Ông Trump ‘có cửa’ thắng Nobel Hòa bình 2025?

Ông Donald Trump từ lâu định vị bản thân như người kiến tạo hòa bình trên khắp thế giới, song nhiều chuyên gia nhận định tổng thống Mỹ khó có thể giành giải Nobel Hòa bình vào ngày 10/10 tới.

Tổng thống Mỹ Donald Trump không giấu tham vọng được nhớ đến là người mang lại hòa bình cho thế giới. Ảnh: Reuters.

Theo các chuyên gia, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không giành được Giải Nobel Hòa bình năm 2025 như ông vẫn luôn mong muốn. Thay vào đó, ủy ban gồm 5 thành viên có thể muốn vinh danh một tổ chức nhân đạo đang hoạt động trong môi trường ngày càng khắc nghiệt, một phần do Mỹ cắt giảm viện trợ.

Một số ứng viên tiềm năng gồm Cơ quan tị nạn Liên Hợp Quốc (UNHCR), Cơ quan nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), Hội Chữ thập đỏ, Bác sĩ Không Biên giới, hoặc nhóm cộng đồng địa phương như Phòng Ứng phó Khẩn cấp của Sudan.

Chủ nhân Giải Nobel Hòa bình 2025 sẽ được tiết lộ vào ngày 10/10 tới.

"Hoàn toàn không có cơ hội"

"Ông ấy hoàn toàn không có cơ hội nhận Giải Hòa bình", nhà sử học Asle Sveen nhận định, ví dụ sự ủng hộ của ông Trump với Israel tại xung đột Dải Gaza. Di chúc của Alfred Nobel nêu rõ giải thưởng trao cho người "làm nhiều nhất hoặc tốt nhất có thể thúc đẩy tình hữu nghị giữa các quốc gia".

Nina Graeger - Giám đốc Viện Nghiên cứu Hòa bình Oslo - nhấn mạnh ông Trump không làm điều nào trong số này.

“Ông ấy rút Mỹ khỏi Tổ chức Y tế Thế giới và Hiệp định Paris về khí hậu, khởi xướng cuộc chiến thương mại với hàng loạt quốc gia", bà nói. "Đây không phải chân dung một vị tổng thống yêu chuộng hòa bình hoặc một người thực sự muốn thúc đẩy hòa bình".

Bản sao Huy chương Nobel Hòa bình. Ảnh: Reuters.

Trong khi đó, Henrik Syse - cựu thành viên Ủy ban Nobel Na Uy - cho biết có những lúc, có người được trao Nobel Hòa bình “bất chấp lý lịch tàn bạo, từng đóng góp vào tội ác hoặc hành vi sai trái”.

“Tuy nhiên, họ nhận thức được cái sai và tìm cách sửa chữa sai lầm”, ông nói, trích dẫn ví dụ về F.W. de Klerk, nguyên thủ cuối cùng trong giai đoạn Nam Phi áp dụng chính sách phân biệt chủng tộc (Apartheid), đã cùng cựu Tổng thống Nelson Mandela giành Nobel Hòa bình vào năm 1993.

Ông Graeger cho rằng nếu ông Trump gây áp lực lên Nga chấm dứt chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine hoặc Israel ngừng chiến sự ở Dải Gaza, tổng thống Mỹ hoàn toàn có thể được xem xét như một ứng viên tiềm năng.

Nhiều người đã vận động hành lang để giành giải Nobel Hòa bình, nhưng không ai quyết liệt hơn ông Trump. Ông nhiều lần dùng cương vị tổng thống Mỹ để lập luận ông xứng đáng với giải thưởng này, kể cả khi phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hôm 23/9.

Tuy nhiên, Asle Toje - Phó chủ tịch Ủy ban Nobel Na Uy - khẳng định vận động hành lang nhìn chung sẽ phản tác dụng.

"Những chiến dịch kiểu này có tác động tiêu cực nhiều hơn là tích cực. Chúng tôi thảo luận vấn đề trong một ủy ban. Một số ứng cử viên thúc đẩy mạnh mẽ và chúng tôi không thích điều đó", ông Asle Toje nói. “Chúng tôi quen làm việc trong một căn phòng kín mít. Đồng thuận giữa những người trong ủy ban đã khó lắm rồi”.

Còn với Chủ tịch Ủy ban Nobel Joergen Watne Frydnes, những lời kêu gọi này không ảnh hưởng gì tới quá trình lựa chọn người thắng cuộc.

"Tất cả chính trị gia đều muốn giành giải Nobel Hòa bình", ông Joergen Watne Frydnes nói. "Chúng tôi hy vọng những lý tưởng củng cố bởi Giải Nobel Hòa bình là điều tất cả chính trị gia phấn đấu đạt được”.

Những ứng viên tiềm năng

Bên cạnh tổ chức nhân đạo, Ủy ban Nobel cũng chú ý tới các thể chế của Liên Hợp Quốc như Tòa án Công lý Quốc tế, hoặc Liên Hợp Quốc nói chung.

Ngoài ra, họ có thể để mắt tới các nhà báo, sau một năm nhiều nhân viên truyền thông thiệt mạng trong lúc đưa tin, hầu hết ở Dải Gaza. Ủy ban Bảo vệ Nhà báo hoặc Phóng viên Không Biên giới là những cái tên sáng giá.

Ủy ban cũng có khả năng nhắc tới các tổ chức địa phương đang hỗ trợ đàm phán lệnh ngừng bắn và tiếp cận viện trợ trong xung đột, như các ủy ban hòa bình ở Cộng hòa Trung Phi, Mạng lưới Xây dựng Hòa bình Tây Phi hoặc Ủy ban Người cao tuổi và Hòa giải ở El Fasher, Darfur.

"Tổ chức trong số này cũng xứng đáng nhận giải thưởng", Karim Haggag - người đứng đầu Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm - cho biết.