Ông Trump đòi kiện đài BBC đền bù 5 tỉ USD: Nhiệm vụ bất khả thi?

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ khởi kiện BBC đòi bồi thường tới 5 tỉ USD vì chỉnh sửa video phát biểu của ông. Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cho rằng vụ kiện này đối mặt nhiều rào cản nghiêm ngặt.

Ngày 14-11, ông Trump tuyên bố có thể khởi kiện Tập đoàn Phát thanh Truyền hình Anh (BBC) vào tuần tới để đòi bồi thường từ 1 - 5 tỉ USD sau khi đài truyền hình Anh thừa nhận chỉnh sửa đoạn video bài phát biểu của ông về sự kiện Điện Capitol ngày 6-1-2021. 

Phía BBC khẳng định cáo buộc phỉ báng là không có cơ sở pháp lý. BBC đang rơi vào cuộc khủng hoảng lớn nhất trong nhiều thập kỷ sau khi hai lãnh đạo cấp cao từ chức vì những cáo buộc biên tập tin bài thiên vị, bao gồm chỉnh sửa bài phát biểu của ông Trump hôm 6-1-2021, khi những người ủng hộ ông xông vào Điện Capitol.

Căn cứ và yêu cầu kiện tụng

Các luật sư của ông Trump đặt hạn chót vào ngày 14-11 để BBC rút lại bộ phim tài liệu hoặc đối mặt vụ kiện với mức bồi thường "không dưới" 1 tỉ USD, theo Reuters ngày 16-11 dẫn một bức thư của các luật sư. Họ yêu cầu BBC xin lỗi và bồi thường cho "tổn hại danh tiếng và tài chính nghiêm trọng" với thân chủ của họ.

BBC thừa nhận việc chỉnh sửa là "sai lầm trong đánh giá" và gửi lời xin lỗi cá nhân vào ngày 13-11. Tuy nhiên, đài cho biết sẽ không phát lại bộ phim "dưới bất kỳ hình thức nào" và bác bỏ cáo buộc phỉ báng.

"Chúng tôi sẽ kiện họ với mức từ 1 - 5 tỉ USD, có lẽ vào tuần tới", ông Trump nói với các phóng viên trên Không lực Một khi bay đến Florida. "Tôi nghĩ tôi phải làm vậy, ý tôi là họ thậm chí còn thừa nhận họ gian dối. Họ đã thay đổi những lời nói thốt ra từ miệng tôi". 

Bộ phim tài liệu phát trên chương trình Panorama của BBC đã ghép ba đoạn video trong bài phát biểu của ông Trump, tạo ấn tượng ông kích động cuộc bạo loạn ngày 6-1-2021. Các luật sư của ông cho rằng điều này "sai sự thật và phỉ báng".

Ông Trump cho biết chưa nói chuyện với Thủ tướng Anh Keir Starmer về vụ việc nhưng dự định gọi điện vào cuối tuần. Ông nói Thủ tướng Starmer đã cố liên lạc với ông và "rất mất mặt" về vụ việc.

Những rào cản pháp lý

Các chuyên gia pháp lý đánh giá vụ kiện sẽ không dễ dàng. "Đệ đơn thì dễ. Thắng được mới khó", ông Mark Stevens, luật sư chuyên về truyền thông tại Hãng luật Howard Kennedy, nói với Đài Sky News. "Trường hợp này giống như cố quàng thòng lọng vào một cơn lốc xoáy: về mặt kỹ thuật thì có thể, nhưng sẽ cần không chỉ một chiếc mũ cao bồi".

Rào cản đầu tiên là địa bàn phát sóng. Bộ phim không phát tại Mỹ, nơi đội ngũ luật của ông Trump dự kiến đệ đơn tại Florida. "Để thắng kiện phỉ báng, tổn hại phải xảy ra tại nơi đơn kiện được nộp", ông Stevens nói. 

"Thật khó lập luận rằng có tổn hại danh tiếng ở nơi nội dung không được phát sóng". Nhóm luật sư chọn Florida vì thời hiệu khởi kiện phỉ báng ở Anh chỉ một năm, đã hết hạn do phim phát sóng từ tháng 10-2024, trong khi Florida có thời hạn hai năm.

Thứ hai, đội ngũ luật phải chứng minh danh tiếng của ông Trump bị tổn hại thực sự. "Danh tiếng của ông ấy về vấn đề này vốn đã bị tổn hại trước đó", ông Stevens nói. "Đã có các phán quyết tư pháp, điều trần quốc hội, truyền thông toàn cầu về vụ việc ngày 6-1. Quy trách nhiệm cho BBC về bất kỳ tổn hại tăng thêm nào có vẻ là lập luận rất yếu".

Trong các vụ kiện phỉ báng tại Mỹ, tòa án cũng xem xét yếu tố "ác ý". Bên nguyên phải chứng minh đối phương làm vậy có chủ ý. "Tôi không nghĩ ông ấy có thể làm được điều đó", ông Alan Rusbridger, Tổng biên tập tạp chí Prospect và cựu Tổng biên tập báo Guardian, nhận định.

Cuối cùng, điều kiện thắng kiện phỉ báng với quan chức công ở Mỹ ngặt nghèo hơn người thường. Từ năm 1964, họ phải chứng minh điều nói về mình được đưa ra "với hiểu biết rằng nó sai, hoặc liều lĩnh phớt lờ sự thật". "Lý do Tòa án Tối cao Mỹ đưa ra chuẩn mực này là để tránh làm báo chí sợ sệt", không dám chỉ trích giới chức nhà nước, theo ông Rusbridger.

Tu chính án thứ Nhất của Hiến pháp Mỹ bảo vệ mạnh mẽ quyền tự do ngôn luận và báo chí. "Tất cả những điều này đều gây khó cho nguyên đơn", ông George Freeman, Giám đốc điều hành Trung tâm Luật truyền thông tại New York, nói với Đài BBC Radio 4.

Tuy nhiên, ông Burt Neuborne, giáo sư danh dự tại Trường Luật Đại học New York, cho rằng ông Trump có cơ sở kiện đài BBC vì sai sót của họ không phải "ghép nối vô tình". 

"Ác ý thực sự ở đây là việc cố ý phát tán thứ được cho là trích dẫn nguyên văn, nhưng lại không phải", ông Neuborne phân tích. Dù vậy, ông cũng nhận định khả năng bồi thẩm đoàn trao cho ông Trump mức bồi thường lớn là không cao.