Nga - Ukraine có dấu hiệu về vạch xuất phát, không dễ có Nobel hòa bình

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lại đe dọa áp đặt lệnh trừng phạt với Nga chỉ một tuần sau cuộc gặp người đồng cấp Nga Vladimir Putin ở Alaska.

Ngày 22-8, ông Trump nói với các phóng viên ở Nhà Trắng rằng nếu không có tiến triển gì hướng tới một thỏa thuận hòa bình ở Ukraine trong vòng hai tuần nữa, "Tôi sẽ phải quyết định cần làm gì, và đó sẽ là một quyết định rất quan trọng, để xem sẽ có những lệnh trừng phạt cực lớn hoặc các sắc thuế quan cực lớn, hoặc cả hai, hay không; hoặc là chúng tôi sẽ không làm gì hết và nói đó là cuộc chiến của quý vị", Hãng tin Reuters dẫn lời ông.

Động lực mới đã tiêu tan

Tổng thống Trump cũng nói ông không hài lòng với việc Nga tấn công một nhà máy của Mỹ ở Ukraine trong tuần này, gây ra một vụ hỏa hoạn và làm một số người bị thương. "Tôi không hài lòng với chuyện đó, và không hài lòng với chuyện tôi phải dính líu đến cuộc chiến này", ông Trump nói.

Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói vào ngày 22-8, cũng chưa đầy một tuần sau khi gặp ông Trump ở Nhà Trắng, rằng Nga đang "làm tất cả những gì có thể" để ngăn chặn một cuộc gặp Zelensky - Putin, trong khi Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nói nghị trình cho một cuộc gặp như vậy vẫn chưa sẵn sàng.

Tuyên bố của ông Lavrov phản ánh lập trường không thay đổi của Matxcơva về những điều kiện nhất định do họ nêu ra cần được đáp ứng trước khi hai ông Putin và Zelensky có thể gặp nhau.

Ông Zelensky đã nhiều lần kêu gọi gặp gỡ với ông Putin và cho rằng đó là cách duy nhất để thương lượng nhằm kết thúc cuộc chiến. Ông Trump thì cho biết ông đã bắt đầu nỗ lực sắp xếp một cuộc gặp như vậy sau cuộc nói chuyện qua điện thoại với nhà lãnh đạo Nga hôm 18-8, sau cuộc gặp ở Alaska trước đó ba ngày (hôm 15-8).

"Cuộc gặp (với ông Putin) là một trong những yếu tố để kết thúc cuộc chiến - ông Zelensky nói trong cuộc họp báo ngày 22-8 ở Kiev cùng Tổng thư ký NATO Mark Rutte đang ở thăm Ukraine - Và do họ không muốn kết thúc, họ sẽ tìm ra lý do (để né tránh)".

Xem ra bất kỳ động lực mới nào cho đàm phán đã đạt được trong cuộc gặp kéo dài ba tiếng đồng hồ (nhưng đã bị cắt ngắn so với dự tính, khi không bao gồm một bữa tiệc chung như lịch trình ban đầu) Trump - Putin ở Alaska giờ đã tiêu tan, khi các bên có dấu hiệu lại trở về vạch xuất phát và tình thế hiện vẫn bế tắc.

Hai yếu tố của thế bế tắc

Đài NBC cũng bình luận rằng "trong hai tuần nữa" là một thời hạn chót rất quen thuộc của ông Trump, "thường được ông đưa ra với bất kỳ mục tiêu chính sách nào, bắt đầu ngay từ nhiệm kỳ thứ nhất".

Ông Trump tất nhiên luôn có cách của riêng ông, nhưng ngăn chặn một cuộc xung đột có gốc rễ là những thù hận lâu đời liên quan tới đất đai và bản sắc dân tộc lẫn bối cảnh địa chính trị vô cùng phức tạp sẽ khó thể có một hạn chót là "hai tuần" (hay như ông Trump còn tự tin hơn khi tranh cử là "24 tiếng" và sau đó là 50 ngày).

Thế bế tắc hiện nay có vẻ tập trung vào hai yếu tố cơ bản: đảm bảo an ninh cho Ukraine và số phận những lãnh thổ của Ukraine mà Nga đã chiếm đóng bằng vũ lực. Giới quan sát hiện nói chung nhất trí rằng Nga đang chiếm ưu thế trên chiến trường, và mọi trì hoãn trong hòa đàm sẽ có lợi cho ông Putin, khi các lực lượng Nga đang vừa tìm cách mở rộng lãnh thổ chiếm đóng vừa củng cố những vùng họ đã kiểm soát được.

Tuy nhiên, chính quyền Trump vẫn sẽ không từ bỏ nỗ lực đạt được một thỏa thuận hòa bình. "Không ai chấp nhận bỏ cuộc cả - NBC dẫn lời một quan chức an ninh quốc gia xin giấu tên - Một điều mà Tổng thống đã nói rất rõ là nếu có một con đường để kết thúc cuộc chiến này trong ngắn hạn bằng giải pháp ngoại giao thì ông sẽ đi con đường đó. Thực sự là không có giải pháp quân sự nào cho cuộc xung đột này cả. Câu hỏi là ta sẽ đi tới giải pháp ngoại giao bây giờ hay phải mất 12 - 18 tháng nữa ta mới đi tới kết luận đó".