Ngành giáo dục không thể ngồi yên khi GPT-5 ra mắt

OpenAI ra mắt mô hình ngôn ngữ AI mới với tên gọi GPT-5. Ảnh: Bloomberg.

OpenAI đã ra mắt GPT-5 và gọi đây là phiên bản tiên tiến nhất của mô hình ngôn ngữ AI cho đến thời điểm hiện tại. Chatbot mới này mang đến những thay đổi lớn với khả năng lập luận sắc bén hơn, khả năng phân phối trên quy mô lớn ngay từ ngày đầu.

GPT-5 được dự đoán có thể thay đổi cách con người làm việc, xây dựng, học tập và ra quyết định. Đặc biệt, lĩnh vực giáo dục sẽ phải chú ý đến tác động rõ rệt mà chatbot này mang lại, theo Forbes.

GPT-5 mạnh thế nào?

Đánh giá về chatbot mới của OpenAI, ông Dan Fitzpatrick, tác giả cuốn sách The AI Classroom, nói rằng thay vì tiếp tục cách tiếp cận rời rạc như các phiên bản trước, GPT-5 hoạt động như một hệ thống thống nhất. Nó có thể xử lý mọi thứ, từ trò chuyện cơ bản đến lập luận nhiều bước phức tạp, giúp người dùng không cần lo phải chọn mô hình nào cho phù hợp.

GPT-5 có một cơ chế định tuyến mới, giúp đánh giá từng yêu cầu và chuyển đến phiên bản phù hợp nhất. Hệ thống định tuyến này liên tục cải thiện dựa trên cách người dùng tương tác. Nếu người dùng phản hồi hoặc diễn đạt lại yêu cầu, hệ thống sẽ học hỏi. Điều này cho phép GPT-5 cân bằng hiệu suất và hiệu quả, tận dụng tốt sức mạnh tính toán, đồng thời đưa ra câu trả lời nhanh và chính xác hơn.

Ông Fitzpatrick nói rằng mục tiêu của OpenAI không chỉ là tạo ra AI thông minh hơn, mà còn mang lại những phản hồi tự nhiên và tiết kiệm hơn ở quy mô lớn. Thiết kế này cũng giúp OpenAI phân phối mô hình rộng rãi với mức chi phí thấp hơn, đồng thời có thể áp dụng cho nhiều tình huống sử dụng.

Cải tiến đáng chú ý nhất ở GPT-5 là khả năng tự điều chỉnh mức độ xử lý. Nếu câu hỏi phức tạp, nó sẽ chậm lại và lập luận cẩn thận hơn. Nếu nhiệm vụ đơn giản, nó phản hồi nhanh hơn. Mô hình này thích ứng dựa trên bối cảnh, không chỉ dựa vào nội dung đầu vào.

Lưu ý, điều này không có nghĩa GPT-5 có ý thức hay “suy nghĩ” như con người, nhưng phản hồi của nó thường liền mạch và phù hợp hơn với tình huống. Nó biết đặt câu hỏi làm rõ, thừa nhận khi không chắc chắn và theo đuổi các lộ trình lập luận phức tạp mà không bị lạc hướng.

Theo các chỉ số do OpenAI công bố, GPT-5 đạt kỷ lục mới ở nhiều hạng mục. Chatbot này lập trình giỏi hơn, đạt điểm cao hơn đáng kể so với các phiên bản trước trong các bài kiểm tra kỹ thuật phần mềm thực tế.

Nó cũng đứng gần top đầu khi thực hiện lập luận toán học trình độ sau đại học, ngay cả khi không dùng công cụ hỗ trợ bên ngoài. Ngoài ra, GPT-5 có thể xử lý các yêu cầu đa phương thức (kết hợp văn bản và hình ảnh) tự nhiên và chính xác hơn.

Trong một số thử nghiệm, tỷ lệ mắc lỗi ở GPT-5 giảm 1/3 so với các phiên bản trước. Quan trọng hơn, nó thể hiện hành vi khác biệt như thường xuyên hỏi lại khi chưa rõ yêu cầu, trình bày câu trả lời gọn gàng hơn và đưa ra lập luận mà con người có thể theo dõi, kiểm tra.

Chuyên gia về AI đưa ra cảnh báo khi GPT-5 ra mắt. Ảnh: Shutterstock.

Ngành giáo dục cần cẩn trọng

GPT-5 được phát hành kèm một chiến lược phân phối rõ ràng. Tất cả người dùng ChatGPT, kể cả gói miễn phí, đều có quyền truy cập.

Microsoft đã tích hợp GPT-5 vào GitHub Copilot, Microsoft 365 và Azure, đưa mô hình này vào các công cụ có hàng triệu người dùng mỗi ngày. Chatbot này không âm thầm ra mắt, mà được đưa thẳng vào quy trình làm việc của sinh viên, kỹ sư, nhà phân tích và nhà văn trên khắp thế giới.

Ông Fitzpatrick nhận định dù phần lớn sự chú ý với GPT-5 tập trung vào lĩnh vực doanh nghiệp và lập trình, tác động đối với giáo dục vẫn là điều khó bỏ qua.

Mô hình này không chỉ giỏi trả lời câu hỏi, mà còn giúp xây dựng lập luận, phê bình bài viết, giải toán, và giải thích khái niệm theo trình độ và phong cách học của từng người. Nó có thể sửa lỗi, chỉ ra lập luận yếu và đưa ra phản hồi tức thì.

Tác giả cuốn The AI Classroom cho rằng với sinh viên, đây tiếp tục là một bước ngoặt, nhưng với giáo viên, đây là hồi chuông cảnh tỉnh.

GPT-5 giống như một gia sư cá nhân, biên tập viên và trợ lý nghiên cứu trong cùng một công cụ. Khác với các phiên bản trước, nó không bị giới hạn bởi chi phí hay chỉ dành cho phần mềm doanh nghiệp. Hiện nay, bất kỳ ai có kết nối Internet đều có thể dùng miễn phí trong giới hạn nhất định.

Phần lớn trường phổ thông và đại học vẫn coi AI là thứ mới lạ hoặc mối đe dọa tới tính liêm chính học thuật. Họ phản ứng bằng cách cấm, dùng công cụ phát hiện hoặc thử nghiệm hạn chế thay vì đối mặt với thách thức sâu xa hơn. Việc học đang thay đổi, khoảng cách giữa khả năng của học sinh với cách đánh giá của nhà trường cũng đang nhanh chóng mở rộng.

Nhìn chung, GPT-5 không khiến giáo dục trở nên lỗi thời, nhưng sẽ làm cho cấu trúc hiện tại ngày càng lạc nhịp so với thực tế. Theo đó, các cơ sở giáo dục sẽ phải thay đổi.

"Trong vài năm qua, lịch sử phát triển AI là chuỗi cải tiến liên tục. Mỗi bước tiến không chỉ nâng cao hiệu suất mà còn định hình lại kỳ vọng và cách thức làm việc. GPT-5 tiếp tục nối dài xu hướng này. Tác động rõ rệt và cấp bách nhất nằm ở giáo dục - lĩnh vực vốn giữ trọng trách chuẩn bị con người cho tương lai nhưng lại đối mặt nguy cơ tụt hậu lớn nhất. GPT-5 là lời cảnh báo mạnh mẽ rằng đã đến lúc chúng ta phải thích nghi", ông Dan Fitzpatrick nhấn mạnh.