Nobel Hóa học 2025 vinh danh công trình phát triển khung kim loại hữu cơ

Giải Nobel Hóa học năm nay đã được trao cho các nhà khoa học với công trình phát triển khung kim loại - hữu cơ, với khả năng hấp thụ khí thải và có tiềm năng trở thành 'vật liệu của thế kỷ 21'.

Viện Hàn lâm khoa học Hoàng gia Thụy Điển chiều nay (8.10) đã công bố giải Nobel Hóa học, xướng tên 3 nhà khoa học: ông Susumu Kitagawa (Đại học Kyoto, Nhật Bản), ông Richard Robson (Đại học Melbourne, Úc) và ông Omar Yaghi (Đại học California, Berkeley tại Mỹ), nhằm tôn vinh "sự phát triển khung kim loại-hữu cơ".

Theo hội đồng trao giải Nobel, công trình của các nhà khoa học vừa được vinh danh có thể giúp giải quyết những thách thức mà nhân loại đang đối mặt.

Theo đó, các cấu trúc khung kim loại-hữu cơ (MOF) mà các nhà khoa học tạo ra chứa các khoang lớn để hấp thụ và giải phóng các phân tử. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng cấu trúc này để lấy nước từ không khí sa mạc, tách chất ô nhiễm từ nước, thu giữ CO₂ và lưu trữ hydro.

Dựa trên nghiên cứu của 3 ông Kitagawa, Robson và Yaghi, những nhà khoa học khác đã tạo ra nhiều loại vật liệu MOF mang tính ứng dụng. Vật liệu này đã được một số doanh nghiệp đầu tư sản xuất và thương mại hóa, dù phần lớn chỉ đang ở quy mô nhỏ.

Vật liệu MOF có những ứng dụng như có thể hấp thụ một số loại khí độc vốn được dùng để sản xuất chất bán dẫn. Một số vật liệu MOF khác có thể phân hủy khí có hại, ngay cả những loại được dùng làm vũ khí hóa học.

Ngoài ra, một số công ty đang thử nghiệm vật liệu có khả năng hấp thụ CO₂ từ nhà máy công nghiệp, nhà máy điện, qua đó giảm phát thải nhà kính.

Một số nhà nghiên cứu tin rằng khung kim loại-hữu cơ có tiềm năng to lớn và có thể trở thành “vật liệu của thế kỷ 21”.

Tuần lễ Nobel năm nay đã đi được nửa chặng đường, với những cái tên được vinh danh trong lĩnh vực Y sinh, Vật lý và Hóa học. Giải Nobel Văn chương sẽ được trao ngày 9.10, tiếp đến là Nobel Hòa bình và Nobel Kinh tế.