Nhà khoa học NASA cảnh báo tương lai trái đất cạn kiệt ô xy

Các nhà khoa học phân tích các yếu tố dẫn đến việc bầu khí quyển của trái đất không còn khả năng duy trì sự sống, theo chu trình tiến hóa của hành tinh.

Theo chuyên san Leravi ngày 28.9, các nhà khoa học tại Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) cho biết bầu khí quyển trái đất có "hạn sử dụng" và việc đếm ngược đã bắt đầu, với tương lai rất xa rằng trái đất sẽ cạn kiệt ô xy.

Các nhà nghiên cứu thuộc dự án Nexus for Exoplanet System Science của NASA, phối hợp với Đại học Toho (Nhật Bản), đã tính toán rằng trái đất còn khoảng một tỉ năm nữa trước khi bầu khí quyển không còn có thể duy trì sự sống như chúng ta biết.

Dù khoảng thời gian đó vượt xa tuổi thọ mọi người đang sống trên trái đất, phát hiện này đang làm thay đổi cách chúng ta hiểu về sự tiến hóa của hành tinh.

"Thủ phạm" của thảm họa diễn ra chậm rãi này là mặt trời. Khi trái đất dần nóng lên, các phân tử CO₂ trong khí quyển sẽ bắt đầu phân hủy. Điều này khởi động một phản ứng dây chuyền vì thực vật phụ thuộc vào CO₂ để quang hợp nên khi thiếu nó, chúng sẽ không thể tạo ra ô xy.

Không có quang hợp đồng nghĩa không có ô xy và hậu quả lại mang tính thảm họa. Các nhà khoa học cảnh báo rằng quá trình này sẽ từ từ biến trái đất thành hoang mạc, cuối cùng trở thành một khối đá cằn cỗi, giống như cách nó từng tồn tại hàng tỉ năm trước.

Đây là lời nhắc nhở nghiêm khắc rằng ngay cả những quá trình cơ bản nhất duy trì sự sống cũng mong manh và phụ thuộc lẫn nhau.

Khi sự sụp đổ của CO₂ bắt đầu, sự sống như chúng ta biết sẽ biến mất. Thực vật sẽ chết, ô xy sẽ biến mất và động vật cùng con người sẽ không thể tồn tại. Tầng ozone cũng sẽ biến mất, để trái đất phơi mình trước mức bức xạ mặt trời chết người. Chỉ những vi sinh vật kỵ khí với khả năng sống mà không cần ô xy mới còn tồn tại.

Dù quá trình biến đổi này được dự đoán sẽ kéo dài khoảng một tỉ năm, nhưng các dấu hiệu suy thoái khí quyển có thể xuất hiện sớm hơn hàng ngàn năm.

Hai nhà khoa học Kazumi Ozaki và Christopher Reinhard đã sử dụng các mô phỏng quy mô lớn để dự đoán thời điểm mà lượng ô xy trên trái đất sẽ không còn đủ để duy trì sự sống. Họ kết luận rằng ngay cả hành tinh mà chúng ta vẫn coi là hoàn hảo cho sự sống cũng chỉ tồn tại tạm thời xét theo thước đo vũ trụ.

Tồi tệ hơn, sự phân hủy ô xy sẽ trùng hợp với việc nồng độ mê tan gia tăng. Điều này sẽ đẩy nhanh quá trình suy thoái khí quyển, khiến không khí ngày càng độc hại và dẫn đến sự tuyệt chủng của vô số loài.

Sự tồn tại khí quyển của trái đất nhắc nhở chúng ta rằng không có hành tinh nào vốn dĩ là vĩnh viễn hay mãi mãi hiếu khách. Nó cũng đặt ra những câu hỏi then chốt về điều gì khiến một hành tinh thật sự có thể ở được và trong bao lâu.