Những trụ cột và nơi cần học hỏi để nâng TP.HCM thành 'Mega Hub' Đông Nam Á

Sau sáp nhập và tái cấu trúc quản trị vùng, cơ hội hiếm có để TP.HCM định vị lại mình như một 'Mega Hub' (trung tâm siêu kết nối) công nghiệp thông minh, thương mại sáng tạo và logistics liên vùng của Đông Nam Á.

Cơ hội vừa gặt nguồn thu lớn, vừa nuôi dưỡng văn hóa và phát triển thương hiệu quốc gia

TP.HCM đang đứng trước cơ hội vàng khi ba xu thế toàn cầu và khu vực cùng hội tụ, tạo nên nền tảng để vươn lên thành "Mega Hub" công nghiệp - thương mại của ASEAN.

Thứ nhất, chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình, tăng nhu cầu hình thành nhiều trung tâm logistics mới tại Đông Nam Á. Trong bối cảnh đó, TP.HCM cần nâng cấp để đáp ứng luồng hàng hóa gia tăng, nếu không muốn bị bỏ lại phía sau trong chuỗi trung chuyển khu vực.

Thứ hai, nội dung sáng tạo trở thành "hàng xuất khẩu" mới, mang lại giá trị kinh tế cao và sức mạnh mềm. 

Hàn Quốc là minh chứng. Cả năm 2024 vừa qua giá trị xuất khẩu mảng này đạt tới 13,6 tỉ USD và tiếp tục tăng vào năm 2025. Phim ảnh, âm nhạc, trò chơi điện tử, thời trang… không chỉ đem lại nguồn thu lớn mà còn giúp tạo ra "hiệu ứng lan tỏa" cho du lịch, hàng tiêu dùng và dịch vụ.

TP.HCM - trung tâm văn hóa, sáng tạo lớn bậc nhất Việt Nam có cơ hội để biến các ngành sáng tạo thành một trụ cột xuất khẩu mới song hành cùng công nghiệp và thương mại.

Thứ ba, các nền kinh tế tiên tiến coi công nghiệp sáng tạo là động cơ tăng trưởng dài hạn và đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực này.

Chẳng hạn, Vương quốc Anh đang triển khai chiến lược 10 năm, đầu tư 380 triệu bảng Anh vào đổi mới sáng tạo, phát triển cụm ngành và nâng cao kỹ năng lao động sáng tạo. Vừa nuôi dưỡng văn hóa và thương hiệu quốc gia, vừa trực tiếp tạo việc làm và giá trị kinh tế.

Các "làn sóng" hạ tầng - số hóa - công nghiệp sáng tạo đang cùng lúc dội vào cửa ngõ phía Nam. Nếu hành động quyết liệt, TP.HCM hoàn toàn có thể trở thành đầu mối công nghiệp - thương mại sáng tạo hàng đầu khu vực, giữ vị trí trung tâm của cả tiểu vùng Mekong và ASEAN. Tránh chậm chân.

TP.HCM nên học hỏi nơi nào và "khác" ở đâu?

Để bứt phá, TP.HCM cần vừa học hỏi các mô hình thành công trên thế giới, vừa khai thác lợi thế hiếm đô thị nào có được.

Thứ nhất, học hỏi Singapore ở kỷ luật, hạ tầng và thủ tục. Singapore giữ vị trí số một toàn cầu về hiệu quả logistics phần lớn nhờ vận hành theo "chuẩn vàng" về thời gian, chi phí logistics, minh bạch dữ liệu và năng lực trung chuyển vượt trội. TP.HCM cần mô phỏng tinh thần này để tạo lợi thế cạnh tranh trong khu vực, đặc biệt khi kết nối Long Thành - Cái Mép - Tân Sơn Nhất.

Thứ hai, học hỏi Seoul ở tư duy xuất khẩu văn hóa. TP.HCM, với bản sắc văn hóa đa tầng và sức sáng tạo trẻ, hoàn toàn có thể áp dụng mô hình này để tạo ra "thương mại sáng tạo" quy mô khu vực, nâng tầm hình ảnh Việt Nam trên bản đồ quốc tế.

Thứ ba, học hỏi Thâm Quyến ở đổi mới công nghiệp. TP.HCM có cấu trúc nền tảng tương đồng, tạo điều kiện để "leo thang" giá trị công nghiệp.

Thứ tư, học hỏi Dubai/DMCC ở đặc khu thể chế. Để TP.HCM xây dựng các đặc khu thương mại - công nghiệp - sáng tạo với cơ chế sandbox cho công nghệ mới, thu hút các tập đoàn công nghệ, logistics và sáng tạo quốc tế.

Trên hết, khác biệt của TP.HCM chính là lợi thế tổng hợp hiếm có. Trong phạm vi vùng và quốc gia, thành phố hội tụ xưởng sản xuất quy mô lớn (Đông Nam Bộ), thị trường nội địa hơn 100 triệu dân và cửa ngõ logistics quốc tế. Không nhiều đô thị trên thế giới cùng lúc sở hữu cả nền sản xuất - chợ tiêu dùng - hạ tầng giao thương ở khoảng cách ngắn như vậy.

Bản sắc văn hóa phong phú của miền Nam là "nhiên liệu" để phát triển thương mại sáng tạo, khác biệt rõ rệt so với Singapore, Seoul, Thẩm Quyến hay Dubai.

Chính sự kết hợp giữa bài học quốc tế và năng lực bản địa độc đáo sẽ định hình con đường để TP.HCM thành "Mega Hub" công nghiệp - thương mại sáng tạo của ASEAN trong thập kỷ tới.