Nhiều ngành công nghiệp tăng trưởng ấn tượng, chuyên gia ngoại phân tích thế nào?

Cơ hội cho công nghiệp Việt Nam đã đến, nhưng câu hỏi đặt ra là: các doanh nghiệp có thật sự sẵn sàng để bước vào sân chơi toàn cầu hay chưa?

Triển lãm quốc tế lần thứ 18 về Máy công cụ và Giải pháp gia công kim loại - Metalex 2025 chính thức khai mạc. Triển lãm sẽ kéo dài từ ngày 1 tới 3-10. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động, Metalex năm nay không chỉ là nơi trình diễn sản phẩm công nghiệp mà còn là phép thử đối với khả năng sẵn sàng của doanh nghiệp Việt.

"Công nghiệp Việt đang đứng trước thời cơ lớn" 

Phát biểu tại lễ khai mạc, bà Cao Thị Phi Vân, Phó giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại và Đầu tư TP.HCM (ITPC), cũng cho rằng TP.HCM sau khi hợp nhất Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu đã hình thành siêu đô thị đa trung tâm đầu tiên của cả nước. 

"Trong đó khu vực công nghiệp và xây dựng tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt với mức tăng trưởng trên 6%, trong đó chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) đạt mức tăng cao nhất trong 4 năm trở lại đây", bà Vân nhấn mạnh.

Chia sẻ về xu hướng quốc tế, bà Varaporn Dhamcharee - Tổng giám đốc RX Tradex Thái Lan & Việt Nam - cho rằng sự trỗi dậy của AI, 5G và kỹ thuật số khiến khái niệm "nhà máy tối" (dark factory) - nơi mọi dây chuyền được giám sát từ xa qua màn hình - lại ngày càng trở nên rõ nét tại các quốc gia phát triển công nghiệp.  

Trong đó Việt Nam đang hưởng lợi nhờ sự dịch chuyển đơn hàng khỏi Trung Quốc và Ấn Độ, dưới tác động của chính sách thuế Mỹ. 

Lợi thế chi phí giúp doanh nghiệp Việt có nhiều cơ hội tiếp cận nhiều khách hàng và nhà thu mua toàn cầu hơn. Song bà Varaporn nhấn mạnh thời cơ đã tới, nhưng vấn đề là các doanh nghiệp đã sẵn sàng để bước vào sân chơi toàn cầu hay chưa.

Vốn và nhân lực vẫn là những rào cản lớn với công nghiệp Việt Nam 

Báo cáo của Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương về dữ liệu 8 tháng đầu năm 2025 cho thấy nền công nghiệp Việt Nam đang có sức tăng trưởng ấn tượng. 

Trong đó chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 8,5%, riêng ngành chế tạo tăng trên 10%. Về thương mại, nhập khẩu máy móc, thiết bị và phụ tùng phục vụ gia công kim loại đạt gần 38,9 tỉ USD (tăng 23,6%), sản phẩm thép đạt 5,2 tỉ USD (tăng 24%), còn sản phẩm kim loại thường khác đạt 3 tỉ USD (tăng 46,2%).

Những con số này phác họa rõ hai mặt của bức tranh: ngành kim loại Việt đang phát triển nhanh, nhu cầu thị trường lớn, nhưng đồng thời cũng phản ánh độ phụ thuộc cao vào nhập khẩu. 

Một số doanh nghiệp phản ánh khó khăn trong đổi mới công nghệ, do hạn chế về vốn và nhân lực. Đây là rào cản lớn, khiến nhiều doanh nghiệp cơ khí ngần ngại đổi mới công nghệ.

Chia sẻ về vấn đề này, bà Varaporn cho rằng lời giải không nằm ở việc "tự bơi", mà ở khả năng hợp tác và chọn đúng đối tác. 

"Việt Nam không phải quốc gia phát minh công nghệ, mà là nhà nhập khẩu. Cách sử dụng và tích hợp công nghệ nhập khẩu mới là yếu tố quyết định. Chọn đúng đối tác công nghệ giúp chia sẻ rủi ro và tận dụng tốt nguồn lực sẵn có", bà nói.

Do đó các thiết bị triển lãm năm nay được trưng bày để phù hợp với doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) - cấu trúc phổ biến nhất của kinh tế Việt Nam. Điều này cho phép doanh nghiệp không phải "đốt vốn" ngay từ đầu, mà có thể đầu tư từng bước, nâng cấp dần theo quy mô.