Nhạc sĩ Dương Cầm: Đừng nghĩ giải trí là tầm thường

Có người hỏi mấy năm nay sao Dương Cầm không lên báo 'khẩu nghiệp' nữa, vợ nhạc sĩ nói đùa 'chấm dứt rồi, hiện Dương Cầm chỉ quan tâm tới nhạc kịch made in Vietnam thôi'.

Nhớ lại thời điểm 7, 8 năm trước với những phát ngôn thẳng thắn về âm nhạc phản cảm, Dương Cầm nói với Tuổi Trẻ "chắc nhiều người không thích đâu nhưng chắc chắn cũng có những người đồng cảm với chuyện đó đấy".

Dương Cầm: "Công chúng đã rất khác"

Dương Cầm kể lúc đó anh bày tỏ quan điểm của mình với tâm tư của một người nghệ sĩ, mong muốn làm việc trong một môi trường mà ở đó nghệ sĩ được thỏa sức sáng tạo và cống hiến cho nghệ thuật lành mạnh, không cần chiêu trò gây chú ý.

Khi xảy ra một sự vụ ồn ào, gây tranh cãi, những nhà phê bình nghệ thuật có trách nhiệm đưa ra những quan điểm, định hướng dư luận theo hướng đúng đắn, tích cực; đồng thời hiến kế giải pháp nhằm thanh lọc những biểu hiện lệch chuẩn, phản cảm, phi văn hóa đó. 

Tuy nhiên, anh nói "hiện Việt Nam đang thiếu một hệ thống các nhà lý luận phê bình nghệ thuật chuyên nghiệp".

Song theo Dương Cầm, so với thời điểm 7, 8 năm trước khán giả giờ tỉnh táo, kén chọn và văn minh hơn. Họ sẽ là một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của văn hóa, nghệ thuật nước nhà thông qua "quyền lực mềm" của mình.

"Đừng nghĩ giải trí tầm thường thế"

Thời điểm đó rap bắt đầu phát triển, có một số người được/tự nhận là nghệ sĩ sử dụng lối chơi chữ phản cảm để đặt tên tựa đề hoặc đưa vào nội dung bài hát nhằm mục đích câu view. 

"Có thể ban đầu mọi người thấy nó vui vui, cười cười, không phải vấn đề đâu. Và giải trí là phải thế. Mọi người chưa nhìn thấy nguy cơ tiềm tàng của nó với cả nền âm nhạc sau này", Dương Cầm chia sẻ.

Anh nói: "Chúng ta là người Việt, đặc biệt những người làm nghệ thuật, cách chơi chữ phải thông minh, sáng tạo lên. Nếu chửi thì người Việt Nam chửi hay lắm, nói ẩn dụ cũng hay lắm. Nếu bạn chửi không hay, nghĩa là bạn chưa đủ giỏi. 

Chẳng hạn bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương "chơi chữ ác liệt luôn" nhưng sao không thấy tục tĩu, vẫn thấy sâu sắc, hay ho? Sao bây giờ nghệ sĩ cứ phải nói toạc một cách thô tục như vậy?".

"Nếu đủ thông minh, sáng tạo, hãy như các cụ: đặc biệt lên, chất lượng lên", Dương Cầm nhắn nhủ. Nghệ sĩ có thể chọn bất cứ chủ đề gì trong cuộc sống để viết. Kể cả tệ nạn xã hội, tình dục, bạo hành... Nhưng viết với mục đích gì? Bạn tôn vinh nó ư? Nó có phải hay đâu?

Dương Cầm cho rằng tác phẩm đến công chúng phải có một tiêu chuẩn nhất định. Nó có thể nói về tình yêu, nỗi buồn hay nỗi đau... nhưng phải hướng công chúng tới chân, thiện, mỹ, những điều tốt đẹp trong cuộc sống. 

Đó là mục đích của âm nhạc nói riêng và nghệ thuật nói chung, đừng nghĩ giải trí là tầm thường.

Theo anh, thiên chức của nghệ sĩ là mang những điều tốt đẹp đến cho cuộc sống bằng lời ca, tiếng hát. Đâu phải tuyên truyền cái xấu, chửi bới. Đừng tầm thường hóa giải trí như thế.

Chán showbiz nên làm nhạc kịch?

Sau những phát ngôn gây tranh cãi về hoạt động âm nhạc có biểu hiện lệch chuẩn, khán giả không thấy Dương Cầm ngồi ghế nóng game show, không ra bài hát mới, cũng bớt "khẩu nghiệp", chỉ thấy đứng sau làm sản xuất âm nhạc là chính.

Hóa ra Dương Cầm dành hết thời gian và tâm huyết cho nhạc kịch Giấc mơ Chí Phèo, công chiếu buổi diễn đầu tiên vào tháng 12 năm ngoái và đi qua 10 số "không tưởng" trong bối cảnh đời sống giải trí Việt Nam vẫn chưa chuộng thể loại này quá.

Dương Cầm giãi bày anh không chán showbiz. Có điều ngay từ ban đầu anh đã muốn trở thành một nhà sản xuất âm nhạc toàn diện và tạo ra những chương trình có tính bản sắc. 

Anh nêu quan điểm về bài hát hit: "Nếu "ăn" vào một bài hát cả đời không phải là khoảnh khắc huy hoàng của người nghệ sĩ đâu. Khi bạn có một hit, bạn sẽ mải miết chạy theo để có một bài hát hit hơn, thành công hơn bài trước. Cứ thế lao vào một tấn trò đời vô tăm tích".

Giấc mơ Chí Phèo ra đời, Dương Cầm làm tổng đạo diễn và ngày 15, 16-11 này, tác phẩm kỷ niệm mọt năm tròn.

"Không dám nói lãi nhưng khẳng định không lỗ. Giấc mơ Chí Phèo có thể tự sống trên đôi chân của mình", nghệ sĩ cho biết anh và ê kíp mong dựng tiếp 5-7 vở khác để nhạc kịch trở thành một món ăn quen thuộc, không chỉ người dân mà du khách có thể xem khi đến thủ đô.

Chất liệu vẫn là từ văn học, văn hóa Việt Nam. Thỉnh thoảng chúng ta ăn beefsteak, pizza..., còn lại người Việt vẫn phải ăn cơm Việt Nam. Cơm canh, cà muối, cá kho, ngon nhất rồi. Giấc mơ Chí Phèo cũng sẽ "Nam tiến", giới thiệu tới khán giả TP.HCM trong năm 2026.