Mỹ - Nga leo thang căng thẳng khó lường

Mỹ đã tiến hành triển khai tàu ngầm hạt nhân vào các vị trí chiến thuật để đáp trả lời đe dọa từ ông Dmitry Medvedev, Phó chủ tịch Hội đồng An ninh quốc gia Nga, khiến cho căng thẳng giữa hai nước thêm leo thang.

Hôm qua (2.8), Reuters dẫn lời Tổng thống Mỹ Donald Trump cho hay ông vừa ra lệnh bố trí hai tàu ngầm hạt nhân ở "các khu vực thích hợp" để đáp lại nhận xét của ông Medvedev, người từng giữ chức Tổng thống Nga từ năm 2008 - 2012.

Căng thẳng sau tối hậu thư của ông Trump

Cụ thể, ông Trump tuyên bố: "Dựa trên những tuyên bố khiêu khích cao của cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev, tôi đã ra lệnh cho 2 tàu ngầm hạt nhân được bố trí ở các khu vực thích hợp, đề phòng trường hợp những tuyên bố kích động còn hơn thế nữa". Tổng thống Trump viết thêm trên mạng xã hội rằng: "Lời nói rất quan trọng và thường có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn, tôi hy vọng đây sẽ không phải là một trong những trường hợp đó".

Căng thẳng giữa Tổng thống Trump và ông Medvedev bùng phát trong tuần qua sau khi ông Trump đưa ra tối hậu thư mới cho Tổng thống Nga Vladimir Putin phải đạt thỏa thuận ngừng bắn ở Ukraine, hoặc phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt mới cứng rắn. Ngày 29.7, ông Trump đưa ra tối hậu thư này và tuyên bố chỉ dành thời hạn từ 10-12 ngày cho Moscow, chứ không phải thời hạn 50 ngày mà ông đưa ra vào ngày 14.7. Trước đó, chủ nhân Nhà Trắng tuyên bố dần hết "kiên nhẫn" với ông chủ điện Kremlin.

Đáp lại tuyên bố của ông Trump, ông Medvedev nói rằng "mỗi tối hậu thư mới" mà ông Trump đưa ra "là một mối đe dọa và một bước tiến tới chiến tranh". Sự đáp trả của ông Medvedev đã gây nên phản ứng từ ông Trump.

Tuy nhiên, đến tối qua (2.8), điện Kremlin lẫn ông Medvedev đều chưa lên tiếng về động thái điều tàu ngầm hạt nhân mà ông Trump thông báo.

Trong khi đó, các nhà phân tích an ninh gọi động thái của ông Trump là một sự leo thang mang tính biểu tượng với Moscow, nhưng chưa đến mức leo thang quân sự vì vốn dĩ Mỹ đã có các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân được triển khai và có khả năng tấn công Nga.

Căng thẳng giữa Washington và Moscow bùng phát trong bối cảnh Nga đang tăng cường tấn công Ukraine.

Ý đồ của Nhà Trắng và điện Kremlin

Trả lời Thanh Niên hôm qua (2.8), chuyên gia tình báo quân sự Mỹ Carl O.Schuster (từng đứng đầu đơn vị tình báo quân sự NATO ở vùng Balkan) đánh giá: "Tổng thống Trump muốn cuộc xung đột Ukraine chấm dứt nhưng Nhà Trắng không thể phớt lờ lời đe dọa của ông Medvedev. Ông Trump đang định vị lại việc triển khai lực lượng tấn công hạt nhân như một lời cảnh báo với Moscow rằng Washington sẽ không bỏ qua một cuộc tấn công hạt nhân nào nhắm vào thành viên NATO. Tất nhiên, Anh và Pháp cũng sẽ không làm vậy".

"Có lẽ Tổng thống Trump đang muốn kết hợp áp lực kinh tế, chính trị và giờ là quân sự buộc Tổng thống Putin phải ngồi vào bàn đàm phán. Tổng thống Trump muốn một lệnh ngừng bắn ở Ukraine được thực hiện trước tháng 9. Điều đó là có thể, nhưng nếu tăng cường áp lực với Nga, lệnh ngừng bắn sẽ không kéo dài lâu", vị chuyên gia nhận xét thêm.

Theo cựu đại tá Schuster, Moscow có lẽ hy vọng sẽ trì hoãn lệnh ngừng bắn càng lâu càng tốt. Nếu các lệnh trừng phạt và áp lực thương mại Mỹ gây thiệt hại nhiều hơn mức Nga có thể chịu đựng, thì Moscow sẽ đồng ý ngừng bắn và có thể tận dụng thời gian ngừng bắn để tái thiết quân đội và khôi phục các yếu tố then chốt của nền kinh tế.

"Về mặt chiến lược, Nga đang cố gắng phá vỡ tinh thần của Ukraine thông qua chiến tranh tiêu hao, nhưng những tổn thất của Moscow cũng đang bắt đầu ảnh hưởng đến tinh thần của người dân Nga. Với Nga, cuộc xung đột hiện tại chỉ còn dựa vào tinh thần của dân thường và quân đội. Nếu tinh thần phía Nga bị phá vỡ trước, xung đột sẽ kết thúc bằng việc Moscow rút quân về biên giới trước khi tiến hành chiến dịch quân sự. Nếu tinh thần phía Ukraine bị phá vỡ trước, Nga sẽ giữ lại Donbass. Trong cả hai trường hợp, Crimea sẽ vẫn là một phần của Nga", chuyên gia Schuster dự báo.

Ông cũng đánh giá thêm rằng: "Về mặt chiến lược, Tổng thống Trump muốn xung đột Ukraine kết thúc để Washington có thể tập trung vào Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (Indo-Pacific). Tổng thống Trump muốn các thành viên châu Âu của NATO cung cấp phần lớn hỗ trợ cho Ukraine để Mỹ có thể tập trung vào Indo-Pacific, nơi sự trỗi dậy của Trung Quốc đang ảnh hưởng đến các đồng minh và lợi ích của Washington".