Nhóm lừa đảo dùng chatbot thao túng tâm lý nạn nhân mà không cần đến con người

Những nhóm lừa đảo giờ đây chỉ cần nhập kịch bản lừa đảo, chatbot sẽ tự động đi tìm và trò chuyện với bị hại theo thời gian thực, tăng tốc độ lừa đảo gấp 20 lần so với người thật.

Dùng chatbot lừa đảo theo thời gian thực

Theo các chuyên gia cho biết, trong quý 2-2025, số vụ tấn công có sử dụng AI tăng tới 62%, thiệt hại toàn cầu do sử dụng AI lên tới 18 tỉ USD. Con số trên cho thấy trong các cuộc tấn công an ninh mạng, các hacker đều sử dụng AI, giúp giả mạo khuôn mặt, giọng nói và gần đây một số tội phạm lừa đảo còn sử dụng công cụ AI mới được tùy biến dành riêng cho tội phạm mạng, bán trên thị trường chợ đen.

Tọa đàm Bảo vệ cá nhân, tổ chức trước các cuộc tấn công mạng trong kỷ nguyên số: Chủ động nhận diện và ứng phó trước những rủi ro tiềm ẩn, nằm trong khuôn khổ cuộc thi Sinh viên An ninh mạng 2025, dưới sự chủ trì của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia và bảo trợ từ Bộ Công an và Bộ Giáo dục và Đào tạo, diễn ra vào ngày 15-11 tại Hà Nội.

Ông Ngô Minh Hiếu, Giám đốc Tổ chức Chống lừa đảo, chia sẻ về việc lừa đảo trên không gian mạng đã được nâng cấp mạnh mẽ nhờ công cụ tích hợp AI, khiến tốc độ lừa đảo tăng lên khoảng 20 lần so với sử dụng người thật.

“Các đối tượng đưa kịch bản lừa đảo vào cho AI phân tích, ngay lập tức hệ thống này sẽ tự động chat với các nạn nhân, sau đó có thể đưa ra phân tích có thể lừa đảo được nạn nhân hay không để sàng lọc.

Từ dữ liệu ban đầu, AI có thể biết nạn nhân đang muốn gì và trò chuyện với nạn nhân theo thời gian thực, không cần sự can thiệp của con người”, ông Hiếu cho hay.

Trên môi trường “chợ đen” chỉ với 20 USD cho mỗi tháng, những kẻ đánh cắp thông tin có thể sử dụng những công cụ tương tự như Chat GPT nhưng đã được “biến hóa” dành riêng cho tội phạm mạng để tạo ra vi rút, mã độc, có thể vượt qua những phần mềm diệt vi rút yếu.

Cùng quan điểm trên, TS Đào Trung Sơn - Giám đốc Chương trình An ninh mạng - Đại học Phenikaa - đánh giá tội phạm trực tuyến giờ đây không chỉ là trên không gian mạng mà còn kết hợp giữa thế giới thực và thế giới ảo.

Những kịch bản có thể cá nhân hóa theo từng nạn nhân, các vụ lừa đảo thành công thì điều quan trọng nhất là việc thao túng tâm lý được bị hại. 

TS Đào Trung Sơn mong muốn những hình thức thao túng tâm lý cần được mọi người hiểu rõ. Đây là kỹ năng mà nhiều người còn thiếu, bởi việc tuyên truyền về phòng chống lừa đảo không thiếu, nhưng vẫn còn nhiều người bị mắc bẫy xảy ra mỗi ngày.

Lịch sử cuộc gọi, định vị cá nhân bán công khai trên “chợ đen”

Nói về những quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Việt Nam, đại tá, tiến sĩ Nguyễn Hồng Quân - Trưởng Ban An ninh dữ liệu và Bảo vệ dữ liệu cá nhân, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia; Giám đốc Trung tâm huấn luyện, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an - cho biết những hoạt động thu thập, rao bán dữ liệu cá nhân hoạt động công khai.

Đại tá, tiến sĩ Nguyễn Hồng Quân chia sẻ thêm việc lộ lọt thông tin còn phục vụ những yêu cầu đặc biệt, như những yêu cầu về lấy thông tin lịch sử cuộc gọi của số điện thoại, định vị cuộc gọi chỉ với 500 USD mỗi tháng. 

Ông Quân cũng khẳng định những hành động rao bán thông tin như trên cho thấy đời sống cá nhân đang bị xâm phạm.

Theo chuyên gia, tại châu Âu đã có khung pháp lý nghiêm ngặt nhất về bảo vệ dữ liệu, là hình mẫu cho nhiều quốc gia xây dựng văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Tính đến tháng 7-2025, tổng tiền phạt liên quan đến vi phạm dữ liệu cá nhân lên tới 7 tỉ euro, tổng vi phạm là 2.500 lần. Có những ngành bất động sản tưởng như không liên quan đến dữ liệu cá nhân cũng đã bị phạt số tiền tới 3 tỉ euro. Có những lần phạt lớn nhất lên tới 1,2 tỉ euro.

Việc bảo vệ dữ liệu cá nhân ở Mỹ tuy chưa có luật nhưng ở luật về sức khỏe, giáo dục hay bảo vệ trẻ em đều có những quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Hầu hết các nước Đông Nam Á đều có quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân và ở Việt Nam cũng không ngoại lệ. Ngày 17-4-2023 có nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng sẽ có hiệu lực vào 1-1-2026.