Nông dân thấp thỏm vì mưa lũ bất thường

Mưa lũ bất thường, kéo dài nhiều ngày qua khiến nông dân từ Tây nguyên đến vùng ĐBSCL và cả TP.HCM đứng ngồi không yên vì thiệt hại nặng nề.

"Vàng nâu" rơi rụng

Cà phê là mặt hàng nông sản mang lại giá trị xuất khẩu cao nhất của VN trong năm 2025, với con số ước tính khoảng 8,4 tỉ USD. Hiện tại, cà phê đang vào vụ thu hoạch niên vụ mới 2025 - 2026; nhưng mưa lũ kéo dài nhiều ngày qua khiến việc thu hoạch bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Chị Nguyễn Thu Hiền, ở P.Buôn Hồ (Đắk Lắk), cho biết: Cà phê chín đỏ vườn nhưng mưa lớn kéo dài khiến quả bị úng, nứt và rụng rất nhiều; thậm chí hạt bị trôi gây thất thoát lớn. Thêm vào đó, thời tiết xấu khiến chi phí thuê mướn nhân công hái cà phê cũng tăng gấp đôi, gấp ba. "Mấy năm nay cà phê có giá, nên thấy quả nào rơi rớt là xót quả đó. Do vậy ngày 28.10, cả nhà tôi đã bỏ công việc hằng ngày để lên rẫy hái cà phê, nhưng kế hoạch bị hủy vì mưa lớn. Ngày 29.10, buổi sáng trời ngớt mưa nên cả nhà tranh thủ đi thu hoạch. Nhưng cũng chỉ được một hai tiếng đồng hồ thì trời lại chuyển mây giông nên việc cũng chưa đến đâu", chị Hiền kể.

Theo chị Hiền, năm nay cà phê có giá tốt hơn mấy năm trước nhưng mưa lũ lại kéo dài hơn bình thường khiến chị và nhiều bà con có cảm giác như tiền của đang bị nước cuốn đi. Chưa kể sau đợt thu hoạch sẽ tới bón phân thuốc để dưỡng cây cho mùa sau, nếu gặp mưa lớn là cuốn trôi hết, mưa nhiều cũng tạo điều kiện cho sâu bệnh phát triển. Vì thế, bà con nhà vườn chỉ cầu mong sao trời sớm ngừng mưa, thời tiết thuận lợi để an tâm sản xuất.

Cùng chung nỗi lo lắng, ông Lý Thông Hạ, ngụ xã Di Linh (Lâm Đồng), than trời vì chưa khi nào thấy vào vụ thu hoạch cà phê mà mưa nhiều như năm nay. Thông thường nếu thời tiết thuận lợi, sau khi thu hoạch xong, người dân sẽ bón phân, tưới nước thì cây cà phê mới ra hoa để bắt đầu vụ mới. Nhưng năm nay mưa nhiều quá gây rối loạn cả quá trình sinh trưởng và sinh sản, quả cà phê chín trên cây còn chưa kịp thu hoạch thì một số cây đã ra hoa. Nên khi thu hoạch, những hoa này cũng bị loại bỏ, ảnh hưởng đến sức khỏe của cây. Còn nếu để lại thì hoa nở không đồng loạt sẽ xảy ra tình trạng nhân (hạt) lép, ảnh hưởng đến chất lượng cho cả vụ sau.

Không chỉ cà phê, một số vườn sầu riêng thu hoạch muộn, gặp mưa kéo dài khiến chất lượng giảm, tỷ lệ nước cao, cơm bị sượng dẫn đến giá giảm mạnh.

Mai vàng sợ mất tết, sầu riêng vụ nghịch lo thất thu

Xuôi về đồng bằng, nhiều nhà vườn cũng thấp thỏm vì mưa lũ bất thường. Ngay tại TP.HCM, đợt triều cường cao kỷ lục đầu tháng 9 vừa qua khiến làng mai vàng Bình Lợi chìm trong biển nước. Làng mai có diện tích khoảng 500 ha là nguồn cung cấp mai nguyên liệu cho khắp miền Tây, miền Đông và cả các tỉnh miền Trung. Một số nhà vườn cho biết, đợt triều cường vừa qua khiến nhiều nơi ngập sâu 30 - 40 cm, thậm chí có nơi gần 50 cm. Nhiều năm rồi mới xảy ra tình trạng ngập nặng như vậy nên hầu hết bà con ở đây đều bất ngờ. Ông Nguyễn Minh Tiến, chủ vườn mai Tiến Đạt, cho biết: Giai đoạn này cây mai bước vào mùa sinh sản, chuẩn bị ra hoa. Nếu mưa kéo dài, cây sẽ kéo dài chu kỳ sinh trưởng khiến nhà vườn phải tốn nhiều công sức xử lý. Bên cạnh đó, việc ngập nước lâu ngày khiến cây dễ bị thối rễ, yếu đi, thậm chí chết; ảnh hưởng đến chất lượng hoa và nguồn cung hàng trong dịp tết sắp đến. "Theo quy luật, sẽ còn thêm vài đợt triều cường cao hơn trong tháng 9 - 10 âm lịch. Mấy hôm nay nước vừa rút thì lại sắp đến kỳ triều cường mới nên bà con nhà vườn nơi đây càng thêm lo lắng", ông Tiến thấp thỏm.

Còn tại miền Tây, ông Phan Hoàng Tân, ở xã Tiên Thủy (Vĩnh Long), cho biết: "Thông thường vào tháng 10, khi mưa giảm dần và bắt đầu chuyển sang mùa khô, vườn sầu riêng nhà tôi sẽ bắt đầu siết nước để chuẩn bị xử lý cho cây ra hoa. Đầu tháng 10 vừa rồi có mấy ngày nắng ráo, tôi tranh thủ xử lý vườn sầu riêng, nhưng sau đó lại gặp mưa khiến quá trình này thất bại. Lại phải chờ thêm một thời gian nữa cho cây phục hồi sức khỏe và điều kiện thời tiết thuận lợi mới xử lý lại. Mỗi lần như thế tốn vài chục triệu đồng mỗi công. Nếu cứ lặp đi lặp lại như vậy 2 - 3 lần thì sầu riêng vụ nghịch hay vụ sớm cũng thành sầu riêng chính vụ, lúc đó lại lo rớt giá". Để giải quyết vấn đề thừa nước, nhiều vườn phủ bạt để ngăn nước mưa thấm xuống đất. Nhưng vừa qua, một số nơi mưa lớn gây ngập nặng, bên ngoài lại triều cường cao khiến nước trong vườn không thoát được cũng đành thua.

Anh Lê Trường Giang, xã Long Kiến (An Giang), than thở: Vườn nhà anh chuyên sầu riêng vụ nghịch giống Musang King, thời điểm này bắt đầu cho thu hoạch lai rai. Nhưng năm nay mưa nhiều khiến việc thu hoạch bị ảnh hưởng và giá cũng giảm đến 30.000 - 40.000 đồng/kg so với năm trước, hiện chỉ có 125.000 - 130.000 đồng/kg. Bên cạnh đó, các giống Ri 6 cũng đang có giá khá thấp do thu hoạch bị chậm và tỷ lệ hàng đạt chuẩn loại A ít.