Người Nepal kể khoảnh khắc trúng đạn giữa biểu tình bạo lực

Pabit Tandukar ngày 8/9 đang hô khẩu hiệu phản đối chính phủ Nepal bên ngoài tòa nhà quốc hội ở thủ đô Kathmandu thì đột nhiên thấy đau nhói ở chân và quỵ xuống. Sinh viên 22 tuổi này nhanh chóng được đưa tới bệnh viện và bác sĩ cho biết anh bị trúng đạn.

"Chúng tôi đến đó để biểu tình ôn hòa. Họ ban đầu xịt hơi cay và chúng tôi phản kháng. Sau đó, tôi bị bắn bằng đạn thật", Tandukar kể.

Ít nhất 20 người đã thiệt mạng và hàng trăm người khác bị thương khi lực lượng an ninh Nepal ban đầu dùng đạn cao su và hơi cay, nhưng sau đó chuyển sang bắn đạn thật để trấn áp cuộc biểu tình của hàng chục nghìn người, chủ yếu là thanh niên Gen Z, nhóm sinh từ năm 1997 đến năm 2012.

Biểu tình nổ ra giữa lúc chính phủ Nepal đối mặt chỉ trích ngày càng nhiều về tình trạng tham nhũng và các quan chức cùng người thân sống trong xa hoa, trong khi người dân chật vật với thu nhập bình quân đầu người chưa đến 1.400 USD mỗi năm.

Lệnh cấm 26 nền tảng mạng xã hội, gồm cả các ứng dụng phổ biến như Facebook, X hay YouTube của chính phủ tuần trước càng đổ thêm dầu vào lửa. Dù giới lãnh đạo giải thích lệnh cấm nhằm ngăn chặn việc mạo danh để lan truyền tin sai lệch, phạm tội hoặc phá vỡ sự hài hòa xã hội, điều đó không thể xoa dịu làn sóng phẫn nộ.

Biểu tình ban đầu diễn ra ôn hòa nhưng nhanh chóng biến thành bạo lực khi người người tham gia đụng độ với cảnh sát. Một số người biểu tình bị trúng đạn khi đang mặc đồng phục học sinh.

Văn phòng Quản lý quận Kathmandu đã ban hành lệnh giới nghiêm trong khu vực, trong khi chính phủ Nepal triển khai quân đội ứng phó biểu tình. Lực lượng vũ trang cũng vào bệnh viện gần tòa nhà quốc hội để bắt những người biểu tình, bắn hơi cay và gây ra hỗn loạn.

"Lực lượng an ninh đáng lẽ không nên bắn đạn thật vào sinh viên", Tandukar nói.

Anil Baniya, thành viên tổ chức Hami Nepal, đồng tình. "Bất kể thế nào họ cũng không nên sử dụng đạn thật. Họ đã sát hại những người trẻ tuổi", Baniya nói.

Trong số những người thiệt mạng có Sulov Raj Shrestha, sinh viên ngành kỹ thuật xây dựng ở Kathmandu. "Cậu ấy luôn mỉm cười và thân thiện", Sudhoj Jung Kunwar, một người bạn của Shrestha, nói.

Văn phòng Cao ủy Liên Hợp Quốc và Tổ chức Ân xá Quốc tế đều lên án các vụ giết người và kêu gọi điều tra minh bạch cuộc biểu tình bạo loạn ở Nepal.

Bộ trưởng Công nghệ Thông tin và Truyền thông Prithvi Subba Gurung đêm 8/9 thông báo gỡ lệnh cấm mạng xã hội. Bộ trưởng Nội vụ Ramesh Lekhak cùng ngày thông báo từ chức và một ngày sau, Thủ tướng KP Sharma Oli có quyết định tương tự. Tuy nhiên, hàng nghìn người trẻ tuổi biểu tình ở Kathmandu và các thành phố khác của Nepal cần nhiều hơn thế.

"Chúng tôi muốn thay thế những người lãnh đạo già nua hiện tại. Chúng tôi đã quá mệt mỏi với những khuôn mặt cũ", Yugant Ghimire, kỹ sư trí tuệ nhân tạo 27 tuổi tham gia biểu tình ngày 8/9, cho hay. "Chính phủ đang lạm dụng quyền lực, tham nhũng tràn lan và không ai chịu trách nhiệm".

Cuộc biểu tình đã nhận được ủng hộ từ một số chính trị gia Nepal, trong đó có Thị trưởng Kathmandu Balen Shah. "Tôi không tham dự cuộc biểu tình do giới hạn độ tuổi, nhưng điều quan trọng là hiểu thông điệp của họ. Tôi hoàn toàn ủng hộ họ", Thị trưởng Shah đăng trên mạng xã hội.

Những người biểu tình hiện đưa ra loạt yêu cầu "không thể thương lượng", gồm giải tán quốc hội, đình chỉ các quan chức đã ra lệnh nổ súng vào người biểu tình và tiến hành cuộc bầu cử mới. Baniya, lãnh đạo cuộc biểu tình, cho hay phong trào của họ sẽ tiếp tục "vô thời hạn" cho đến khi các yêu cầu được đáp ứng.

"Giờ đây chúng tôi có trách nhiệm thực hiện kỳ vọng của những người bạn đã thiệt mạng. Chúng tôi cần thay đổi chính phủ, muốn các quan chức phải rời ghế. Đây là đất nước của chúng tôi", Baniya nói.

Thanh Tâm (Theo Al Jazeera, AP, Reuters)