Ngôi sao Toán học Trung Quốc bị chỉ trích vì giảng bài bằng tiếng Anh

Vương Hồng, 34 tuổi, phó giáo sư tại viện Khoa học Toán học Courant của đại học New York, Mỹ, tháng trước trở về Trung Quốc dự hội thảo giao lưu học thuật tại Bắc Kinh. Các sự kiện cô tham dự đều thu hút rất đông người tham dự.

"Vương Hồng là học giả Trung Quốc vĩ đại và quan trọng nhất trong thế hệ trẻ", Thành Đồng, giám đốc học viện Cầu Chân thuộc Đại học Thanh Hoa, nhà Toán học Trung Quốc đầu tiên đoạt Huy chương Fields, phát biểu mở đầu buổi giao lưu tại Thanh Hoa.

Cô Vương phát biểu cảm ơn bằng tiếng Trung, sau đó hỏi sinh viên liệu cô có thể giảng bài bằng tiếng Anh hay không và được tất cả đồng ý trước khi bắt đầu buổi hội thảo.

Tuy nhiên, khi video Vương giảng bài bằng tiếng Anh được đăng trên mạng xã hội, nhiều người đã bày tỏ quan điểm tiêu cực với quyết định của cô.

"Sống ở nước ngoài quá lâu chắc đã làm cô ấy quên tiếng Trung. Tôi cho rằng những người Trung Quốc yêu nước sẽ nghĩ cô ấy là một 'người chuối' vì cô ấy nói tiếng Anh", một người dùng mạng xã hội bày tỏ. "Người chuối" là thuật ngữ mang ý miệt thị được sử dụng phổ biến trên mạng xã hội Trung Quốc, ám chỉ những người gốc Á bị đồng hóa với xã hội phương Tây, giống quả chuối vỏ vàng ruột trắng.

Người dùng mạng xã hội Trung Quốc còn so sánh Vương Hồng với một nhà toán học khác, Vi Đông Dịch, 33 tuổi, giảng viên khoa Toán đại học Bắc Kinh, người được đào tạo hoàn toàn tại Trung Quốc.

Từng hai lần giành huy chương vàng với số điểm tuyệt đối tại Olympic Toán học Quốc tế, Vi được người dùng mạng xã hội Trung Quốc đặt biệt danh "Vi Thần" một cách trìu mến.

Tháng trước, Vi thu hút 23 triệu người theo dõi chỉ trong 5 ngày đầu mở tài khoản mạng xã hội đầu tiên. Người hâm mộ ca ngợi lối sống giản dị và hình ảnh yêu nước của anh.

China Daily năm 2021 đưa tin sau khi nhận bằng cử nhân từ Đại học Bắc Kinh, Vi được Đại học Harvard mời sang Mỹ tiếp tục học tập và nghiên cứu, miễn kiểm tra đầu vào tiếng Anh. Tuy nhiên, Vi sau đó khẳng định chưa bao giờ được Harvard liên lạc trực tiếp. Anh tiếp tục lấy bằng thạc sĩ và tiến sĩ tại Đại học Bắc Kinh.

Trong khi một số người dùng mạng xã hội ca ngợi thành tích học thuật của Vương, nhiều người lại đánh giá cao sự cống hiến của Vi cho Trung Quốc.

"Hai người này không thể so sánh được, vì sự cống hiến của Vi hoàn toàn dành cho nhân dân và quốc gia!", một người bình luận.

"Dù Vương làm gì, điều đó cũng không thay đổi sự thật rằng cô ấy phục vụ lợi ích của Mỹ", một người khác viết.

Chủ nghĩa dân tộc đã gia tăng trong những năm gần đây ở Trung Quốc, trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ - Trung ngày càng gay gắt. Truyền thông Trung Quốc thường xuyên cảnh báo về "các thế lực thù địch nước ngoài có ý đồ xấu" dưới nhiều vỏ bọc.

Ông Xiong Bingqi, giám đốc Viện Nghiên cứu Giáo dục Thế kỷ 21, tổ chức tư vấn có trụ sở tại Bắc Kinh, cho rằng nhiều người sử dụng mạng xã hội thiếu lý trí và kỹ năng, kiến thức truyền thông cơ bản khi tiếp nhận thông tin và trình bày ý kiến trực tuyến.

"Một số tài khoản mạng xã hội đã dựa vào thành kiến và kích động sự chia rẽ để theo đuổi lượt xem", ông nói, lưu ý môi trường trực tuyến độc hại chắc chắn sẽ làm méo mó nhận thức của công chúng.

Vương Hồng sinh ra ở thành phố Quế Lâm, miền nam Trung Quốc. Cô tốt nghiệp Đại học Bắc Kinh, sau đó hoàn thành bằng sau đại học ở Pháp và bằng tiến sĩ ở Mỹ, rồi công tác tại Đại học New York.

Vương là ứng viên sáng giá cho Huy chương Fields 2026, giải thưởng danh giá hàng đầu về Toán học, sau khi giải được một bài toán hơn 100 tuổi về giả thuyết tập hợp Kakeya. Cô đang đứng trước cơ hội trở thành người phụ nữ Trung Quốc đầu tiên nhận giải thưởng này.

Phần chứng minh của Vương được công bố ngày 24/2 trong một bài báo dài 127 trang trên kho lưu trữ mở arXiv. Bài báo chưa được bình duyệt, nhưng đã trở thành tâm điểm trong cộng đồng Toán học.

"Tôi rất vui mừng thông báo rằng giả thuyết tập hợp Kakeya, một trong những bài toán mở được tìm hiểu nhiều nhất trong lý thuyết đo lường hình học, đã được Vương Hồng và Joshua Zahl chứng minh trong không gian ba chiều", Terence Tao, chủ nhân Huy chương Fields năm 2006, viết trong một bài đăng trên trang mạng xã hội Mastodon.

Eyal Lubetzky, trưởng khoa Toán học tại viện Courant, Đại học New York, Mỹ, đánh giá đây là một trong những thành tựu toán học hàng đầu của thế kỷ 21.

Theo một thông báo hồi tháng 5, Vương Hồng sẽ là giáo sư Toán học trong biên chế Viện nghiên cứu Khoa học Cao cấp (IHÉS) ở Bures-sur-Yvette, phía nam Paris, Pháp, từ tháng 9.

Hồng Hạnh (Theo SCM, Cover)