'Mới đây, 22h tôi phải ngồi cùng cục trưởng giải quyết việc hãng bay chậm chuyến'

Tại phiên thảo luận chiều nay về dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi), vấn đề chậm, hủy chuyến bay và trách nhiệm bồi thường của các hãng được nhiều đại biểu cho ý kiến.

Dự thảo luật quy định trách nhiệm của hãng hàng không trong việc thông báo, chăm sóc hành khách; thu xếp hành trình thay thế hoặc hoàn tiền khi chuyến bay bị chậm, hủy; đồng thời phải bồi thường ứng trước cho hành khách trong các trường hợp chậm kéo dài, hủy hoặc từ chối vận chuyển do lỗi của hãng.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM) đánh giá khái niệm "chậm kéo dài" và "bồi thường ứng trước" còn định tính, dễ dẫn tới cách hiểu khác nhau.

Đại biểu đề nghị định nghĩa "chậm kéo dài" theo ngưỡng thời gian cụ thể theo cự ly bay; ấn định nguyên tắc bồi thường tối thiểu bằng tiền hoặc chứng từ có giá trị tương đương, chi trả tự động trong thời hạn 7 ngày; cấm khấu trừ bất kỳ khoản phí nào khi hoàn tiền do lỗi của hãng.

Về trách nhiệm dân sự khi chậm chuyến, dự thảo quy định trách nhiệm bồi thường đối với tính mạng, sức khỏe, hành lý, hàng hóa. Dự thảo cũng quy định miễn trách nhiệm đối với thiệt hại do vận chuyển chậm nếu hãng chứng minh đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết. 

Đại biểu Hùng đề nghị không coi "lý do kỹ thuật khai thác, điều hành" là bất khả kháng; xác lập giới hạn trách nhiệm; khoản "bồi thường ứng trước" không làm mất quyền yêu cầu bồi thường dân sự phần chênh lệch.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho biết tình trạng chậm chuyến bay diễn ra nhiều, không chỉ trong 1 tiếng mà còn kéo dài 3-4 tiếng.

Theo ông, cần có quy định để các hãng bay đúng giờ, điều chỉnh lịch cho phù hợp. "Người dân không thể chấp nhận lý do chậm do khai thác chuyến bay", ông Hòa nhấn mạnh.

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (TPHCM) đánh giá các quy định của dự thảo luật mới dừng lại ở mức chung chung, chưa rõ thời gian hoàn tiền bao lâu, chế độ bồi thường ra sao. Nếu không có chế tài cụ thể thì quyền lợi của hành khách "vẫn bị trôi lơ lửng”.

Bà Phúc đề nghị "hãng hàng không cần công khai lý do chậm, hoãn, hủy chuyến và thời gian dự kiến khắc phục, không quá 2 lần".

Đại biểu cho rằng, khi được biết sớm thông tin chậm, hủy chuyến, hành khách có thể chủ động sắp xếp công việc, giảm căng thẳng, tránh được cảm giác bị động.

Bà đề nghị quy định rõ thời hạn hoàn tiền vé theo hướng tối đa 7 ngày làm việc, kể từ khi nhận được yêu cầu hợp lệ. Nếu chậm, hãng phải chịu chế tài hoặc bồi thường tương ứng. 

Ngoài ra, đại biểu lưu ý cần quan tâm đến tính minh bạch trong quy trình phục vụ hành khách. Khi không có quy trình, quy chuẩn, hành khách không biết mình được quyền gì, còn nhân viên phục vụ không có căn cứ nhất quán để xử lý khi tình huống xảy ra.

"Công khai quy trình không chỉ là thủ tục hành chính mà còn là cam kết về sự chuyên nghiệp và minh bạch của hãng hàng không. Cục Hàng không Việt Nam cần công bố định kỳ các chỉ số hoạt động của từng hãng như: tỷ lệ hoàn tiền đúng hạn, tỷ lệ giải quyết khiếu nại. Việc công khai không phải để tạo áp lực mà để hình thành cơ chế cạnh tranh tích cực, giúp hành khách có thông tin minh bạch khi lựa chọn dịch vụ", đại biểu Huỳnh Thị Phúc đề xuất.

"Tôi xin nhắc lại thông điệp mà chắc rằng nhiều đại biểu và cử tri đều mong hàng không Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, bay cao, bay xa và bay đúng giờ", nữ đại biểu đoàn TPHCM nhấn mạnh.

Mong đại biểu, nhân dân chia sẻ 

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết 9 tháng đầu năm nay, tình trạng chậm chuyến, tỷ lệ chuyến bay cất, hạ cánh đúng giờ chỉ đạt 65% (giảm 9% so với 2024). Nguyên nhân khách quan do thời tiết, thiếu hụt máy bay, đứt gãy chuỗi cung ứng phụ tùng, điều kiện cơ sở hạ tầng hàng không hạn chế, mật độ khai thác cao...

Bộ trưởng cũng dẫn ví dụ một chuyến bay vào sân bay Tân Sơn Nhất khi không có đường hạ cánh, phải chờ 15 phút, thậm chí cả tiếng đồng hồ ở trên trời.

"Các hãng hàng không rất sốt ruột và việc này gây ra ô nhiễm môi trường, tốn kém kinh phí xăng dầu...", Bộ trưởng nêu thêm.

Ông nêu rõ dự thảo luật bổ sung các quy định chặt chẽ liên quan trách nhiệm của hãng hàng không khi chậm, hủy chuyến, bảo đảm cho hành khách.

Bộ trưởng cũng mong đại biểu chia sẻ khi mới đây, vào lúc 21-22h, ông vẫn phải ngồi cùng một cục trưởng để giải quyết việc một hãng hàng không gặp bão dẫn đến chậm chuyến.

"Khi đó, hãng hàng không phải xin lỗi, bảo đảm chỗ ăn, ở cho hành khách...", Bộ trưởng nói.

Ông mong đại biểu, nhân dân chia sẻ với những tình huống này, bởi lãnh đạo ngành hàng không và các hãng đều không muốn xảy ra việc chậm, hủy chuyến.

Bộ trưởng cũng nhìn nhận luật phải cụ thể hóa để tới đây, khi các sân bay có đủ điều kiện, không còn xảy ra tình trạng này nữa.