Những điểm mới về đề thi lớp 10 của TP.HCM sau sáp nhập

Sau sáp nhập, Sở GD-ĐT TP.HCM sẽ thực hiện việc tuyển sinh lớp 10 dự kiến vào đầu tháng 6 theo đề chung với 3 môn bắt buộc là toán, ngữ văn và ngoại ngữ. Đồng thời sở này tính toán dự kiến thực hiện xét tuyển ở một số khu vực đặc thù.

THI ĐỀ CHUNG VỚI CÁC CẤP ĐỘ TƯ DUY PHÂN HÓA PHÙ HỢP

Kỳ tuyển sinh lớp 10 năm 2026 là kỳ tuyển sinh đầu tiên của TP.HCM sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu cũ.

Sau sáp nhập, hiện TP.HCM có 458 trường THCS công lập với khoảng 683.000 học sinh (HS), trong đó có khoảng 150.000 HS lớp 9. Ông Nguyễn Bảo Quốc, Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, cho biết toàn bộ HS không phân biệt khu vực 1 (TP.HCM cũ), khu vực 2 (Bình Dương cũ) hay khu vực 3 (Bà Rịa-Vũng Tàu trước đây) đều thực hiện theo đề thi chung.

Hôm qua, Sở GD-ĐT TP.HCM đã công bố cấu trúc và đề minh họa của 3 môn thi lớp 10. Bên cạnh việc giữ sự ổn định về môn thi, cấu trúc đề thi, lãnh đạo Sở GD-ĐT cho hay nội dung đề thi vẫn ra theo định hướng kiểm tra năng lực vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề thực tế. Riêng mức độ các câu hỏi mang tính chất phân hóa, sở sẽ tính toán cho phù hợp với tình hình thực tế sau sáp nhập. Vì vậy đòi hỏi trong quá trình giảng dạy, kiểm tra đánh giá, các trường, giáo viên (GV) cần tiếp tục đổi mới phương pháp, gắn việc dạy học với thực hành. Khuyến khích hướng dẫn HS năng lực tự học, không nên học tủ, học vẹt…

NỘI DUNG VÀ YÊU CẦU CỦA ĐỀ THI MÔN NGỮ VĂN

Ở môn ngữ văn, đề thi tuyển sinh lớp 10 sẽ bao gồm 2 phần đọc hiểu văn bản văn học, viết đoạn văn và đọc hiểu văn bản nghị luận hoặc văn bản thông tin và viết bài văn nghị luận xã hội. Trong đó 40% yêu cầu kiểm tra năng lực đọc và 60% yêu cầu kiểm tra năng lực viết với cấp độ tư duy là 20% nhận biết còn lại chia đều cho thông hiểu và vận dụng, mỗi cấp độ 40%.

Thành viên hội đồng biên soạn đề ngữ văn chia sẻ, đề thi được xây dựng theo định hướng tích hợp giữa đánh giá năng lực đọc hiểu và năng lực viết, nội dung trong phần viết có liên quan đến văn bản ở phần đọc hiểu. Có một câu hỏi về tiếng Việt trong phần đọc hiểu văn bản văn học.

Bên cạnh đó, thành viên hội đồng biên soạn cũng chỉ ra một số kiến thức tiếng Việt HS cần lưu ý trong quá trình học, ôn tập: biện pháp tu từ ẩn dụ, hoán dụ, nói quá, nói giảm nói tránh, đảo ngữ, câu hỏi tu từ, điệp thanh, điệp vần: đặc điểm và tác dụng; từ tượng hình và từ tượng thanh; thành phần biệt lập trong câu; nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn của câu; câu khiến, câu cảm, câu rút gọn và câu đặc biệt; sự khác nhau giữa cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp; cách dùng dấu câu khi dẫn trực tiếp và gián tiếp.

ĐỀ THI TOÁN CÓ 4 BÀI TOÁN THỰC TẾ

Với môn toán, đề thi sẽ có 7 bài, trong đó có 4 bài là toán thực tế, nội dung kiểm tra nhằm đánh giá các năng lực toán học như: tư duy và lập luận toán học, giải quyết vấn đề toán học, mô hình hóa toán học. Căn cứ đánh giá là các yêu cầu cần đạt trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 - môn toán cấp THCS, chủ yếu là lớp 8 và lớp 9.

Thành viên hội đồng biên soạn môn toán cho biết phạm vi đánh giá nằm trong chương trình bao gồm các mạch kiến thức: hình học và đo lường; số và đại số; thống kê và xác suất.

Về tỷ lệ câu hỏi tương ứng với cấp độ tư duy, người phụ trách biên soạn đề thi cho biết sẽ có 30% câu hỏi ở mức độ nhận biết, 40% câu hỏi mức độ thông hiểu và 30% số câu hỏi có mức độ tư duy vận dụng.

Đề thi sẽ có định hướng đánh giá HS biết vận dụng kiến thức đã học giải quyết các vấn đề thực tế. Khuyến khích tăng cường việc tự học, sáng tạo, tránh tình trạng học tủ, học vẹt. Nội dung kiểm tra đánh giá nhằm giúp HS định hướng một số kiến thức, kỹ năng cần thiết khi bước vào cấp THPT.

ĐiỀU CHỈNH Ở MÔN TIẾNG ANH

Nếu như môn ngữ văn và môn toán, theo ông Nguyễn Bảo Quốc, về cơ bản có sự ổn định, tương tự như năm trước thì môn tiếng Anh sẽ cân đối mức độ tư duy cho phù hợp với các khu vực.

Về định hướng, đề thi môn tiếng Anh sẽ đánh giá năng lực ngôn ngữ không chỉ dựa trên kiến thức thuộc lòng về ngữ pháp và từ vựng của HS mà còn khả năng hiểu và vận dụng kiến thức ngôn ngữ vào ngữ cảnh phù hợp, đặc biệt là các tình huống thực tế trong cuộc sống.

Đề thi có 40 câu hỏi ở 4 phần kiến thức ngữ âm; từ vựng; ngữ pháp, giao tiếp; viết dạng đúng của từ, viết cụm từ phù hợp theo thông tin cho sẵn; đọc hiểu, đọc và điền từ, đọc hiểu trả lời câu hỏi. Trong đó có 2 câu hỏi mới về viết cụm từ phù hợp theo thông tin cho sẵn. Câu hỏi này kiểm tra khả năng đọc chú thích trong tự điển để tìm kiếm thông tin ngôn ngữ và vận dụng kiến thức.

Cụ thể về phạm vi đánh giá, thành viên hội đồng biên soạn đề thi môn tiếng Anh cho biết ở nội dung kiến thức ngữ âm sẽ kiểm tra năng lực của HS về cách phát âm các nguyên âm và phụ âm cơ bản, cách đặt dấu nhấn từ cho đúng.

Ở phần từ vựng, ngữ pháp đòi hỏi HS có sự đa dạng các loại hình từ vựng, ngữ nghĩa từ theo khung chương trình. Các điểm ngữ pháp theo khung chương trình, giao tiếp, liên hệ tình huống thực tế, khả năng hiểu và đáp lại các tình huống đơn giản của ngôn ngữ thực tế.

Ở phần viết, yêu cầu các em viết đúng hình thức từ để hoàn thành câu có nghĩa phù hợp, viết câu đơn giản dựa trên thông tin cho sẵn, viết câu sử dụng khả năng về cấu trúc ngữ pháp, kết hợp từ.

Và để kiểm tra kỹ năng đọc hiểu, đề sẽ kiểm tra HS qua văn bản độ dài 180 - 200 chữ và tìm thông tin; đọc và điền khuyết một văn bản độ dài 80 - 100 chữ.