thắng lợi trong loạt cuộc bầu cử ở các bang xanh - vấn đề chi phí sinh hoạt và khả năng chi trả trở thành tâm điểm tranh luận. Dù vậy, nhiều nghị sĩ Cộng hòa không mấy mặn mà với đề xuất chi trả tiền mặt trực tiếp cho người dân. “Kế hoạch đó sẽ không bao giờ được thông qua”, Thượng nghị sĩ Bernie Moreno (bang Ohio) nói thẳng với báo chí hồi tháng 7, dẫn lý do “nợ quốc gia đã chạm ngưỡng 37.000 tỷ USD.” Trong phiên điều trần lịch sử tại Tòa án Tối cao hôm 5/11, các thẩm phán bảo thủ đã chất vấn gay gắt luật sư đại diện chính quyền Trump về tính hợp hiến của các loại thuế “đối ứng” và “chống buôn lậu” do ông ban hành theo Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA). Theo dữ liệu Hải quan và Biên phòng Mỹ, các loại thuế theo IEEPA chiếm khoảng 90 tỷ USD trong tổng số 151 tỷ USD thu được từ thuế quan trong năm tài khóa 2025 (tính đến ngày 23/9). Nếu Tòa án Tối cao vô hiệu hóa việc sử dụng IEEPA, chính quyền Trump có thể tìm cách dựa vào Điều 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974 để duy trì thuế “đối ứng” và “chống buôn lậu”. Tuy nhiên, các cơ chế pháp lý này phức tạp hơn nhiều và cũng có nguy cơ bị tòa bác bỏ. Trong trường hợp thua kiện, chính quyền Trump có thể buộc phải hoàn trả toàn bộ số tiền thuế đã thu. Ngoài khía cạnh kinh tế, ông Trump còn sử dụng các loại thuế theo IEEPA như công cụ đàm phán đối ngoại, kể cả trong các nỗ lực chấm dứt xung đột ở nước ngoài. Phán quyết cuối cùng về vụ kiện thuế quan dự kiến sẽ được công bố trước tháng 6 năm sau. Hiểu về thuế quan và chiến tranh thương mại Trong lúc cuộc chiến thuế quan leo thang, Tri thức - Znews giới thiệu tới độc giả tổng hợp 5 cuốn sách giải thích chính sách thương mại toàn cầu trong những thập kỷ gần đây, bao gồm cuộc chiến thương mại của ông Trump. Danh sách này do các chuyên gia của Financial Times đưa ra.

Năm cuốn sách đó bao gồm Why Politicians Lie About Trade… And What You Need to Know của Dmitry Grozoubinksi (2024), Trade Wars Are Class Wars của Matthew C Klein và Michael Pettis (2020), Misadventures of the Most Favored Nations: Clashing Egos, Inflated Ambitions, and the Great Shambles of the World Trade System của Paul Blustein (2009), Kicking Away the Ladder: Development Strategy in Historical Perspective của Ha-Joon Chang (2002) và No Trade Is Free: Changing Course, Taking on China, and Helping America’s Workers của Robert Lighthizer (2023).