'Nghỉ Tết 9 ngày vẫn ngắn'

Đã có đề xuất phương án nghỉ Tết Bính Ngọ 2026 với thời lượng 9 ngày, từ 14/2 đến hết 22/2. Phương án này gồm 5 ngày nghỉ Tết chính thức theo Bộ luật Lao động, kết hợp 4 ngày cuối tuần liền kề trước và sau.

Trong khi nhiều người xem đây là một kỳ nghỉ "dài vừa đủ", tôi cho rằng con số 9 ngày vẫn là... ngắn, nếu đặt trong bối cảnh đặc thù văn hóa, xã hội và thực tế đời sống người Việt.

Tết Âm lịch không đơn thuần là một kỳ nghỉ. Đó là một sự kiện văn hóa, tinh thần, đoàn tụ đã ăn sâu vào tâm thức của người Việt qua hàng nghìn năm. Tết là thời điểm duy nhất trong năm mà nhiều gia đình có thể sum họp đông đủ, đặc biệt là trong xã hội hiện đại, khi hàng triệu lao động xa quê chỉ có dịp duy nhất để trở về nhà.

Việc chuẩn bị cho Tết không chỉ là dọn dẹp, mua sắm mà còn là việc thăm viếng tổ tiên, họ hàng hai bên, tham gia các lễ hội địa phương, cúng bái đầu năm và các tục lệ truyền thống khác. Tất cả những điều đó đòi hỏi thời gian - điều mà 9 ngày nghỉ hiện nay vẫn còn khá gấp gáp.

Hành trình "về quê ăn Tết" không hề ngắn. Theo số liệu thống kê, mỗi dịp Tết có hàng chục triệu lượt người di chuyển về quê, nhiều người phải di chuyển hàng nghìn kilomet từ Nam ra Bắc, từ thành phố về nông thôn.

Với những người lao động làm việc tại TP HCM, Đồng Nai, quê ở miền Trung hoặc miền Bắc, chỉ tính riêng thời gian di chuyển, xếp hàng mua vé, chờ tàu xe... cũng đã ngốn từ 2-3 ngày đầu và cuối kỳ nghỉ. Vậy thì 9 ngày nghỉ liệu có thực sự là dài?

Chưa kể, theo kinh nghiệm nhiều năm qua, phần lớn doanh nghiệp thường cho nghỉ sớm hơn lịch chính thức vài ngày (hoặc cho phép hoán đổi ngày làm để nghỉ dài hơn), vì bản thân hoạt động sản xuất - kinh doanh cũng gần như chững lại trong khoảng một tuần trước Tết và một tuần sau Tết.

Như vậy, việc đề xuất một kỳ nghỉ chính thức dài hơn không làm gián đoạn hoạt động kinh tế, mà ngược lại, giúp thống nhất kế hoạch nghỉ trong toàn xã hội, giảm sự xáo trộn, tăng hiệu quả tổ chức giao thông, du lịch và các dịch vụ hỗ trợ.

Nhiều ý kiến lo ngại kỳ nghỉ Tết quá dài sẽ ảnh hưởng đến năng suất lao động, gây chậm guồng hoạt động sản xuất. Tuy nhiên, các khảo sát quốc tế và thực tế tại Việt Nam cho thấy điều ngược lại: nghỉ ngơi đúng cách, hợp lý, thậm chí nghỉ dài, có thể giúp người lao động tái tạo năng lượng, tăng hiệu quả công việc sau kỳ nghỉ.

Một nghiên cứu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho thấy, những quốc gia có kỳ nghỉ lễ dài như Pháp, Đức, Hà Lan không vì thế mà có năng suất thấp. Trái lại, nhờ biết cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi, người lao động tại các nước này có chất lượng lao động cao, ít stress và gắn bó với công việc hơn.

Tại Việt Nam, sau kỳ nghỉ Tết, các hoạt động sản xuất, kinh doanh thường trở lại mạnh mẽ hơn, nhờ tâm lý phấn khởi, khí thế mới đầu năm. Với một kỳ nghỉ hợp lý, người lao động có thể an tâm về quê, nghỉ ngơi đủ, hạn chế tình trạng làm mà như nghỉ trong vài ngày cận Tết hoặc sau Tết, vốn là điều ai cũng thấy nhưng ít được thừa nhận.

Với những phân tích trên, tôi cho rằng việc nâng số ngày nghỉ Tết Âm lịch từ 9 lên 11 hoặc 12 ngày là hợp lý. Phương án này có thể được thực hiện bằng cách hoán đổi một vài ngày làm việc sau Tết, hoặc thêm 1-2 ngày nghỉ lễ đặc biệt vào dịp này. Điều quan trọng là xây dựng lịch nghỉ ổn định, thống nhất, để người dân và doanh nghiệp có thể chủ động sắp xếp kế hoạch.

Sang