Nước mắt nông dân rơi sau bão

Hàng ngàn ha lúa ở Nghệ An chuẩn bị kỳ thu hoạch thì bị bão số 5 quật đổ, ngã rạp, hạt lúa nảy mầm khiến người trồng xót xa vì thua lỗ.

Lúa sắp vào bồ vẫn hỏng ăn

Mặt trời vừa ló dạng, vợ chồng ông Nguyễn Văn Thế (ngụ xã Hợp Minh, Nghệ An) đã lật đật ra đồng để "cứu lúa". Thửa ruộng 5 sào (2.500 m²) của vợ chồng ông Thế năm nay dự tính sẽ thu về khoảng 1,5 tấn lúa, nhưng chỉ sau một buổi bị bão số 5 quần thảo, mọi thứ gần như trở về số không. 

Bão đổ bộ, sức gió không quá lớn nhưng đã khiến thửa ruộng này và phần lớn những thửa ruộng khác trên các cánh đồng ở xã Hợp Minh bị ngã đổ. Bão kèm theo mưa lớn nên lúa bị chìm trong nước bùn và hạt lúa đồng loạt nảy mầm.

Dù lúa chưa đến độ chín đều, nhưng vì cây lúa bị ngã rạp nên vợ chồng ông Thế phải dùng tay đỡ lúa lên rồi cột thành từng đám cho ráo nước để thuê máy đến gặt.

"Vụ này lúa tốt, bông nhiều, nghĩ rằng sẽ thắng vì lúa đã sắp vào bồ rồi, ai ngờ. Nếu cơn bão đổ bộ chậm đi khoảng 10 ngày thì lúa đã đến kỳ thu hoạch, chạy bão vẫn còn kịp. Bão đổ bộ khi lúa còn xanh quá, không thể gặt được. Tình thế này chỉ bòn được hạt nào thì hay hạt đó, chứ thu hoạch cả ruộng may ra chỉ đủ tiền thuê máy gặt. Bỏ thì thương, vương thì nặng, lúa đã bị ngâm nước dài ngày rồi thì chất lượng rất kém", ông Thế thở dài.

Bình quân mỗi sào ruộng, ông Thế đầu tư khoảng 1,1 triệu đồng gồm tiền giống, tiền công cày bừa, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, công gặt hái. Được mùa, mỗi sào thu về khoảng 300 kg, với giá lúa 800.000 đồng/kg, gia đình ông thu về 2,4 triệu đồng, lãi khoảng 1,4 triệu đồng, nhưng gặp bão như vụ này thì thua lỗ.

Gần thửa ruộng gia đình ông Thế, chị Nguyễn Thị Trinh cũng đang vật lộn với phần lớn lúa bị ngã rạp trên thửa ruộng rộng 1.300 m². 

"Thửa này ngã nhưng còn một số diện tích bông lúa chưa bị vùi nước nên còn vớt vát đươc, 2 thửa ruộng 3.000 m² ở cánh đồng Lưới gần như mất trắng. Nông dân khổ lắm, đầu tư tiền của, công sức nhưng nhìn ruộng lúa thế này thì đứt ruột vì có gieo mà không được gặt", chị Trinh buồn bã.

Vụ trước, gia đình chị Trinh cũng thua lỗ vì 3.000 m² lúa trổ đúng vào thời điểm mưa lạnh kéo dài nên bông lúa không kết hạt, vụ này tiếp tục thất bại. Đây là tình cảnh của nhiều gia đình ở Nghệ An. Ông Nguyễn Văn Kính, ngụ xã Hợp Minh, cho hay vụ này gia đình ông trồng gần 2 mẫu lúa, nhưng phần lớn diện tích lúa bị ngã rạp vì bão, vụ trước có 2.000 m² cũng không được gặt vì lúa trổ cờ, hạt lép.

"Không thu hoạch thì tiếc, nhưng thuê người dựng lúa dậy, thuê máy gặt thì tiền bán lúa không đủ trả tiền công", ông Kính nói.

Gần bên xã Hợp Minh là xã Vân Tụ, những ngày của kỳ nghỉ tết Độc lập vừa qua, người dân phải tranh thủ trời hửng nắng để ra đồng thu hoạch lúa dù còn lại trên bông chỉ là những hạt lúa vùi bùn. 

Đứng bên mớ lúa hạt sẫm màu bùn, bà Trần Thị Hà, ngụ xã Vân Tụ, cho hay nếu thời tiết thuận lợi như mọi năm, thời điểm này trên các cánh đồng của xã, máy gặt đang làm việc nhộn nhịp. Nhưng vụ này, trời đã "gặt" giúp dân nên chỉ lác đác một vài chiếc máy đang tranh thủ vớt vát những diện tích còn có thể gặt được.

"Tôi thuê máy gặt đến gặt thửa ruộng 1.000 m² nhưng chỉ được chừng đó lúa. Phơi khô may ra chỉ được 70 kg, nhưng lúa bị ngâm nước, dính bùn rồi, chỉ dùng để làm thức ăn chăn nuôi thôi", bà Hà kể.

Ông Nguyễn Đình Thi, Phó chủ tịch UBND xã Vân Tụ, cho biết mưa kéo dài và cơn bão số 5 đã gây thiệt hại nặng nề cho vụ lúa hè thu năm nay. Xã đã lập đoàn kiểm tra và đã 3 lần đi kiểm đếm diện tích bị thiệt hại, hiện đang tổng hợp để báo cáo tỉnh có phương án hỗ trợ cho người dân.

Mất mùa kép

Vụ lúa trước, hàng ngàn ha diện tích ở Nghệ An bị lép do trổ bông vào thời điểm mưa rét kéo dài. Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An, nguyên nhân do người dân không tuân thủ lịch thời vụ, sử dụng các giống lúa không có trong cơ cấu của địa phương. Vụ lúa này, người dân gieo cấp theo lịch thời vụ, việc mất mùa là hoàn toàn do thời tiết mưa bão, nên người dân sẽ được hỗ trợ theo quy định của Chính phủ.

Ông Nguyễn Văn Dương, Chủ tịch UBND xã Yên Thành, cho biết vụ hè thu này xã có 1.400 ha lúa. Đợt mưa lớn kéo dài và cơn bão số 5 vừa qua đã khiến 900 ha lúa đang trong giai đoạn chín rộ, chưa kịp thu hoạch bị đổ rạp, nước ngấm sâu vào ruộng, gây tình trạng lúa nảy mầm ngay trên bông. Vụ này ban đầu được đánh giá là được mùa, trước khi bão số 5 đổ bộ, địa phương đã dự ước năng suất đạt trên 6 tấn/ha. 

Tuy nhiên, mưa bão khiến lúa ngã đổ, nảy mầm khiến năng suất bình quân giảm từ 40 - 60%. Người dân trồng lúa cũng cho biết lúa bị nảy mầm trên ruộng gần như mất hoàn toàn giá trị. Sau khi phơi khô, đem xay xát, hạt gạo sẽ gãy nát, biến chất.

"Những ngày nghỉ tết Độc lập, trời hửng nắng, xã đã chỉ đạo các thôn huy động máy gặt, tổ chức thu hoạch nhanh những diện tích còn có thể vớt vát. Xã chỉ đạo các phòng, ban tiếp tục thống kê thiệt hại, đề xuất lên cấp trên có biện pháp hỗ trợ cho bà con", ông Dương thông tin.

Ông Nguyễn Văn Huy, một chủ máy gặt cũng cho biết lúa bị ngã đổ gây khó khăn rất nhiều cho máy hoạt động. Tuy nhiên, với những thửa ruộng lúa bị đổ hay ngập úng, ông hạ giá từ 250.000 đồng xuống còn 200.000 đồng/sào để chia sẻ với người dân.

Báo cáo của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Nghệ An phản ánh, diện tích lúa hè thu năm nay, Nghệ An gieo cấy hơn 56.000 ha. Ảnh hưởng của bão số 5, diện tích lúa bị thiệt hại hơn 33.438 ha, chủ yếu là ngập nước, đổ rạp. 

Đến ngày 31.8, diện tích lúa đã thu hoạch ước khoảng 3.500 ha, tập trung ở những địa phương gieo cấy sớm để chạy lụt.