Nghiên cứu ĐH Harvard phát hiện: 1 “mật mã trường thọ” giúp sống lâu hơn cả chạy bộ hay bơi, hiệu quả vượt trội nhưng thường bị đánh giá thấp

Chỉ với 20-30 phút mỗi ngày, thói quen này không chỉ cải thiện thể lực mà còn mang đến những thay đổi rõ rệt cho sức khỏe.

Một nghiên cứu dài hạn của Đại học Harvard (Mỹ) cho thấy: những người duy trì thói quen ngủ trưa thường xuyên có tuổi thọ trung bình cao hơn vài năm so với những người không ngủ trưa. Không chỉ hơn vài tháng, mà là nhiều năm tuổi thọ.

Kết quả này ngay lập tức thu hút sự chú ý của giới y học và cộng đồng. Tại Việt Nam, việc ngủ trưa đã trở thành thói quen không thể thiếu của nhiều người. Nhưng ở nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là các nước phương Tây, đây vẫn chưa phải là một việc làm phổ biến. Nhiều người hoài nghi: “Ngủ trưa thôi mà, sao lại có tác dụng lớn đến thế?” Nhưng khoa học không nói dối, đằng sau giấc ngủ ngắn ấy là hàng loạt cơ chế sinh học phức tạp giúp bảo vệ cơ thể mà có thể bạn chưa biết.

Giấc ngủ ngắn, lợi ích dài lâu

Ngủ trưa không chỉ đơn giản là chợp mắt cho đỡ mệt, đó là tín hiệu cơ thể gửi đến bạn, nhắc rằng hệ thần kinh và tim mạch cần “khởi động lại”. Theo các bác sĩ, giấc ngủ trưa đóng vai trò như một “van an toàn” giúp giảm những yếu tố có thể rút ngắn tuổi thọ như bệnh tim, rối loạn chuyển hóa và suy giảm miễn dịch.

Các chuyên gia tim mạch ví giấc ngủ trưa như một “liều thuốc tự nhiên” cho trái tim. Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy, ngủ trưa trong thời gian ngắn có thể giảm rõ rệt nguy cơ đau tim và đột quỵ, đặc biệt ở nhóm người trung niên và cao tuổi.

Những người duy trì giấc ngủ trưa đều đặn có huyết áp ổn định hơn, khả năng phục hồi sau stress cũng nhanh hơn. Ngược lại, việc “cố làm, không nghỉ” khiến cơ thể phải duy trì mức hormone căng thẳng cao liên tục. Đó là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến bệnh tim mạch và rối loạn thần kinh.

Buổi trưa là thời điểm nồng độ cortisol - hormone gây căng thẳng tăng cao. Đây là lý do nhiều người cảm thấy nóng nảy, dễ mất tập trung vào đầu giờ chiều. Một giấc ngủ ngắn 15-30 phút có thể giúp đưa cortisol về mức bình thường, giúp đầu óc tỉnh táo, tâm trạng dễ chịu và hiệu suất làm việc cao hơn.

Ngủ như thế nào để tốt cho sức khỏe

Giấc ngủ trưa lý tưởng nên kéo dài từ 20 - 30 phút. Nếu ngủ quá lâu, cơ thể bước vào giai đoạn “ngủ sâu”, khi bị đánh thức sẽ cảm thấy choáng váng, nặng đầu, thậm chí ảnh hưởng đến giấc ngủ đêm. Giống như việc bạn chỉ nên ăn no 7 phần, ngủ trưa cũng chỉ cần một giấc vừa đủ.

Ngoài ra, không gian và tư thế ngủ trưa cũng không kém phần quan trọng. Các bác sĩ khuyến nghị mọi người nên ngủ nghiêng nhẹ, đầu gối hơi co, đầu gối cao hơn tim một chút, giúp máu lưu thông tốt và tránh chèn ép tim phổi. Tư thế nằm sấp trên bàn làm việc tuy thuận tiện nhưng lâu dài có thể gây đau cổ, tê tay hoặc khó thở.

Môi trường ngủ trưa lý tưởng nên yên tĩnh, thoáng mát, ánh sáng dịu. Nếu nơi làm việc không cho phép nằm nghỉ, bạn chỉ cần nhắm mắt, thả lỏng cơ thể trong vài phút cũng giúp não bộ hồi phục năng lượng. Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như bịt mắt, nút tai chống ồn có thể giúp nâng cao chất lượng giấc ngủ của bạn.

Một sai lầm phổ biến mà nhiều người dễ mắc là ngủ ngay sau khi ăn trưa. Khi đó, dạ dày đang hoạt động mạnh, nếu nằm xuống ngay dễ gây trào ngược dạ dày - thực quản, gây ra tình trạng đầy bụng, khó tiêu. Các chuyên gia khuyên nên đi lại nhẹ nhàng 10-15 phút sau bữa ăn, rồi mới bắt đầu nghỉ trưa.

Giấc ngủ trưa - “liều vitamin” hữu hiệu nhất

Nghiên cứu của ĐH Harvard cũng chứng minh, giấc ngủ trưa giúp tăng khả năng ghi nhớ và tập trung. Với người lớn tuổi, ngủ trưa thường xuyên giúp làm chậm quá trình suy giảm nhận thức, thậm chí giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Ngủ trưa giống như “sạc pin” cho não bộ: chỉ cần nửa giờ nghỉ ngơi, khả năng học tập, xử lý thông tin và sáng tạo có thể tăng lên rõ rệt. Một số khảo sát còn cho thấy hiệu suất làm việc sau khi ngủ trưa tăng 20-30%, vượt xa tác dụng của cà phê hay nước tăng lực.

Đối với người trung niên và cao tuổi, ngủ trưa còn có lợi cho hệ chuyển hóa đường. Cơ thể có thời gian điều hòa độ nhạy insulin, giúp kiểm soát đường huyết sau bữa ăn, giảm nguy cơ tiểu đường type 2.

Ngoài ra, các nhà khoa học cũng nhận thấy, người thường xuyên ngủ trưa ít bị cảm cúm và phục hồi nhanh hơn khi ốm nhẹ. Giấc ngủ giúp cơ thể “tự sửa chữa”, củng cố hệ miễn dịch và phục hồi tế bào tổn thương.

Một số điều cần lưu ý:

- Người bị mất ngủ kinh niên hoặc rối loạn giấc ngủ ban đêm cần kiểm soát chặt thời lượng ngủ trưa, tránh làm trầm trọng thêm tình trạng khó ngủ.

- Nếu sau khi ngủ trưa bạn cảm thấy choáng váng, tim đập nhanh, có thể do huyết áp thấp hoặc thiếu máu não và cần được kiểm tra y tế nhanh chóng.

(Theo Chinese Journal of Health Care and Medicine)