Những người Việt kiệt sức vì chăm thân nhân đau ốm ở Mỹ

Thanh Nguyen, cư dân Garden Grove ở Quận Cam, đã chăm sóc cho người mẹ liệt giường gần 30 năm do mắc bệnh đa xơ cứng (MS). Bà phát bệnh từ khi Thanh 19 tuổi.

"Tôi vừa phải đi học, chăm mẹ, chăm em, chăm bà ngoại ngày một lớn tuổi, nên rất áp lực. Tôi thường xuyên bị căng thẳng, quá tải và kiệt sức", Thanh nói.

Cô Thanh là một trong nhiều người gốc Việt ở California đang âm thầm chịu đựng khủng hoảng tâm lý khi chăm sóc người thân già yếu, bệnh tật, mắc kẹt giữa "kỳ vọng về chữ hiếu và thực tế nặng nề của việc chăm sóc thân nhân không ngơi nghỉ", theo tìm hiểu gần đây trong dự án Chữa lành California của Trung tâm Báo chí Y tế Annenberg thuộc Đại học Nam California (USC).

Dữ liệu từ Khảo sát Sức khỏe California (CHIS) của Đại học California, Los Angeles (UCLA) trong năm 2020 cho thấy những người phải chăm sóc thân nhân đau yếu trên toàn bang đều chật vật với tình trạng bất ổn tài chính, suy giảm sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.

Tình hình đặc biệt nghiêm trọng trong các gia đình gốc Việt. Nghiên cứu của CHIS cho thấy người cao tuổi gốc Việt có kết quả sức khỏe kém hơn rõ rệt ở 5 trên 8 hạng mục so với người da trắng cao tuổi. Trong khi đó, những người chăm sóc họ thường ngại tìm kiếm sự giúp đỡ hay thừa nhận bản thân kiệt sức.

Điều này tạo nên "dịch bệnh vô hình" đối với những người chăm sóc, song hầu như không nhận được bất kỳ hỗ trợ chính thức nào.

Gia đình Thanh trước đây kỳ vọng cô theo đuổi nghề bác sĩ, nhưng sau khi phải tiêm steroid cho mẹ mỗi ngày, Thanh bị sang chấn tâm lý, từ bỏ ngành y. "Tôi đã từng không muốn sống, nhưng rồi tỉnh ngộ, nếu chết thì gia đình không biết phải làm sao", Thanh kể.

Thuy Vu, cựu giáo viên tiếng Anh 31 tuổi ở Santa Ana, quận Cam, cũng chật vật khi cân bằng giữa công việc và chăm sóc mẹ suốt 11 năm qua.

Đầu năm 2014, mẹ Thuy bị tai biến, cuộc sống gia đình từ đó đảo lộn. Bố Thuy bỏ đi năm 2018 và cô đã ngừng nói chuyện với bố từ đó.

Ban đầu, anh trai phụ Thuy chăm sóc mẹ, nhưng từ khi anh dọn ra ở riêng, cô trở thành người chăm sóc chính.

"Ngay sau khi mẹ bị tai biến, tôi vừa phải đi học đại học, vừa đi làm thêm, chuẩn bị bữa ăn cho mẹ vì bà phải kiêng khem và không thể tự nấu", Thuy kể. "Tôi bị quá tải và kiệt sức. Tôi vẫn cố hoàn thành trách nhiệm, nhưng không chia sẻ với ai, nghĩ mình sẽ tự vượt qua vì không muốn phiền người khác".

Theo CHIS, gần 14% tổng số người chăm sóc thân nhân tại gia ở California gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất hoặc tinh thần trong vòng 12 tháng qua, gần 50% là từ áp lực tài chính.

Giới chuyên gia xã hội đặc biệt lưu ý đến tình trạng này trong các gia đình không đủ điều kiện hưởng Medi-Cal, chương trình bảo hiểm y tế dành cho người thu nhập thấp ở California. Các chuyên gia khuyến khích người gốc Việt cởi mở hơn trong việc tiếp nhận hỗ trợ tâm lý trong những trường hợp như vậy.

Hiện chồng Thanh thay phiên chăm sóc mẹ để cô có thêm thời gian cho bản thân, công việc. Cô chọn gặp gỡ bạn bè, đi du lịch ngắn ngày sang bang khác để "nạp năng lượng" trước khi quay về hoàn thành "đạo làm con".

"Tôi mong mọi người hãy mở lòng. Quan trọng hơn là tìm kiếm sự giúp đỡ từ người thân như anh em, họ hàng, để giảm gánh nặng, tránh quá tải như tôi", Thanh nói.

Sau thời gian dài chịu đựng, Thuy cũng tìm hỗ trợ. Cô hiện có bác sĩ tâm lý riêng, giúp vượt qua giai đoạn khủng hoảng.

"Không chỉ người chăm sóc mà bệnh nhân cũng nên cởi mở hơn. Mẹ tôi từng né tránh các buổi gặp gỡ vì mặc cảm bệnh tật, nhưng từ khi chịu tham gia các hoạt động xã hội, sức khỏe tinh thần của bà cũng tốt hơn", Thuy cho biết.

Đức Trung (Theo Center for Health Journalism)