'Mỗi sách làm cùng tác giả Hoàng Nam Tiến là một lần trưởng thành'

Trợ lý của tác giả Hoàng Nam Tiến chia sẻ câu chuyện về sự trưởng thành của chính mình sau quá trình làm việc với tác giả. Điều chị ấn tượng nhất là tinh thần học tập mạnh mẽ của ông.

Chị Mai Phương - trợ lý của tác giả Hoàng Nam Tiến - là người hỗ trợ ông Tiến chuẩn bị tài liệu trong nhiều buổi học, buổi trò chuyện với các nhà lãnh đạo, các doanh nghiệp và sinh viên các trường, đồng thời đảm nhiệm các kênh truyền thông của tác giả. Chị cũng là người tổ chức bản thảo, chấp bút và biên tập cho 3 cuốn sách của ông.

Tri thức - Znews đã có cuộc trò chuyện với chị Mai Phương về quá trình chị làm việc cùng ông Hoàng Nam Tiến, về sự trưởng thành trong nghề nghiệp từ vai trò một người làm sách; về những chiêm nghiệm của chính chị sau sự ra đi của tác giả.

Những cuốn sách của ông Hoàng Nam Tiến. Ảnh: NVCC.

Điều gì là ưu tiên trong cuộc đời?

- Công việc tổ chức bản thảo cuốn sách đã thay đổi bản thân chị như thế nào?

- Tôi không phải là một người viết chuyên nghiệp, dù trước đó đã làm việc trong ngành truyền thông gần 6 năm. Việc chấp bút sách đến với tôi rất tình cờ khi tôi làm việc cho tác giả Hoàng Nam Tiến. Tôi đã chấp bút 2 cuốn sách trước của anh và tổ chức sản xuất cuốn AI này bằng tư duy của một người quản lý dự án cộng với tất cả năng lực tự học và tình yêu văn học, tò mò về tri thức mà tôi có được.

Nhiệm vụ này đã thay đổi tôi rất nhiều. Người làm sách cần chắc chắn rằng độc giả hiểu những điều mình muốn truyền đạt, luôn tập trung vào trang sách, cảm thấy nội dung sách hữu ích. Làm sách cho tôi một tư duy khác, đó là tư duy dựa trên lợi ích và nhu cầu người đọc. Hiểu về người đọc của mình để nói đúng hơn, nói hay hơn về chính mình.

Khi tôi chấp bút cho cuốn Thư cho em, tôi trải qua cuộc thay đổi cực kỳ lớn về quan điểm sống, quan điểm yêu, quan điểm về việc cố gắng rèn luyện, phát triển bản thân, sống cuộc đời có ý nghĩa tại từng thời đại khác nhau. Công việc cho tôi sự trân trọng với việc phát triển bản thân, rèn giũa hiểu biết cá nhân. Tôi vì thế cũng trở thành một người đam mê học tập một cách có chủ đích.

Một điều nữa tôi học được là sự kiên nhẫn trong việc xử lý thông tin. Khi chấp bút cho Thư cho em, tôi phải xử lý nội dung hơn 400 bức thư, trải dài hơn 50 năm trong lịch sử với sự kiện phức tạp. Tôi được đọc và hiểu những biến chuyển trong đời sống con người, xã hội, đất nước. Tôi nghĩ đó là một trải nghiệm đáng giá trong đời, mà rất ít người có cơ hội được thử qua. Khi cuốn sách ra đời - một cuốn sách thực sự có ý nghĩa, có sức sống - là điều khiến tôi cảm thấy cuộc sống mình hạnh phúc hơn, dù công việc có nhiều phần vất vả.

13 bài giảng của giáo Tiến lại mang đến cho tôi nhiều quan sát, đúc kết về vai trò của quản trị và trách nhiệm của người lãnh đạo trong doanh nghiệp. Tác giả suy nghĩ về cuốn sách từ những ngày đầu 2023 và nội dung đã được thong thả sản xuất suốt gần 2 năm. Mỗi bài giảng từ Vai trò nhiệm vụ của Nhà lãnh đạo, cách rèn luyện phẩm chất, năng lực cho đến những góc khuất… đã được chắt lọc từ hàng trăm buổi giảng. Tôi nghĩ rằng việc làm lãnh đạo không hề dễ, không phải ai cũng làm lãnh đạo được, vì vậy một cách rất cá nhân tôi có được sự thấu hiểu về gánh nặng họ mang trên vai.

- Là trợ lý của tác giả Hoàng Nam Tiến, chị nghĩ rằng điều lớn nhất ông để lại cho bạn bè, cộng đồng là gì?

- Tôi nghĩ anh Tiến có tinh thần học tập suốt đời rất mạnh mẽ. Anh luôn thích ứng với những thay đổi và luôn sống trong trạng thái chủ động. Anh khuyến khích các bạn trẻ chủ động tiến đến giấc mơ của mình, những điều mình khao khát. Anh bảo rằng đôi tay mình chính là thứ tự tạo nên những điều đó. Thứ anh để lại không chỉ là tri thức, là những bài giảng công nghệ, mà còn là triết lý sống: cuộc đời hữu hạn, tri thức là vô hạn, trong sự “hữu hạn” đó ta hãy nỗ lực hết mình để chạm vào sự “vô hạn”...

Hình xăm đầu tiên của tôi là “Memento mori”, có nghĩa là “hãy nhớ rằng ngươi sẽ chết”, nhưng tôi chưa bao giờ thật sự ý thức rõ về cái chết và sự hữu hạn của cuộc đời, cho tới khi một người mình làm việc, trò chuyện cùng mỗi ngày đột nhiên ra đi.

Nếu có một điều gì tôi rút ra được, đó là cuộc đời là hữu hạn, vì thế ta cứ lựa chọn cho mình cách sống ý nghĩa, vui vẻ nhất. Có thể ngay ngày mai ta ra đi, thì ta cũng đã sống một cuộc đời trước hết là hạnh phúc, nếu may mắn hơn, cuộc đời ta đã tạo ra những ảnh hưởng.

Ý thức rõ ràng về một ngày chúng ta sẽ ra đi, sẽ làm năng lực sống, ưu tiên sống của mọi người rõ ràng hơn.

Chị Mai Phương - trợ lý tác giả Hoàng Nam Tiến

Ý thức rõ ràng về một ngày chúng ta sẽ ra đi, sẽ làm năng lực sống, ưu tiên sống của mọi người rõ ràng hơn. Mọi người sẽ hiểu cần làm gì để cuộc sống mình tốt hơn.

Gần đây tôi xem một bộ phim, trong phim sử dụng một trích dẫn từ một nhà thơ Pháp: "Gió đã nổi lên, và chúng ta phải sống". Tôi nghĩ đó là điều đầu tiên và cuối cùng mà mình phải học.

“Chúng tôi có một đồng nghiệp số”

- Trong cuốn sách “Ứng dụng AI vào doanh nghiệp”, AI vừa là chủ thể chính, vừa là đối tượng tham gia vào quá trình tổ chức bản thảo. Chị có nghĩ sự tham gia này là một điều “táo bạo”?

- Tôi nghĩ sự tham gia của AI không táo bạo, mà là một quyết định phù hợp, vì đây là một cuốn sách về AI. Điều này đồng nghĩa với việc tác giả là một người có tư duy sử dụng AI, và có khả năng làm chủ công cụ này.

Cuốn Ứng dụng AI vào doanh nghiệp là một tập hợp tất cả các bài giảng liên quan nhất của anh Hoàng Nam Tiến về chủ đề AI. Cần lưu ý rằng: đây không phải một cuốn sách viết về các công cụ AI.

- Vậy cuốn sách tập trung vào điều gì?

- Con người. Vẫn luôn là con người. Làm sao để con người và AI có thể học cách làm cùng nhau. Cuốn sách có các nội dung về con người thích ứng với AI ra sao, tư duy hiểu và làm chủ AI thế nào; đặc biệt tập trung nội dung cho nhóm lãnh đạo vì đây là người quyết định sự thành bại của công ty trước những thay đổi.

Làn sóng AI, xét cho cùng, là một sự thay đổi lớn. Nhưng nó cũng chỉ là một cuộc đổi thay mà bất kỳ nhà lãnh đạo nào cũng gặp phải trong một môi trường nhiều thay đổi; nhà lãnh đạo cần nhìn nó như một bài toán kinh doanh chứ không nên thổi phồng sức mạnh của AI. Chúng ta công nhận sự thay đổi của AI là quan trọng, nhưng nó cũng chỉ là một trong các thay đổi mà mỗi người đều đối diện.

Đội ngũ làm sách chúng tôi gửi gắm niềm tin về con người trong thời đại AI. Nhờ công cụ này, con người sẽ tăng tốc độ học tập, tốc độ “connect the dot” giữa các nghề nghiệp. Thời đại AI, người nào có khả năng giỏi lên nhanh trong nghề nghiệp của mình và trong liên ngành, thì họ càng có cơ hội phát triển.

Chúng ta chưa biết rõ về AI, nhưng cũng như những thay đổi khác, AI sẽ mang lại cơ hội cho những người liên tục đổi thay. Tôi cho rằng cuốn sách gửi gắm một thông điệp nhân văn về con người, đó chính là khuyến khích năng lực học tập suốt đời của cá nhân, doanh nghiệp.

Ông Hoàng Nam Tiến, anh Vũ Trọng Đại (Giám đốc Công ty TIMES) và chị Mai Phương tại buổi ra mắt cuốn sách "Ứng dụng AI vào doanh nghiệp". Ảnh: TIMES.

- Sự tham gia của AI vào khâu tổ chức bản thảo đã diễn ra như thế nào?

- Chúng tôi cũng sử dụng một số công cụ AI phổ biến như ChatGPT, Gemini… Đội ngũ sản xuất sắp xếp dữ liệu một cách hệ thống, đẩy dữ liệu vào công cụ AI, thiết lập một số quy tắc, đặt ra câu hỏi… những quy trình tiêu chuẩn để huấn luyện AI. Tôi và 2 biên tập viên đã trực tiếp tham gia vào quá trình huấn luyện này; bản thân anh Tiến cũng dùng AI như một trợ lý cá nhân để tự vấn lại các nội dung bài giảng của mình, làm sao cho chúng dễ hiểu, thu hút sự tập trung của người đọc nhất.

AI không tham gia viết. AI chỉ tham gia vào quá trình thu thập dữ liệu, đưa ra một hệ thống dữ liệu, đưa ra những gợi ý. AI có thể làm sạch dữ liệu ở một mức độ nhất định. Có thể nói, AI tham gia vào quá trình giống như “nhặt thóc”, giống như “xay, giã, dần, sàng”. AI tham gia vào việc làm cấu trúc cuốn sách mạnh hơn, thông qua sự huấn luyện của người dùng AI. Chúng tôi như thể có một “đồng nghiệp số”, khiến cho công việc làm sách trở nên nhanh hơn, vui vẻ hơn.

Có thể nói, AI tham gia vào quá trình giống như “nhặt thóc”, giống như “xay, giã, dần, sàng”.

Chị Mai Phương - trợ lý tác giả Hoàng Nam Tiến

Nhưng tôi xin nhắc lại, AI không tham gia viết. Hiện nay, hành văn của AI vẫn dựa chủ yếu trên tư duy hành văn tiếng Anh, nên văn bản do AI viết có nhiều dấu vết dễ thấy như hay dùng thể bị động, như sự trúc trắc, các cụm từ khó hiểu, lối viết vô hồn vô nghĩa, rời rạc. Mặc dù hành văn của AI trơn tru nhưng đọc xong là trôi tuột. Tóm lại, chúng tôi sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ “công việc thô”, còn viết thì không.

Việc viết liên quan nhiều tới tư tưởng, phong cách cá nhân của tác giả. Một biên tập viên vững vàng sẽ nhanh chóng hiểu tư tưởng của tác giả trong cuốn sách này là gì, và vì thế sẽ rất nhanh nhận ra được sự nhạt nhẽo của AI. Trí tuệ nhân tạo có thể là một người công nhân làm việc tốt ở mức 6-7 điểm, nhưng không thể nào đạt tới mức xuất sắc được.

- Nếu xem AI là “đồng nghiệp số”, điều gì khiến con người vẫn giữ vai trò quyết định?

- Có một điều rất vui khi sử dụng AI đấy là đội ngũ biên tập, tổ chức sản xuất có sự trưởng thành dần lên trong tư duy sử dụng công cụ. Chúng tôi là những người đầu tiên “hưởng lợi” từ chính cuốn sách mình làm. Chúng tôi được tiếp cận các công cụ mới nhất, vừa làm vừa khám phá, gần như đi cùng tốc độ với sự ra mắt của các ứng dụng AI trên thế giới. Tôi thấy đây là niềm vui, mà hay tự nói rằng nó giống “cưỡi trên con sóng FOMO”.

Tuy nhiên, chúng tôi hiểu rằng có nhiều việc trong khâu tổ chức bản thảo cần sự khéo léo, cần tư duy của con người. Thí dụ, nhịp văn, nhịp thông tin, độ hấp dẫn của từng trang, năng lực truyền cảm của nội dung rất cần tay biên của người biên tập, cần tư duy của người tổ chức bản thảo.

Hiệu quả của việc sử dụng AI phù thuộc vào năng lực của người biên tập, năng lực của tác giả. AI thực sự là cánh tay nối dài của con người. Nhưng đôi tay của người làm nghề phải khéo, phải thạo nghề trước đã. Sự thẩm định và sự dẫn đường vẫn phải thuộc về con người.

AI sẽ vít nhanh năng lực của người giỏi, đẩy nhanh tốc độ học của người mới, nhưng giết chết những người trung bình.