Nhiều trẻ bụ bẫm nhưng vẫn thiếu chất

Giống như Hoa, gia đình Minh Anh (35 tuổi, TP HCM) cũng bất ngờ khi con gái 4 tuổi, nặng 18,5 kg lại thiếu canxi, trong một lần khám sức khỏe khi bé bị bệnh. "Cứ nghĩ con bụ bẫm, nhỉnh hơn các bạn cùng tuổi từ nhỏ là bé đã hấp thụ đủ chất", chị Minh Anh chia sẻ.

Suy nghĩ của Thanh Hoa, Minh Anh cũng là hiểu lầm phổ biến của nhiều phụ huynh: bụ bẫm đồng nghĩa với trẻ có chế độ dinh dưỡng tốt, khỏe mạnh. Trong khi thực tế, cân nặng chỉ là một phần trong bức tranh tổng thể về sức khỏe của trẻ. Trẻ hoàn toàn có thể no bụng nhưng vẫn "đói" vi chất nếu chế độ ăn thiếu đa dạng về thực phẩm và mất cân đối giữa các vi chất.

Theo nghiên cứu "Tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em tuổi mầm non và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ trên toàn thế giới" được công bố trên The Lancet Global Health năm 2022, vấn đề này không hiếm gặp. Tại "Hội nghị hưởng ứng chiến dịch bổ sung vitamin A đợt 1 năm 2025 trên toàn quốc", ngày 29/5, đại diện Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết tỷ lệ thiếu vitamin A tiền lâm sàng ở trẻ em từ 6-59 tháng tuổi là 8,9%. Bên cạnh vitamin A, nhiều trẻ em Việt Nam còn thiếu các vi chất khác. Cụ thể, 18% trẻ 6-59 tháng tuổi bị thiếu máu do thiếu sắt; gần 70% trẻ em trong độ tuổi này có kẽm huyết thanh thấp.

Tình trạng thiếu hụt vi chất ở trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có thói quen ăn uống hàng ngày. Việc trẻ chỉ thích ăn một vài món quen thuộc, ít ăn rau xanh hay cá dễ dẫn đến một chế độ ăn mất cân bằng và thiếu hụt các dưỡng chất quan trọng.

Cũng theo báo cáo trên The Lancet Global Health, việc thiếu hụt vi chất có thể ảnh hưởng đến chiều cao và làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến trẻ dễ mắc bệnh hơn. Cụ thể, thiếu kẽm làm cho trẻ chậm lớn, giảm sức để kháng và dễ mắc các bệnh nhiễm trùng. Tình trạng thiếu vitamin A không chỉ gây ra các vấn đề về thị lực mà còn làm trẻ chậm tăng trưởng và dễ dàng mất đi sự toàn vẹn của các tế bào biểu mô đường hô hấp, đường tiêu hóa... làm trẻ hay bị ốm vặt, nhất là những lúc giao mùa. Những yếu tố sức khỏe này có vai trò quan trọng mà chỉ số cân nặng của trẻ không thể phản ánh một cách chuẩn xác.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, để đảm bảo con nạp đủ dưỡng chất cần thiết, phụ huynh cần chú trọng đến ba yếu tố cốt lõi: đủ số lượng, cân đối chất lượng và đa dạng thực phẩm. Đủ về số lượng nghĩa là tính toán khẩu phần ăn phù hợp với độ tuổi và nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Cân đối về chất nghĩa là bữa ăn mỗi ngày cần đảm bảo mối tương quan thích hợp giữa các dưỡng chất để hỗ trợ phát triển khỏe mạnh - từ sức đề kháng, chiều cao đến thị lực.

Để có đủ và cân đối các chất dinh dưỡng thì điều quan trọng nhất là đảm bảo tính đa dạng về thực phẩm, bao gồm cả số nhóm thực phẩm và số loại thực phẩm trong thực đơn hàng ngày. Đơn cử, có ít nhất 5/8 nhóm thực phẩm, gồm nhóm lương thực; nhóm hạt các loại; nhóm sữa và chế phẩm từ sữa; nhóm thịt các loại, cá và hải sản; nhóm trứng và các sản phẩm từ trứng; nhóm củ quả màu vàng, da cam, rau xanh thẫm; nhóm rau củ quả khác; nhóm dầu ăn, mỡ các loại.

Song song đó, việc cho trẻ đi khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề thiếu hụt và nhận được tư vấn chính xác từ chuyên gia. Tuy nhiên, không phải gia đình nào cũng có đủ thời gian để tính toán khẩu phần chi tiết hay chuẩn bị đầy đủ nhóm thực phẩm mỗi ngày. Vì vậy, bên cạnh bữa ăn chính, phụ huynh có thể tìm đến những giải pháp dinh dưỡng đã được nghiên cứu, cân đối vi chất để bổ sung cho con.

Trong các sản phẩm hiện có trên thị trường, sữa dinh dưỡng ADM từ Vinamilk nổi bật như một lựa chọn tiện lợi bởi có đầy đủ những dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Sản phẩm có công thức gồm 23 dưỡng chất thiết yếu, trong đó, Vitamin D3, canxi giúp bé tăng chiều cao, xương chắc, răng khỏe. Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện thị lực, giúp đôi mắt bé luôn sáng khỏe, tăng trưởng tốt và có khả năng miễn dịch tốt hơn. Kẽm và selen giúp nâng cao sức đề kháng tự nhiên, ăn ngon miệng để bé luôn khỏe mạnh và ít ốm vặt.

Theo các chuyên gia, việc xây dựng chế độ ăn uống đa dạng về thực phẩm, cân bằng về chất lượng và đủ về số lượng chính là cẩm nang giúp cha mẹ chủ động xây dựng nền tảng sức khỏe vững chắc cho con.

Kim Anh