"Ông lớn" công nghệ hé lộ kế hoạch cho Việt Nam vào 2026: Từ Made in Vietnam đến Marketed from Vietnam

Khoản đầu tư của Amazon sẽ giúp Việt Nam chuyển đổi từ nhà máy có biên lợi nhuận thấp thành trung tâm thương mại điện tử giá trị gia tăng.

3 lợi ích cho Việt Nam

Kế hoạch của Amazon nhằm biến Việt Nam thành trung tâm xuất khẩu thương mại điện tử cho Đông Nam Á vào năm 2026 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình chuyển đổi từ một cường quốc sản xuất sang một nền kinh tế thương mại tích hợp kỹ thuật số.

Sự phát triển này củng cố các mục tiêu dài hạn của Việt Nam về nâng cao trình độ xuất khẩu, mở rộng sự tham gia của các doanh nghiệp nhỏ vào thương mại toàn cầu và gắn kết nền kinh tế sâu hơn vào thương mại kỹ thuật số xuyên biên giới.

Kể từ khi gia nhập WTO năm 2007, Việt Nam đã chuyển mình thành một trong những nền kinh tế xuất khẩu nhất châu Á. Trong 10 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 391 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chiếm 76% tổng kim ngạch, cho thấy sự hội nhập sâu rộng vào chuỗi sản xuất toàn cầu, đặc biệt là trong lĩnh vực điện tử, máy móc và dệt may.

Mặc dù quy mô rất ấn tượng, nhưng hầu hết hàng xuất khẩu vẫn chỉ tập trung vào sản xuất hoặc lắp ráp với biên lợi nhuận thấp, nơi giá trị được nắm giữ ở nước ngoài. Thách thức đối với Việt Nam là phải chuyển đổi từ sản xuất theo hợp đồng sang mô hình coi trọng đổi mới, xây dựng thương hiệu và tiếp cận thị trường kỹ thuật số.

Sự phát triển thương mại điện tử của Việt Nam mở ra một hướng đi theo hướng đó. Thị trường bán lẻ trực tuyến nội địa của Việt Nam đang mở rộng nhanh chóng, đạt giá trị 25 - 32 tỷ đô la vào năm 2025 và tăng trưởng gần 20% mỗi năm.

Xuất khẩu thương mại điện tử xuyên biên giới cũng đang tăng tốc, từ 3,5 tỷ đô la vào năm 2023 lên 5,8 tỷ đô la vào năm 2028. Trong 5 năm qua, số lượng sản phẩm Việt Nam được niêm yết trên Amazon đã tăng hơn 300%, với 18 triệu mặt hàng hiện được bán trên toàn cầu.

Quyết định của Amazon hoàn toàn phù hợp với lộ trình này. Bằng cách chọn Việt Nam làm trung tâm xuất khẩu khu vực, công ty đang tích hợp sản xuất tại địa phương vào mạng lưới logistics và bán lẻ toàn cầu - một hệ thống hiện hoạt động vừa là xương sống logistics vật lý vừa là nền tảng chuỗi cung ứng kỹ thuật số.

Hàng hóa sản xuất tại Việt Nam giờ đây có thể được vận chuyển trực tiếp đến các trung tâm phân phối ở nước ngoài của Amazon, đặc biệt là tại Mỹ và Châu Âu, giúp rút ngắn thời gian giao hàng và chi phí giao dịch.

Những lợi ích đối với Việt Nam mang tính cấu trúc. Thứ nhất, việc tham gia vào mạng lưới này có thể giúp chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu của đất nước từ lắp ráp giá trị thấp sang thương mại kỹ thuật số giá trị cao hơn. Thứ hai, điều này có thể sẽ thúc đẩy đầu tư vào kho bãi, vận tải và hiện đại hóa hải quan, khi cả doanh nghiệp nhà nước và tư nhân đều điều chỉnh để đáp ứng các tiêu chuẩn hậu cần của Amazon.

Thứ ba, các nhà sản xuất Việt Nam được tiếp cận với người tiêu dùng toàn cầu, từ đó thúc đẩy đổi mới và cải thiện chất lượng trong nước.

Tuy nhiên, vẫn còn những vấn đề cần lưu ý. Chi phí hậu cần của Việt Nam vẫn nằm trong số những nước có chi phí hậu cần cao nhất châu Á - khoảng 17% GDP - và quản trị thương mại số của Việt Nam vẫn chưa đồng đều.

Từ Made in Vietnam đến Marketed from Vietnam

Nếu được thực hiện tốt, mối quan hệ đối tác này có thể giúp Việt Nam chuyển từ khối lượng sang giá trị - không chỉ bằng cách tăng doanh số mà còn bằng cách nắm bắt biên lợi nhuận của nhà phân phối trước đây đã bị mất vào tay các trung gian nước ngoài.

Thành công sẽ đánh dấu một sự thay đổi tinh tế nhưng đáng kể: khi cụm từ "Made in Vietnam" - Sản xuất tại Việt Nam - ngày càng đồng nghĩa với "Marketed from Vietnam".

Khi nói marketed in vietnam thì có thể hiểu là doanh nghiệp Việt Nam chủ động quản lý khâu tiếp thị, bán hàng, phân phối ra thị trường quốc tế, như vậy sản phẩm không chỉ "sản xuất ở Việt Nam" mà còn xuất phát từ Việt Nam. Khi đó, Việt Nam không chỉ làm công đoạn cuối mà kiểm soát đầu ra, dữ liệu khách hàng, chuỗi cung ứng và lợi nhuận phân phối.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc giúp Việt Nam chuyển từ khối lượng sang giá trị - không chỉ bằng cách tăng doanh số mà còn bằng cách nắm bắt biên lợi nhuận của nhà phân phối trước đây đã bị mất vào tay các trung gian nước ngoài.

Đây cũng là một dấu hiệu cho thấy Việt Nam đã bắt đầu tạo ra được phần lớn hơn trong giá trị sản phẩm.