Ngập ở TP.HCM - Kỳ 3: Hy vọng từ những giải pháp mới

Ngập nước vẫn là “cơn ác mộng” chưa hồi kết của TP.HCM, bất chấp hàng chục nghìn tỉ đồng đã được đầu tư trong nhiều năm qua. Nhưng từ những giải pháp mới – khôi phục kênh rạch tự nhiên, xây hồ điều hòa, ứng dụng công nghệ thông minh… các chuyên gia tin rằng thành phố hoàn toàn có thể tìm thấy hi vọng để thoát khỏi vòng luẩn quẩn ngập lụt.

Trong nhiều năm qua, ngập đã trở thành “bài toán nan giải” của TP.HCM. Dù thành phố đã đầu tư hàng chục nghìn tỉ đồng, tình trạng này vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Vậy nguyên nhân thực sự nằm ở đâu, và đâu là hướng đi cho tương lai?

Để lý giải, các chuyên gia cho rằng trước hết, hệ thống thoát nước của TP.HCM đã quá tải. Được thiết kế từ hàng chục năm trước, nhiều tuyến cống chỉ đáp ứng lượng mưa 80 -100mm trong 3 giờ.

Nhưng nay, lượng mưa thực tế có khi vượt gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi. Điều này khiến cống thoát nước nhanh chóng bị quá tải mỗi khi mưa lớn trùng với kỳ triều cường. Cùng với đó, quá trình bê tông hóa ồ ạt, kênh rạch bị lấn chiếm, san lấp… đã “bóp nghẹt” đường thoát nước tự nhiên. Không gian dành cho dòng chảy ngày càng thu hẹp, trong khi tốc độ đô thị hóa lại ngày càng nhanh.

Một nguyên nhân khác được chỉ ra: nhiều dự án chống ngập triển khai thiếu tính đồng bộ. Hệ thống cống xây xong nhưng lại chưa kết nối trọn vẹn với kênh rạch. Dự án ngăn triều gần 10.000 tỉ đồng dù sắp hoàn thiện nhưng vẫn chưa thể vận hành. Sự “khập khiễng” giữa quy hoạch và thực tế khiến hiệu quả chống ngập bị hạn chế.

Tuy nhiên, giới chuyên môn cũng khẳng định: chống ngập cho một đô thị hơn 10 triệu dân không phải là bài toán bất khả thi. Điều quan trọng là cách tiếp cận. Giải pháp được nhắc đến nhiều, trước hết là khôi phục và bảo vệ hệ thống kênh rạch tự nhiên, vốn là “mạch máu” thoát nước của thành phố.

Cùng với đó, cần phát triển các hồ điều tiết, cả trên mặt đất lẫn ngầm, nhằm “giữ nước” tại chỗ thay vì dồn hết về sông. Song song, việc ứng dụng công nghệ cũng được coi là chìa khóa. Hệ thống quan trắc ngập thông minh, tích hợp dữ liệu thời tiết, triều cường, vận hành cống bơm tự động, sẽ giúp thành phố chủ động ứng phó thay vì bị động chạy theo mưa ngập.

Ngập nước ở TP.HCM đã, đang và sẽ còn là một thách thức. Nhưng nếu có sự quyết tâm, sự đồng bộ trong quy hoạch, sự minh bạch trong đầu tư, cùng sự tham gia của người dân trong việc giữ gìn kênh rạch, thì hy vọng về một thành phố không còn cảnh ngập úng mỗi mùa mưa, không còn nỗi lo triều cường… sẽ không còn quá xa vời.