Một loại đặc sản quý của Việt Nam, xưa bám đầy ghềnh đá ít ai nhặt, nay được ví là “nhân sâm vùng biển”, người nước ngoài mê tít

Loại đặc sản này có thể biến tấu thành nhiều món ăn: nướng phô mai béo ngậy, hấp sả thơm dịu, xào sả ớt cay nồng hay nấu cùng miến, cháo.

“Nhân sâm của biển” giàu dinh dưỡng

Trong thế giới hải sản, ngoài tôm cá quen thuộc, còn có một loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ mang tên khá lạ tai – vẹm xanh. Loài hải sản này có phần thịt săn chắc, vị ngọt thanh và chứa nhiều vitamin, khoáng chất cùng axit béo Omega-3. Nhờ giá trị dinh dưỡng cao, vẹm xanh từ chỗ chỉ là món ăn dân dã của ngư dân ven biển nay đã trở thành đặc sản được ưa chuộng tại nhiều nhà hàng.

Vẹm xanh thường sinh trưởng thành từng cụm, bám chắc vào ghềnh đá, cọc gỗ hay những con tàu chìm ở độ sâu 5 – 10 mét. Bề ngoài của chúng trông giống nghêu nhưng dài và thon hơn. Vỏ có sắc xanh dương hoặc xanh lá, khi trưởng thành dần chuyển sang đen ánh nâu, còn mặt trong óng ánh như xà cừ. Mùa sinh sản thường rơi vào tháng 9 – 11, khi chúng phủ kín các mỏm đá và xác tàu dưới đáy biển.

Trước đây, do việc khai thác khó khăn nên vẹm xanh ít được để ý. Nhưng vài năm gần đây, nhu cầu thị trường gia tăng đã biến chúng thành nguồn thu nhập mới cho ngư dân. Vào mùa, thợ lặn mang theo thiết bị dưỡng khí và kính chuyên dụng xuống biển hàng giờ để gỡ từng chùm vẹm. Một chuyến khai thác của 2 – 3 người có thể thu về 30 – 50 kg. Ngoài ra, khi thủy triều xuống, nhiều người dân tranh thủ thu hoạch vẹm lộ trên các ghềnh đá, tuy nhiên thời gian chỉ ngắn ngủi 1 – 2 giờ nên lượng bắt được không đáng kể.

Rất tốt cho sức khỏe

Trong thành phần của vẹm xanh có nhiều dưỡng chất quan trọng như vitamin A, vitamin nhóm B (B12, folate), phốt pho, kẽm, mangan, sắt, kali, protein và đặc biệt là omega-3. Nhờ vậy, loại hải sản này mang lại nhiều lợi ích sức khỏe:

Bảo vệ tim mạch: Omega-3 (DHA, EPA) giúp ổn định nhịp tim, hạ mỡ máu, hạn chế nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Giảm viêm, đau khớp: Hợp chất chống viêm tự nhiên trong vẹm đã được ghi nhận giúp giảm triệu chứng viêm khớp, cứng khớp. Người dân New Zealand – nơi tiêu thụ nhiều vẹm xanh – có tỷ lệ mắc viêm khớp thấp hơn mức trung bình.

Làm chắc xương và răng: Hàm lượng canxi cùng nhiều khoáng chất giúp duy trì độ bền chắc của xương khớp, răng và nướu.

Tăng cường miễn dịch: Các chất chống oxy hóa và khoáng chất trong vẹm kích thích cơ thể tạo kháng thể, chống lại cảm cúm và nhiễm trùng.

Tốt cho hệ thần kinh: Các dưỡng chất hỗ trợ hoạt động của tế bào não, cải thiện trí nhớ, sự tập trung và khả năng tư duy.

Hỗ trợ sinh sản: Vẹm xanh giúp tăng chất lượng tinh dịch ở nam giới và cải thiện môi trường cổ tử cung ở nữ giới, góp phần nâng cao khả năng thụ thai.

Ngừa thiếu máu: Lượng sắt cao hỗ trợ tạo hồng cầu, giúp cơ thể dồi dào năng lượng, đặc biệt hữu ích cho phụ nữ và người cao tuổi.

Cung cấp protein chất lượng: Một chén vẹm chín chứa khoảng 18g protein, tương đương 30% nhu cầu hằng ngày, nhưng lại ít calo và chất béo hơn thịt đỏ, thích hợp cho người muốn giảm cân.

Cải thiện tâm trạng: Lượng vitamin B12 dồi dào giúp duy trì tinh thần lạc quan, giảm nguy cơ suy giảm nhận thức.

Nhờ hương vị thơm ngon, dễ chế biến cùng hàm lượng dinh dưỡng dồi dào, vẹm xanh đang ngày càng khẳng định vị thế là một “siêu thực phẩm” từ biển cả, được ví như “nhân sâm của ngư dân vùng biển”.

Cách chế biến vẹm xanh nướng mỡ hành

Trước tiên, vẹm xanh sau khi mua về cần được chà rửa sạch lớp bùn đất và rêu bám bên ngoài vỏ, rồi rửa lại nhiều lần với nước cho thật sạch.

Khi sơ chế, vẹm thường được ngâm trong nước muối loãng rồi chà sạch vỏ. Nếu thêm vài lát ớt khi ngâm khoảng 5 – 10 phút, vẹm sẽ nhả hết cát, thịt trở nên ngọt và sạch hơn.

Tiếp theo là phần mỡ hành. Hành lá rửa sạch, băm nhỏ rồi cho vào chảo dầu đang sôi, thêm một chút hạt nêm và tiêu xay, đảo nhanh tay cho đến khi hành hơi săn lại thì tắt bếp. Để giữ được màu xanh đẹp mắt, bạn có thể trộn hành với một ít đường rồi rưới dầu nóng vào, cách này sẽ giúp hành chín đều mà vẫn giữ được màu tươi.

Khi vẹm đã sơ chế xong, xếp chúng ngay ngắn trên vỉ nướng và nướng cho đến khi vỏ bắt đầu hé mở. Lúc này, tách nhẹ phần vỏ, cho mỡ hành, ít tỏi phi và đậu phộng rang giã dập lên trên. Lưu ý không nên nướng quá lâu, nếu không phần thịt sẽ bị khô và mất đi vị ngọt tự nhiên.

Thành phẩm là những con vẹm xanh nướng thơm lừng, phần thịt vừa chín tới, ngọt mềm, hòa quyện với mùi thơm béo của mỡ hành, vị bùi của đậu phộng và chút giòn của tỏi phi. Món ăn sẽ càng hấp dẫn hơn khi thưởng thức cùng muối tiêu chanh hoặc một chén nước chấm chua ngọt.

(Tổng hợp)