Nguyên tắc 'bất dịch' khi làm Doraemon

Dịp kỷ niệm 50 năm Doraemon, nhiều ấn phẩm được phát hành. Nhằm tôn trọng di sản tinh thần của tác giả Fujiko F. Fujio, nhà xuất bản phải tuân thủ nguyên tắc nghiêm ngặt khi làm sách.

Dự kiến phim điện ảnh "Doraemon: Nobita và lâu đài dưới đáy biển" sẽ được ra mắt vào năm 2026. Ảnh: Netflix.

Doraemon ra mắt tại Nhật và lan tỏa, làm bạn với thế giới tuổi thơ 50 năm qua. Dịp kỷ niệm này, Nhà xuất bản (NXB) Kim Đồng đã tung ra loạt ấn phẩm đặc biệt tại Việt Nam: tuyển tập Cô bé Dorami, bộ mô hình kỷ niệm phim điện ảnh, phiên bản truyện ngắn 6 tập được nâng cấp toàn diện về hình thức...

Tuy nhiên, để mang được trọn vẹn tinh thần nguyên tác về Việt Nam, quá trình xin cấp phép bản quyền từ Shogakukan và Fujiko Pro kéo dài từ cuối năm 2024. Mọi chi tiết trong bản in tiếng Việt, từ bìa sách, ánh kim, cách trình bày cho đến phụ bản đính kèm đều phải qua nhiều vòng kiểm duyệt kỹ lưỡng. Đây là nguyên tắc bất di bất dịch từ khi tác giả qua đời, bản dịch phải giữ được “linh hồn” Doraemon như nguyên bản.

Ấn phẩm đặc biệt

Nhân dịp tròn 50 năm từ khi Doraemon ra mắt dưới dạng tankobon (chỉ những ấn phẩm sách được phát hành độc lập, thường là tập hợp các chương của một bộ truyện tranh hay tiểu thuyết) tại Nhật, NXB Kim Đồng đã tung ra loạt ấn phẩm đặc biệt tại Việt Nam, nhắm đến cả độc giả thiếu nhi lẫn cộng đồng người sưu tầm lâu năm.

Đáng chú ý, tuyển tập Cô bé Dorami, tập sách độc lập về em gái Doraemon với gần 20 truyện chọn lọc, hàng chục trang màu và chuyên mục “Bách khoa toàn thư về Dorami”. Ấn phẩm có bìa ánh kim và bookmark tặng kèm, phát hành toàn quốc từ ngày 12/9.

Song song, bộ mô hình kỷ niệm 45 năm phim điện ảnh Doraemon với 44 nhân vật cũng được mở bán rộng rãi tại hệ thống nhà sách Kim Đồng từ đầu tháng 9. Giá bán trọn bộ lên đến hơn 7 triệu đồng, kèm kệ trưng bày độc quyền cho khách đặt sớm như một dòng sản phẩm sưu tầm.

Bộ 6 tập truyện ngắn Doraemon được phát hành nhân kỷ niệm 50 năm chú mèo máy ra mắt tại Nhật Bản. Ảnh: Kim Đồng.

Tâm điểm trong chuỗi hoạt động là bộ sách Doraemon ấn bản đặc biệt 50 năm, gồm 6 tập truyện ngắn quen thuộc về nội dung nhưng được nâng cấp toàn diện về hình thức như trang màu bên trong, hai lớp áo sách, hộp bạc ánh kim và loạt phụ bản đi kèm (sách tư liệu, bưu thiếp, phụ bản song ngữ…).

Để mang được bộ sách này về Việt Nam, Kim Đồng phải trải qua gần một năm phối hợp chặt chẽ với hai đơn vị giữ bản quyền tại Nhật là Shogakukan và Fujiko Pro. Ông Đặng Cao Cường, Trưởng ban biên tập sách Comic của NXB Kim Đồng, cho biết phía Nhật chỉ phát hành từng tập vài tháng một lần và yêu cầu giữ nguyên mọi yếu tố từ bản gốc, nhằm tôn trọng di sản tinh thần của tác giả Fujiko F. Fujio.

"Mỗi một thay đổi so với bản gốc cũng được Fujiko Pro và Shogakukan duyệt rất kỹ, bởi vì họ tôn trọng tính nguyên bản của tác phẩm, tức là chúng ta phải càng giống bản gốc càng tốt. Đây chính là yêu cầu đặc biệt và cũng là điểm khó khăn, vì từ công nghệ kỹ thuật cho tới việc gia công đóng sách của chúng ta sẽ khác rất nhiều so với bên Nhật", ông Cường cho biết.

Dù chưa công bố thời điểm phát hành chính thức tại Việt Nam, loạt bài đăng giới thiệu ấn phẩm trên fanpage Kim Đồng đã thu hút hàng nghìn lượt tương tác, kèm theo sự chú ý từ đông đảo bạn đọc. Sau nửa thế kỷ, Doraemon vẫn là cái tên đủ sức tạo cơn sốt xuất bản ở Việt Nam lẫn thế giới.

Bộ mô hình kỷ niệm 45 năm ra mắt phim điện ảnh Doraemon gồm 44 nhân vật đã được ra mắt vào đầu tháng 9. Ảnh: Kim Đồng.

Doraemon là ký ức, biểu tượng và chiến lược dài hạn

Hơn ba thập kỷ từ lần đầu ra mắt tại Việt Nam vào năm 1992, Doraemon không chỉ là bộ truyện tranh nổi tiếng trong ký ức của nhiều thế hệ bạn đọc, mà còn trở thành một biểu tượng văn hóa có khả năng kết nối xuyên thế hệ. Từ trẻ nhỏ cho đến người trưởng thành, ai cũng có thể kể tên nhóm bạn Nobita, Shizuka, Jaian, Suneo và chú mèo máy Doraemon như đại diện cho một tuổi thơ vừa bình dị vừa bay bổng.

Không đơn thuần là truyện tranh thiếu nhi, Doraemon còn mở ra thế giới văn hóa Nhật Bản cho bạn đọc Việt trong giai đoạn chưa có Internet. Qua những tập truyện, độc giả nhỏ tuổi lần đầu biết đến ngày lễ Thất tịch, ngày của bé trai ở Nhật hoặc hình dung ra tương lai thông qua các bảo bối khoa học viễn tưởng như bánh mì chuyển ngữ, cánh cửa thần kỳ hay chong chóng tre.

Hiện tại, Doraemon vẫn giữ được sức hút mạnh mẽ nhờ loạt phim điện ảnh ra mắt đều đặn. Đại diện NXB Kim Đồng cho biết một trong các yếu tố chứng minh cho "độ hot" của tác phẩm là phim Doraemon chiếu rạp trong 5 năm trở lại đây đều phá kỷ lục doanh thu của chính mình, có phim thu về trên 150 tỷ đồng - một con số hiếm thấy đối với dòng phim hoạt hình quốc tế tại Việt Nam. Tuyển tập Cô bé Dorami có gần 20 truyện ngắn chọn lọc và nội dung đặc biệt về cô em gái của Doraemon. Ảnh: Kim Đồng. Sự cộng hưởng từ phim ảnh cũng giúp mảng xuất bản giữ được lượng độc giả ổn định, nhất là khi các ấn phẩm đi kèm như sách tuyển chọn, thơ, postcard hay mô hình đều được đầu tư chỉn chu và có giới hạn.Đại diện NXB Kim Đồng nhấn mạnh Doraemon không còn là một bộ truyện, mà là một hệ sinh thái văn hóa đa nền tảng. Ngoài việc tái bản đều đặn các tập truyện, nhà xuất bản còn kết hợp với đối tác Nhật Bản để phát triển những dòng sản phẩm mới, gắn với thị trường sưu tầm, vật phẩm tiêu dùng và thậm chí cả trò chơi điện tử. “Đây chính là cách chúng tôi cùng kết hợp, cùng bắt tay với nhau để cho ra đời những chiến dịch cũng như kết hợp quảng bá giúp cho nhau để làm sao thương hiệu chung Doraemon được phát triển ở Việt Nam một cách mạnh mẽ hơn”, ông Cường cho biết.Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - ZnewsBạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@znews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.