Người đưa mận trắng thành món mứt 'trứ danh' miền Tây

Nghiên cứu chế biến mận trắng thành món mứt thơm ngon, bà Huỳnh Thị Ngọc Hạnh (50 tuổi, ngụ xã Mỹ Tú, TP.Cần Thơ - trước đây là xã Mỹ Thuận, H.Mỹ Tú, Sóc Trăng) góp phần nâng giá trị tăng loại trái cây này lên gấp hàng chục lần.

"Giải cứu" mận trắng bằng cách làm mứt

Nơi bà Hạnh sinh sống vốn nổi tiếng với những vườn mận trắng trái sai trĩu cành. Tuy nhiên, mận này có vị chua đậm, nhanh chín, dễ rụng, thời gian thu hoạch mỗi đợt chỉ trong 2 - 3 ngày. Vì vậy, khi các giống mận mới như An Phước, hồng đào, mận hồng MST… ngày càng được thị trường ưa chuộng, mận trắng dần bị "thất sủng", thương lái không mua, nhiều hộ dân đành để trái rụng đầy gốc.

Không cam lòng nhìn nông sản bị lãng phí, bà Hạnh thử nghiệm đem mận sên với đường theo cách làm mứt dừa truyền thống. Bất ngờ, món mứt mận hoàn thiện có hương vị ngọt thanh, thơm dịu, được người thân, và hàng xóm đón nhận nồng nhiệt. Đó là động lực để năm 2017, bà mạnh dạn thành lập cơ sở chế biến mứt mận tại nhà.

Thời gian đầu, sản phẩm chủ yếu tiêu thụ nội bộ, không bao bì, nhãn mác. Song, với tinh thần cầu tiến, bà Hạnh dành thời gian tham gia các lớp tập huấn do Hội Phụ nữ tổ chức, học hỏi kỹ năng sản xuất, kinh doanh, tiếp cận thị trường.

Nâng giá trị nông sản địa phương

Năm 2022, sản phẩm mứt mận của bà Hạnh được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao. Một năm sau, bà tiếp tục đăng ký và được chứng nhận OCOP 3 sao cho sản phẩm ô mai mận. Ngoài ra, bà đang thử nghiệm mứt mận cay để mở rộng thị trường.

Bà Hạnh cho biết, để có mẻ mứt mận trắng đạt chất lượng, khâu chọn nguyên liệu đóng vai trò then chốt. Phải chọn trái có phần thịt dẻo, ít nước để khi sên không bị nát và giữ được vị chua nhẹ. "Mận phải chọn lựa thật kỹ. Chỉ những trái chín vừa, không non cũng không quá chín mới cho ra miếng mứt ngon. Đây là công đoạn khó nhất, đòi hỏi kinh nghiệm và sự tỉ mỉ", bà Hạnh nói.

Trung bình, 5 kg mận tươi cho ra khoảng 1 kg mứt thành phẩm. Tuy có sự hỗ trợ của máy móc, nhưng phần lớn quy trình vẫn thực hiện thủ công. Mận sau khi rửa sạch đem ướp với đường theo tỷ lệ phù hợp, rồi qua đêm cho thấm vị mới đến công đoạn sên. Khi sên, trở đều tay và nhẹ nhàng để mận không bị dập. Sau khi hoàn tất, đem mứt phơi trong nhà kín khoảng 15 ngày cho đạt độ khô, dẻo.

Mứt mận được sản xuất theo quy trình nghiêm ngặt, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, có thể bảo quản trong 12 tháng. Từ loại trái cây chỉ có giá bán khoảng 7.000 - 10.000 đồng/kg, sau khi được chế biến thành mứt, giá trị tăng lên trên 200.000 đồng/kg.

Mỗi năm, cơ sở của bà Hạnh sản xuất từ vài trăm kg đến 1 tấn mứt. Không chỉ ổn định kinh tế gia đình, bà còn tạo việc làm thời vụ cho nhiều phụ nữ địa phương từ khâu thu hoạch mận đến chế biến.

Từ những trái mận rụng tắng bị lãng quên, bà Hạnh đã làm ra sản phẩm mang đậm bản sắc địa phương, được thị trường đón nhận. Bà kỳ vọng thời gian tới, mứt mận và các dòng ô mai của cơ sở Ngọc Hạnh sẽ có mặt tại nhiều siêu thị, cửa hàng đặc sản trên cả nước, góp phần quảng bá nông sản quê hương đến người tiêu dùng.