Nghiên cứu mới chỉ ra nguyên nhân phụ nữ sống lâu hơn đàn ông

Nghiên cứu được tiến hành bởi các chuyên gia tại Viện Nhân chủng học Tiến hóa Max Planck (Đức) cho thấy nguyên nhân sống thọ hơn của phụ nữ nằm ở việc sở hữu 2 nhiễm sắc thể X.

Tờ The Washington Post ngày 2.10 dẫn một nghiên cứu vừa công bố giúp củng cố giả thuyết rằng nhiễm sắc thể có vai trò giúp phụ nữ sống lâu hơn đàn ông, bất chấp chủng tộc và các thời đại khác nhau.

Phụ nữ thường sống lâu hơn nam giới. Có những cách giải thích truyền thống như nam giới hút thuốc nhiều hơn, uống rượu nhiều hơn và thường tham gia vào các hành vi mạo hiểm hơn.

Khoảng cách tuổi thọ này đều đúng tại mọi quốc gia và mọi thế kỷ cho thấy còn có một yếu tố sâu xa hơn. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy tuổi thọ tương đối cao hơn của phụ nữ có thể một phần bắt nguồn từ việc họ sở hữu hai nhiễm sắc thể X, giúp bảo vệ họ khỏi các đột biến có hại.

Giả thuyết đó càng được củng cố thêm, với nghiên cứu dựa trên phân tích toàn diện nhất cho đến nay về sự khác biệt tuổi thọ giữa giống đực và giống cái ở hơn 1.000 loài thú và chim.

"Từ góc độ con người, thật đáng chú ý khi phụ nữ sống lâu hơn ở gần như mọi quốc gia trên thế giới. Vì vậy, chúng tôi muốn nghiên cứu vấn đề này từ một góc nhìn phân loại rộng hơn", theo chuyên gia Johanna Staerk, nhà nhân khẩu học tiến hóa tại Viện Nhân chủng học Tiến hóa Max Planck ở Đức.

Ở động vật có vú, bao gồm cả con người, giới tính thường được xác định bởi nhiễm sắc thể X và Y. Nếu một em bé có cặp nhiễm sắc thể X, đó là bé gái. Nếu em bé thừa hưởng một nhiễm sắc thể X và một nhiễm sắc thể Y, đó là bé trai.

Tuy nhiên, ở loài chim thì tình huống lại ngược lại. Chim mái có một cặp nhiễm sắc thể giới tính khác nhau, trong khi chim trống có một cặp giống nhau. Trong hệ thống xác định giới tính này, các nhà khoa học dùng ký hiệu W và Z, gọi cặp ZW là chim mái, còn cặp ZZ là chim trống.

Giả thuyết "giới tính dị giao tử" cho rằng nếu một gen nào đó trên một trong hai nhiễm sắc thể X của phụ nữ gặp trục trặc, các tế bào của họ vẫn còn một bản dự phòng để dựa vào. Nam giới, với chỉ một nhiễm sắc thể X, thì không có sự hỗ trợ đó. Vấn đề tương tự cũng có thể xảy ra với nhiễm sắc thể Y đơn lẻ của nam giới.

Ở nam giới, "nếu có bất kỳ đột biến có hại nào, hoặc đột biến nào làm giảm tuổi thọ, thì bạn không có bản sao dự phòng", theo chuyên gia Fernando Colchero thuộc Viện Max Planck.

Trong nghiên cứu của mình, 2 chuyên gia trên và các thành viên khác trong nhóm đã thu thập dữ liệu về tuổi thọ của 528 loài thú và 648 loài chim được nuôi trong vườn thú. Nhóm nghiên cứu phát hiện hầu hết các loài thú khác cũng giống con người, với con cái của gần 3/4 số loài thú sống lâu hơn con đực.

Nhưng ở loài chim, 68% số loài được nghiên cứu lại cho thấy tuổi thọ nghiêng về phía con trống, đúng như dự đoán dựa trên cấu trúc nhiễm sắc thể của chúng.

Phó giáo sư Pau Carazo tại Đại học Valencia (Tây Ban Nha) cho biết nghiên cứu này là một trong số nhiều công trình trong những năm gần đây bổ sung bằng chứng cho giả thuyết, nhưng với việc bao gồm hơn 1.000 loài, đây là nghiên cứu toàn diện nhất.

"Đây là một đóng góp rất đáng hoan nghênh cho lĩnh vực này", theo ông Carazo, người không tham gia nghiên cứu.