Ngoại binh nhiều lợi hay hại?

Với việc cho phép các CLB đăng ký 4 ngoại binh nhưng chỉ có 3 trong số này được ra sân cùng lúc, V-League 2025 - 2026 trở thành một trong những giải đấu sử dụng ít ngoại binh nhất châu Á.

Hiện tại các quốc gia Đông Nam Á nói riêng và châu Á nói chung đều có xu hướng mở cửa gần như hoàn toàn với bóng đá thế giới khi liên tục gia tăng số lượng ngoại binh qua từng mùa. Nhiều người cho rằng việc V-League có quá ít ngoại binh là đi ngược với xu thế và có thể khiến giải đấu thêm tụt hậu. Nhưng liệu nhận định này có đúng?

Cái lợi của nhiều ngoại binh

Giải vô địch Malaysia (Malaysia Super League) 2025 - 2026 cho phép các đội được phép đăng ký 15 ngoại binh, trong đó bao gồm 12 cầu thủ mở (ngoài châu Á và ASEAN), 1 ngoại binh châu Á, 2 cầu thủ thuộc ASEAN. Tương tự, các đội tại Giải vô địch Indonesia (Liga 1) có thể đăng ký đến 11 cầu thủ ngoại, và cho phép 8 trong số đó ra sân cùng lúc.

Tại Giải vô địch Thái Lan (Thai-League), các đội được đăng ký tối đa 7 ngoại binh và không giới hạn cầu thủ ASEAN. Trên sân, các đội sử dụng tối đa 5 ngoại binh và 2 cầu thủ ASEAN. Thực tế số lượng này đã được giảm xuống so với mùa giải trước đó. Thai-League 2024 - 2025 cho phép đăng ký 9

cầu thủ nước ngoài, bao gồm 1 cầu thủ thuộc AFC (LĐBĐ châu Á) và không quá 3 cầu thủ thuộc ASEAN.

Việc sử dụng nhiều ngoại binh có thể giúp nâng cao chất lượng giải đấu, giúp tính cạnh tranh giữa các đội cao hơn. Các ngoại binh sẽ giúp giải quốc nội có sự giao thoa mạnh mẽ về văn hóa, bản sắc, tính chuyên nghiệp và khoa học. Họ có thể chia sẻ kinh nghiệm, truyền cảm hứng và thúc đẩy các cầu thủ bản địa phát triển cũng như tiến bộ.

Cũng có nhiều bất cập

Chính sách sử dụng nhiều ngoại binh cũng xảy ra không ít bất cập. Trước hết, việc có quá nhiều ngoại binh sẽ khiến cho các tài năng trẻ bản địa ít cơ hội ra sân thi đấu. Đây là vấn đề muôn thuở của bóng đá Đông Nam Á khi nhiều cầu thủ trẻ thiếu sân chơi. Xu hướng nhập tịch cầu thủ ngoại ồ ạt ở Malaysia và Indonesia cũng cho thấy phần nào sự thất bại của chính sách đào tạo trẻ.

Nhiều năm qua, các nền bóng đá trong khu vực đã nghĩ ra nhiều cách thức khác nhau để phát triển cầu thủ trẻ. Tuy nhiên, không có phương pháp nào thực sự hữu hiệu bằng việc để họ được thi đấu nhiều ở giải vô địch quốc gia. 

Một lo ngại lớn khác là nếu tăng số lượng ngoại binh đồng nghĩa nới rộng thêm khoảng cách về trình độ giữa các đội bóng có tiềm lực tài chính mạnh với phần còn lại. Ví dụ hầu hết các đội bóng ở Malaysia Super League gần như không thể đăng ký tối đa 15 suất ngoại binh.

Nguyên nhân là do các đội không có đủ tiềm lực tài chính. Ngược lại, các đội nhà giàu, mà cụ thể là Johor Darul Ta'zim, tận dụng tối đa đều này để gia tăng sức mạnh. Chính vì vậy, họ trở nên vô đối và dễ dàng thống trị giải quốc nội Malaysia.

Chưa hết, việc cho phép sử dụng quá nhiều các cầu thủ ngoại còn gây ra nhiều hệ lụy khác như mua sắm ồ ạt, thiếu chiến lược, dễ xuất hiện các "ngoại binh rác" trình độ kém, tăng áp lực tài chính và gây lãng phí nghiêm trọng. 

Nhìn vào Giải bóng đá nhà nghề Trung Quốc để thấy rằng việc ồ ạt chiêu mộ ngoại binh chưa chắc là con đường phát triển bền vững.

Việc sử dụng ngoại binh ít hay nhiều đều có mặt tích cực và tiêu cực riêng. Vấn đề tùy thuộc vào chính sách, nhu cầu và nhận thức phát triển của từng quốc gia. Với bóng đá Việt Nam, việc sử dụng ít ngoại binh chưa chắc đã tụt hậu.