Người Việt Nam thứ 2 được bầu vào Viện hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn Pháp

PGS Nguyễn Tuấn Cường được bầu làm viện sĩ thông tấn Viện hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn Pháp khi 45 tuổi, là nhà khoa học Việt Nam thứ 2 làm viện sĩ thông tấn của viện, sau cố GS Phan Huy Lê.

Được bầu viện sĩ thông tấn viện hàn lâm của Pháp khi 45 tuổi

Bản tin số 238 phát hành tháng 11 năm nay của Viện hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn Pháp (Académie des Inscriptions et Belles-Lettres) vừa cho biết kết quả bầu bổ sung 8 viện sĩ thông tấn người nước ngoài được thực hiện ngày 17.10. Trong đó, có PGS Nguyễn Tuấn Cường, nhà khoa học Việt Nam.

Trên trang chính thức của Viện hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn Pháp giới thiệu viện sĩ thông tấn nước ngoài Nguyễn Tuấn Cường sinh năm 1980, tại tỉnh Thái Bình, Việt Nam. Ông nghiên cứu trên lĩnh vực Đông phương học, bao gồm nghiên cứu Việt Nam cổ điển, ngôn ngữ học và chữ viết Việt Nam cổ điển, văn tự học, Nho giáo Việt Nam và Trung Quốc, dịch thuật và tiếp nhận kinh điển Nho giáo ở Việt Nam thời trung đại.

Trên website giới thiệu ông Cường là Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (tuy nhiên, mới đây PGS Nguyễn Tuấn Cường cho biết ông đã kết thúc 2 nhiệm kỳ Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm từ ngày 9.11.2025). Trước đây, ông từng là giảng viên tại Đại học Quốc gia Hà Nội, hiện là giảng viên kiêm nhiệm ở đây.

PGS Nguyễn Tuấn Cường được bầu vào thay vị trí GS Miklós Szabó, nhà khảo cổ học người Hungary đã qua đời ngày 14.12.2023.

Đáng chú ý, trong số 8 viện sĩ thông tấn người nước ngoài mới được bầu thì PGS Nguyễn Tuấn Cường là người trẻ nhất. Ông kém người "trẻ thứ 2" 10 tuổi (GS Martinez Eugenio Luján, Đại học Complutense Madrid, Tây Ban Nha). 

Theo Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, Viện hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn là một trong 5 viện hàn lâm thành viên của Viện Pháp (l'Institut de France), trong đó có một viện thành viên là Viện hàn lâm Khoa học (Académie des sciences) nơi GS Ngô Bảo Châu được bầu làm viện sĩ nước ngoài (Associé étranger) hồi tháng 6.2017.

Việc PGS Nguyễn Tuấn Cường được bầu đã khôi phục một vị trí viện sĩ thông tấn nước ngoài cho lĩnh vực Việt Nam học, vị trí mà cố GS Phan Huy Lê đã giữ từ năm 2011 đến năm 2018 - khi ông qua đời, và đã bị bỏ trống cho đến giờ.

Được biết, việc một nhà khoa học được bầu vị trí viện sĩ thông tấn của Viện hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn Pháp khi mới ở độ tuổi 45 như PGS Nguyễn Tuấn Cường là rất hiếm xảy ra. Cố GS Phan Huy Lê trở thành viện sĩ thông tấn của viện khi đã 77 tuổi.

Là một trong 2 viện sĩ thông tấn người châu Á

Theo tài liệu của của Viện hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn Pháp, viện được thành lập năm 1663, dưới triều đại vua Louis XIV. Viện có 50 viện sĩ người Pháp và 40 viện sĩ nước ngoài, đồng thời có 50 viện sĩ thông tấn người Pháp và 50 viện sĩ thông tấn nước ngoài.

Viện hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn Pháp là nơi quy tụ những cá nhân xuất sắc và có tính đại diện cao. Viện sĩ là những học giả được bầu chọn trọn đời dựa trên chất lượng công trình nghiên cứu của họ trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của viện (khảo cổ học, lịch sử, ngữ văn và nhiều nhánh và chuyên ngành khác), dựa vào đạo đức nghề nghiệp và danh tiếng quốc tế của họ.

Khi một ghế trong viện bị bỏ trống (do viện sĩ qua đời), viện sẽ quyết định dựa trên đầu phiếu là có nên bổ nhiệm thành viên mới hay không. Nếu có, văn phòng sẽ đề xuất ngày bầu chọn thành viên mới; nếu không, vấn đề sẽ được xem xét lại sau 6 tháng. Việc bầu cử được tiến hành bằng hình thức bỏ phiếu kín.

Nhà khoa học Việt Nam đầu tiên được bầu vào Viện hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn Pháp là cố GS Phan Huy Lê. PGS Nguyễn Tuấn Cường là nhà khoa học Việt Nam thứ 2 được bầu.

PGS Nguyễn Tuấn Cường cũng là một trong 2 đại diện châu Á ở danh sách viện sĩ thông tấn hiện nay của viện. Vị còn lại là GS Matsumura Takeshi, Đại học Tokyo, Nhật Bản, được bầu năm 2019, khi 59 tuổi.

Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam khi chia sẻ sự kiện này trên fanpage của mình ngày 27.10 đã viết: "Việc bầu PGS Nguyễn Tuấn Cường vào vị trí viện sĩ thông tấn nước ngoài của Viện hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn thể hiện sự ghi nhận của Pháp đối với tài năng và thành tựu khoa học của một học giả Việt Nam, với công trình nghiên cứu thực sự quan trọng".