Một tương lai khác về căn bệnh ung thư phổ biến nhất toàn cầu

Một ca phẫu thuật lấy cơ lưng tái tạo ngực cho bệnh nhân ung thư vú. Ảnh: Duy Hiệu.

Theo số liệu Globocan 2022, ung thư vú đã vượt qua ung thư phổi để trở thành loại ung thư phổ biến nhất toàn cầu, với hơn 2,3 triệu ca mắc mới mỗi năm và hơn 660.000 ca tử vong. Tại Việt Nam, khi số ca mắc mới ung thư vú tăng nhanh và có xu hướng trẻ hóa đáng báo động, câu chuyện điều trị không còn dừng lại ở việc "cắt bỏ để sống sót".

Giờ đây, mục tiêu kép của y học là hiệu quả điều trị tối ưu và bảo toàn trọn vẹn vẻ đẹp, chất lượng sống cho người bệnh. Đây chính là động lực thúc đẩy các trung tâm ung bướu như Bệnh viện Chợ Rẫy, tìm đến những công nghệ đột phá, mà nổi bật là phẫu thuật robot.

Nỗ lực của ngành y tế

Mở đầu Hội nghị khoa học Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Chợ Rẫy 2025 ngày 2/10, bác sĩ chuyên khoa II Phạm Thanh Việt, Phó giám đốc điều hành Bệnh viện Chợ Rẫy, nhấn mạnh hiện nay số lượng bệnh nhân ung thư ngày càng gia tăng. Nhu cầu điều trị không chỉ về số lượng mà còn cả chất lượng ngày càng lớn. Đây là thách thức không nhỏ.

Theo thống kê, ung thư hiện là một trong những nhóm bệnh có tỷ lệ tử vong hàng đầu thế giới. Tại Việt Nam, con số trung bình hàng năm vào khoảng 180.000 trường hợp mắc mới, với tỷ lệ tử vong cũng rất cao.

"Mặc dù ngành ung thư đã phát triển nhiều phương pháp điều trị mới, nhưng chúng ta vẫn chưa thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu chăm sóc và kéo giảm tỷ lệ tử vong", bác sĩ Việt nhấn mạnh.

Bác sĩ Phạm Thanh Việt phát biểu tại hội thảo. Ảnh: BVCC.

Trong bối cảnh đó, ung thư vú vốn là nỗi ám ảnh lớn của phụ nữ toàn cầu đang có những bước chuyển mình ngoạn mục trong cách điều trị. PGS.TS Huỳnh Quang Khánh, Trưởng khoa Tuyến Vú, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tuyến vú (đoạn nhũ) từng là tiêu chuẩn vàng để đảm bảo loại bỏ mầm bệnh triệt để.

Tuy nhiên, các nghiên cứu quốc tế đã khẳng định phẫu thuật bảo tồn vú kết hợp với xạ trị mang lại hiệu quả điều trị tương đương mà vẫn giữ lại được hình dáng tự nhiên của tuyến vú. Tại các nước phát triển, tỷ lệ bảo tồn đã lên tới 70-80% và trở thành tiêu chuẩn.

"Đáng tiếc, tại Việt Nam, tỷ lệ này còn rất khiêm tốn, chỉ đạt khoảng dưới 20%", PGS.TS Huỳnh Quang Khánh nói.

PGS Khánh đã chỉ ra những rào cản khiến tỷ lệ bảo tồn ở Việt Nam thấp. Đó là do thể trạng người Việt với tuyến vú nhỏ hơn, thói quen đến khám muộn khi khối u đã lớn và quan niệm cũ kỹ cho rằng "ung thư là phải cắt bỏ hết" mới an toàn.

Để vượt qua những thách thức này, các bác sĩ Việt Nam đã và đang áp dụng chiến lược điều trị thông minh. Chiến lược đầu tiên là hóa trị tân bổ trợ trước phẫu thuật nhằm thu nhỏ khối u tối đa, tăng khả năng bảo tồn.

Đồng thời, các kỹ thuật tạo hình tinh tế, phù hợp với thể trạng người Việt, cũng được phát triển, như sử dụng vạt nhánh động mạch liên sườn tại chỗ để lấp đầy khoảng trống và duy trì thể tích vú.

Đặc biệt, tương lai gần là sự xuất hiện của phẫu thuật robot. Công nghệ này được Bệnh viện Chợ Rẫy dự kiến triển khai sẽ mang lại những lợi ích vượt trội như giảm xâm lấn tối đa, tăng độ chính xác trong việc cắt bỏ u và tạo hình. Từ đó rút ngắn thời gian hồi phục và nâng cao hiệu quả thẩm mỹ.

Với phương pháp bảo tồn, bệnh nhân chỉ cần cắt rộng quanh khối u, giữ lại phần lớn tuyến vú, thời gian nằm viện ngắn và gần như có thể trở lại cuộc sống bình thường một cách trọn vẹn.

Xu hướng điều trị mới

Song song với cuộc cách mạng bảo tồn vú, y học ung bướu quốc tế còn đang tiến xa hơn với xu hướng "giảm thiểu can thiệp" để giảm gánh nặng hậu phẫu cho bệnh nhân ung thư vú giai đoạn sớm. GS.TS Guido Hildebrandt, Đại học Rostock (Đức), đã chia sẻ những dữ liệu đột phá về khả năng bỏ qua phẫu thuật nạo vét hạch nách hoặc thậm chí bỏ qua sinh thiết hạch lính gác ở nhóm bệnh nhân được chọn lọc.

Các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 quy mô lớn chứng minh rằng ở những bệnh nhân ung thư vú có khối u nhỏ (dưới 2 cm) và yếu tố nguy cơ thấp, việc bỏ qua sinh thiết hạch lính gác vẫnhoàn toàn an toàn, không làm tăng nguy cơ tái phát.

Ê-kíp bệnh viện Chợ Rẫy đang phẫu thuật nội soi tái tạo vú cho bệnh nhân ung thư vú. Ảnh: BVCC.

Lợi ích lớn nhất là việc cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân, họ ít bị phù tay, ít đau và ít bị hạn chế vận động vai hơn rất nhiều. Kết quả theo dõi cho thấy tỷ lệ sống không bệnh và sống toàn bộ của nhóm này đều rất cao.

"Chính vì vậy, các hướng dẫn chính thức từ tháng 5 vừa qua đã khuyến nghị bỏ qua sinh thiết hạch lính gác cho bệnh nhân trên 50 tuổi, u dưới 2 cm và yếu tố nguy cơ thấp, chuyển thẳng sang điều trị bổ trợ", GS Hildebrandt cho hay.

Những tiến bộ này, kết hợp với phẫu thuật bảo tồn và các kỹ thuật tái tạo hiện đại tại Việt Nam, mở ra một triển vọng mới. Tuy nhiên, chìa khóa để tận dụng tối đa những lợi ích này nằm ở tầm soát sớm.

Phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm giúp bệnh nhân có cơ hội chữa khỏi lên tới 90-95% và đủ điều kiện để thực hiện phẫu thuật bảo tồn tối ưu, với sự hỗ trợ của các kỹ thuật ít xâm lấn và robot phẫu thuật trong tương lai.

Sự kết hợp giữa thực tiễn quốc tế và kỹ thuật trong nước sẽ giúp phụ nữ Việt Nam được chăm sóc toàn diện, vừa bảo toàn hình thể vừa đảm bảo kết quả điều trị tốt nhất. Ung thư vú không còn là bản án phải cắt bỏ, đó là căn bệnh có thể chiến thắng.