Nội dung rác AI tràn ngập Internet, đe dọa não bộ trẻ em và hệ lụy khó lường

Nội dung rác do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra với chất lượng thấp - còn gọi là “AI slop” - đang lan rộng trên mạng xã hội, gây lo ngại ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ người dùng.

Theo kênh Channel News Asia, từ những nội dung “brain rot” (thối não) đến các trang web tin giả, “AI slop” đang ồ ạt xuất hiện trên Internet. Chúng không chỉ lãng phí thời gian mà còn làm suy giảm khả năng tập trung và lan truyền thông tin sai lệch.

Nội dung vô nghĩa nhưng hút người xem

“AI slop” gồm video, hình ảnh, âm thanh hoặc văn bản do AI sản xuất hàng loạt, thường có cốt truyện kỳ quái: cá mập đi giày thể thao, trẻ sơ sinh đầu quả cam, mèo con bị kiến ăn từ trong ra ngoài… Dù có chất lượng thấp, loại nội dung này lại nhanh chóng hút hàng triệu lượt xem nhờ thuật toán đề xuất.

Theo báo Guardian, trong 100 kênh YouTube phát triển nhanh nhất tháng 7-2025, có đến 9 kênh chỉ đăng nội dung AI.

Riêng tại Singapore, kênh Pouty Frenchie - đăng hoạt hình chó bulldog do AI tạo - đứng thứ 4 về lượt xem tháng 8-2025, với một video đạt 231 triệu lượt xem chỉ trong ba tháng.

Ngoài ra, một khảo sát của Bộ Phát triển Kỹ thuật số và Thông tin Singapore (MDDI) cho thấy có đến 81% phụ huynh lo ngại con cái tiếp xúc nội dung không phù hợp, trong khi 94% trẻ em có thiết bị điện tử dùng để giải trí, chủ yếu xem video và chơi game.

Nguy cơ “thối não” và lan truyền tin giả

Thật ra, mối lo ngại này của các bậc phụ huynh không phải là không có cơ sở. Theo các chuyên gia, nội dung rác do AI tạo ra không chỉ gây sao nhãng mà còn tác động lâu dài đến nhận thức, đặc biệt là với trẻ em và thanh thiếu niên khi não bộ vẫn đang trong quá trình phát triển.

Tiến sĩ John Pinto - người đứng đầu bộ phận tư vấn của công ty sức khỏe tâm thần ThoughtFull - nhận định các video AI có thể làm giảm khả năng tập trung, gây lo âu, thậm chí tạo hành vi nghiện giống cờ bạc.

Tiến sĩ Wong Lung Hsiang (Đại học Công nghệ Nanyang) cảnh báo việc tiếp xúc thường xuyên với nội dung hời hợt có thể gây ra tình trạng chậm phát triển nhận thức, khiến trẻ mất dần tư duy phản biện và sự sáng tạo.

Không chỉ gây hại cho người xem, “AI slop” còn làm suy giảm độ tin cậy của Internet. Nhiều trang web công thức nấu ăn, blog tin tức giả mạo được dựng nên bằng AI để kiếm tiền từ quảng cáo.

Công ty xác minh chất lượng phương tiện truyền thông và hiệu suất quảng cáo DoubleVerify phát hiện hơn 200 trang web dùng nội dung AI để giả mạo các hãng lớn như ESPN hay CBS nhằm lôi kéo người dùng và quảng cáo.

Cần hành động để bảo vệ người dùng

Các nhà nghiên cứu cho rằng cần sự phối hợp của chính phủ, nền tảng công nghệ, phụ huynh và nhà trường để giảm tác hại. Ngoài giáo dục truyền thông, trẻ em cần được dạy “AI literacy” - hiểu rõ ai tạo ra nội dung, vì sao và có đáng tin cậy hay không.

Ông Kitman Cheung (IBM ASEAN) cho biết các công ty công nghệ nên minh bạch hơn trong việc phát triển mô hình AI, trong khi chính phủ có thể mở rộng luật bảo vệ trẻ em và người tiêu dùng sang lĩnh vực AI.

Bác sĩ Pinto nhấn mạnh: “AI slop được thiết kế để khóa chặt sự chú ý. Người ta không xem vì nó hay, mà vì quá kỳ lạ, khó rời mắt - và thuật toán thì biết cách khai thác điều đó”.