Ngưỡng doanh thu chịu thuế quá thấp!

Chỉ còn chưa đầy ba tháng nữa là chính thức xóa thuế khoán, nhưng ngưỡng doanh thu nào mà các hộ kinh doanh bắt buộc phải chịu thuế vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi.

Đến nay, nhiều ngưỡng được đề xuất: 200 triệu, 500 triệu, 1 tỉ đồng và thậm chí có đề xuất ngưỡng doanh thu tính thuế của hộ kinh doanh nên nâng lên 2 - 3 tỉ đồng.

Đủ loại chi phí phát sinh

Có thâm niên 32 năm kinh doanh tại chợ sỉ An Đông (phường An Đông, TP.HCM), bà Nguyễn Thái Trang cho biết nỗi lo của các hộ kinh doanh không chỉ nằm ở việc làm quen với công nghệ mà còn là chi phí đầu tư ban đầu.

"Để đáp ứng quy định, chúng tôi phải sắm sửa nhiều thiết bị như laptop, máy in mã vạch, máy in A4 để làm giấy đi đường cho hàng hóa... chứ không chỉ là một chiếc điện thoại. Với ki ốt chỉ rộng 2m², thuê thêm kế toán lương 8 - 9 triệu đồng/tháng là quá sức", bà Trang nói.

Với hàng loạt thay đổi lớn, bà Trang cho hay chưa bao giờ bế tắc như hiện tại. Theo bà, đặc thù của bán sỉ là bán gối đầu, bao đổi trả, hàng chuyển đi nhiều khâu trung gian, nhưng quy định lại buộc phải xuất hóa đơn ngay tại thời điểm bán, kể cả khi tiền chưa về, dẫn đến áp lực dòng tiền rất lớn.

"Cơ quan thuế chỉ quan tâm đầu ra - bán bao nhiêu đóng thuế bấy nhiêu, nhưng đơn vị quản lý thị trường lại chỉ quan tâm đầu vào, tức hàng này từ đâu tới", bà Trang nói.

Bà Trần Thị Thu Thùy, có thâm niên 39 năm kinh doanh ở chợ An Đông, nói lộ trình bỏ thuế khoán chỉ còn vài tháng là quá nhanh, rất áp lực. Việc thao tác trên máy tính, phần mềm với chủ hộ kinh doanh đã lớn tuổi cũng không dễ.

Chưa kể, doanh thu chợ sỉ gần đây sụt giảm mạnh. "Hơn 10 năm nay, tôi đóng mức thuế 5.175.000 đồng/tháng, dù nhiều lần xin giảm nhưng không được. Mức này tương đương một ngày tôi phải kinh doanh hơn 11 triệu đồng, trong khi thực tế doanh thu một ngày chưa tới 1 triệu đồng", bà Thùy nói và đề nghị cần phải có sự phân loại và áp thuế theo đúng doanh thu thực của doanh nghiệp.

Không chỉ hộ kinh doanh, nhiều doanh nghiệp cũng gặp không ít vướng mắc. Ông Võ Quang Phúc, Tổng giám đốc Công ty CP phát triển thương mại Mekong Việt Nam, chỉ ra thực tế những người tiên phong tuân thủ hóa đơn điện tử phải cộng thêm các khoản phí vào sản phẩm, dẫn đến giá bán cao hơn và khó cạnh tranh với những hộ không thực hiện vì họ duy trì được giá bán rẻ hơn.

Một vướng mắc lớn khác được ông Phúc nêu ra là việc nhiều khách hàng từ chối cung cấp mã số thuế, khiến doanh nghiệp không thể xuất hóa đơn đầu ra hợp lệ, dẫn đến hàng hóa bị tồn đọng trên sổ sách.

Doanh thu cao nhưng lợi nhuận mỏng

Tại hội thảo lấy ý kiến về định hướng xây dựng chính sách của Luật Quản lý thuế (thay thế) do Cục Thuế (Bộ Tài Chính) tổ chức mới đây, ông Nguyễn Văn Đức, Phó phòng pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) TP.HCM, cho hay nghị định 70 của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 1-6 quy định hộ, cá nhân kinh doanh nộp thuế khoán có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền kết nối cơ quan thuế.

Theo thống kê của Bộ Tài chính, trong hơn 5 triệu hộ kinh doanh cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ đang được quản lý thuế, nhưng chỉ 37.000 hộ có doanh thu trên 1 tỉ đồng phải áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế, tức là dưới 1% tổng số hộ.

"Tuy nhiên, ngưỡng 1 tỉ đồng đang tạo ra nhiều lo ngại vì một số ngành như tạp hóa, dịch vụ ăn uống, doanh thu vượt 1 tỉ đồng nhưng lợi nhuận rất mỏng. Do vậy, việc áp dụng hóa đơn điện tử kết nối từ máy tính tiền với cơ quan thuế và nộp thuế theo tỉ lệ trên doanh thu có thể khiến hộ rơi vào tình trạng doanh thu cao nhưng lợi nhuận thấp hoặc lỗ", ông Đức nói.

Trong khi đó, bà Lê Thị Yến, Giám đốc Công ty tư vấn Thuế Hà Nội, đề xuất nâng lên 500 triệu đồng/năm, thay cho mức 200 triệu đồng từ năm 2026 như dự thảo bởi doanh thu không phải là lợi nhuận, gồm có cả chi phí. Do đó, khi trừ chi phí đi, lợi nhuận của hộ kinh doanh chỉ đạt được 10 - 15%, không đáng là bao nhiêu.

Góp ý cho nội dung này, đoàn đại biểu Quốc hội của nhiều địa phương đều đề nghị nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế cao hơn. Theo đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Thọ, việc tính thuế trên doanh thu là không đúng bản chất của sắc thuế này là có lợi nhuận ở mức nhất định mới phải nộp thuế.

Với người làm công ăn lương, sau khi được giảm trừ gia cảnh cho bản thân và người phụ thuộc (nếu có), mới phải nộp thuế. Với hộ và cá nhân kinh doanh cũng vậy, cần đảm bảo có một mức thu nhập nhất định, nhằm đáp ứng nhu cầu cơ bản, thiết yếu của cuộc sống. Nếu việc đánh thuế trên doanh thu mà không tính đến chi phí thực tế, người kinh doanh có lãi rất thấp, thậm chí lỗ cũng phải nộp thuế.

"Bộ Tài chính nên nghiên cứu, xem xét quy định linh hoạt hơn để đảm bảo chính sách thuế công bằng, nhất là đối với cá nhân kinh doanh có hệ thống sổ sách kế toán tốt, đáp ứng yêu cầu được lựa chọn phương pháp tính thuế theo thu nhập thực tế (doanh thu - chi phí). Điều này thể hiện tinh thần không đẩy khó khăn cho người dân, doanh nghiệp", Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Thọ khuyến nghị.

Phải nâng mức doanh thu miễn thuế lên 1 tỉ đồng/năm?

Phát biểu tại hội thảo lấy ý kiến góp ý cho dự án Luật Quản lý thuế sửa đổi vừa được tổ chức, ông Đặng Ngọc Minh, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính), cho biết theo quy định từ ngày 1-1-2026, ngưỡng doanh thu tính thuế đối với hộ kinh doanh là 200 triệu đồng.

Như vậy, doanh thu dưới 200 triệu đồng không thuộc đối tượng kê khai và nộp thuế. "Để hỗ trợ hộ kinh doanh, Cục Thuế mong muốn nâng ngưỡng doanh thu tính thuế đối với đối tượng này lên 400 - 500 triệu đồng", ông Minh cho hay.

Mới đây Công ty TNHH kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín cũng có công văn kiến nghị gửi các cấp quản lý, trong đó có Bộ Tài chính, Cục Thuế (Bộ Tài chính) góp ý về quản lý thuế và chính sách thuế, hóa đơn với hộ kinh doanh.

Theo công ty này, người nộp thuế có thu nhập từ tiền lương, tiền công được tính giảm trừ gia cảnh cho bản thân 11 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng/người và có thể nâng lên lần lượt là 15,5 triệu đồng/tháng và 6,2 triệu đồng/tháng/người theo phương án mới tại dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế).

Trong khi đó, hộ kinh doanh chỉ được miễn thuế đối với ngưỡng doanh thu 100 triệu đồng/năm đến hết năm 2025 và ngưỡng 200 triệu đồng/năm kể từ năm 2026. Quy định này là bất bình đẳng cho người nộp thuế là hộ kinh doanh so với người nộp thuế có thu nhập từ tiền lương, tiền công.

"Do đó, cần xây dựng mức doanh thu không chịu thuế của hộ kinh doanh tiệm cận, tương đồng với mức giảm trừ gia cảnh của người nộp thuế có thu nhập từ tiền lương, tiền công theo phương án giả định là 15,5 triệu đồng/tháng (tức 186 triệu đồng/năm)", văn bản của Công ty Trọng Tín nêu và đề xuất mức doanh thu miễn thuế của hộ kinh doanh nên là 1 tỉ đồng/năm.

Trước đó, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, cũng kiến nghị nghiên cứu nâng mức doanh thu miễn thuế cho hộ kinh doanh lên 400 - 500 triệu đồng/năm, nhằm giảm số lượng đối tượng phải quản lý, giảm gánh nặng hành chính.

"Từ năm 2026, cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống sẽ không thuộc đối tượng chịu thuế, nhưng doanh thu 200 triệu đồng/năm chỉ tương đương với doanh số khoảng 540.000 đồng/ngày, một con số rất thấp. Trong khi đó, mức giảm trừ gia cảnh đối với thuế thu nhập cá nhân đang có xu hướng tăng", bà Cúc lý giải.