Miễn viện phí: Lời cam kết về tương lai sống vui, sống khỏe, sống hạnh phúc

Chủ trương miễn viện phí không chỉ là một chính sách nhân văn, mà cao hơn thế nữa, đó là lời cam kết về một tương lai sống vui, sống khỏe và sống hạnh phúc của nhân dân.

Tổng Bí thư Tô Lâm vừa thay mặt Bộ Chính trị ký ban hành Nghị quyết 72 “về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân”. Nghị quyết đặt ra mục tiêu từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí ít nhất mỗi năm một lần, đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản.

Đây là chủ trương hết sức nhân văn, thể hiện tầm nhìn của Đảng trong nỗ lực tạo cơ hội cho người dân được chăm sóc sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống, đặc biệt là những người thuộc nhóm yếu thế.

Nghị quyết đặt mục tiêu xa hơn là đến năm 2045, tuổi thọ người dân Việt Nam đạt bình quân trên 80 tuổi.

Muốn làm được điều này, giai đoạn 2025-2030, mỗi năm các địa phương phải luân chuyển, điều động ít nhất 1.000 bác sĩ về làm việc có thời hạn tại trạm y tế cấp xã. Đồng thời, thực hiện chính sách thu hút thầy thuốc giỏi về công tác ở cơ sở thông qua việc nâng mức phụ cấp ưu đãi nghề lên mức tối thiểu 70% cho người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế cấp xã, cơ sở y tế dự phòng; nâng mức này lên 100% cho cán bộ y tế vùng sâu, vùng xa…

Trên thực tế, từ trước đến nay, hệ thống trạm y tế cấp xã là nơi phát hiện, điều trị bệnh đầu tiên cho người dân. Vì vậy, nếu được đầu tư tốt về cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế và đội ngũ thầy thuốc có chuyên môn cao, đây sẽ là nơi phát huy rất tích cực vai trò chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân, hạn chế tình trạng bệnh nhân chuyển tuyến, vượt tuyến không cần thiết, vừa tốn kém cho gia đình, vừa đỡ quá tải giường bệnh ở các bệnh viện tuyến trên.

Chủ trương hết sức tiến bộ

Như vậy, cùng với chính sách miễn học phí, chính sách miễn viện phí và một số một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân theo Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị là một chủ trương hết sức tiến bộ, vì dân, được dư luận xã hội vui mừng đón nhận và hy vọng sẽ trở thành hiện thực trong tương lai không xa.  

Đó chính là thể hiện nhất quán quan điểm xem công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân vừa là mục tiêu, vừa là động lực để phát triển nhanh và bền vững của Đảng, Nhà nước.

Đất nước đã vượt qua ngưỡng thu nhập trung bình và đang trên đà phát triển. Tuy nhiên, một bộ phận người dân thu nhập vẫn còn bấp bênh, chưa được tiếp cận nhiều với các chính sách an sinh xã hội. Chỉ cần có người mắc bệnh hiểm nghèo là cả gia đình có nguy cơ lâm vào cảnh nợ nần, thậm chí phá sản. Với nhiều người, đặc biệt là đồng bào các dân tộc thiểu số, người dân ở vùng sâu, vùng xa, lao động nghèo, chi phí khám chữa bệnh vẫn là một rào cản lớn trong cuộc sống.

Vì vậy, chủ trương miễn phí khám sức khỏe định kỳ cho dân ít nhất mỗi năm một lần, tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn từ 2030-2035 sẽ là cơ hội để làm vơi bớt gánh nặng tài chính, giúp người dân có điều kiện tiếp cận nhiều hơn với các dịch vụ y tế cơ bản.

Khi chủ trương đi vào thực hiện, đây sẽ là quyết sách mang tính bước ngoặt nhằm tăng cường phúc lợi xã hội, mở ra nhiều cơ hội chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.

Các chuyên gia cho rằng, Nghị quyết 72 không chỉ thể hiện tầm nhìn đầy nhân văn mà còn là minh chứng cho sự chuyển mình mạnh mẽ trong tư duy “lấy con người làm trung tâm” trong điều hành đất nước. Đây là cách để chúng ta hiện thực hóa nguyên tắc phòng bệnh hơn chữa bệnh.

Bởi, có thêm một người dân đi kiểm tra sức khỏe định kỳ, tức là thêm một người biết trước tình trạng sức khỏe, bệnh tật của mình, từ đó, biết sống tích cực, khoa học và phòng bệnh hiệu quả hơn. Người biết cách phòng bệnh tốt thì sẽ bớt nguy cơ mắc bệnh, thêm cơ hội được sống. Phòng bệnh tốt cũng là cách để giảm gánh nặng tài chính cho bản thân và gia đình, nếu chẳng may mắc bệnh và phải chữa bệnh. 

Hoàn toàn khả thi 

Tỉ lệ bao phủ BHYT của nước ta hiện đã hơn 94%. Trong đó, 95% số giường bệnh BHYT thuộc các bệnh viện công. Viện phí chiếm một tỉ lệ không nhỏ trong toàn bộ chi phí y tế của người dân, đã được BHYT thanh toán cho bệnh viện. Trừ số lao động đang làm việc ở các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp phải mua BHYT bắt buộc, số còn lại phần lớn là cán bộ hưu trí, người cao tuổi, đồng bào dân tộc thiểu số, các đối tượng xã hội được ngân sách nhà nước hỗ trợ và một phần rất nhỏ người tham gia BHYT tự nguyện. Nhiều người trong số họ khi chữa bệnh phải thực hiện đồng chi trả. 

Vì vậy, muốn người dân không còn phải đóng viện phí thì phải tiếp tục nâng tỉ lệ bao phủ BHYT lên 100% dân số. Nhà nước phải bù đắp cho ngành y tế một khoản tài chính khá lớn để mua BHYT, đầu tư cho cơ sở vật chất, trang thiết bị vật tư y tế, chế độ chính sách cho đội ngũ thầy thuốc, để họ yên tâm trong cuộc sống và hành nghề, đúng với phương châm “lương y như từ mẫu”.

Riêng chi phí kiểm tra sức khỏe định kỳ bình quân 250.000 đ/lần, theo Bộ Y tế, với 100 triệu dân, mỗi năm ngân sách phải chi 25.000 tỉ đồng. Cứ cho là tất cả người dân trong diện có BHYT đều đi kiểm tra sức khỏe định kỳ, thì khoản chi phí này hoàn toàn có thể chi trả. Bởi, mấy năm gần đây, quỹ BHYT cũng kết dư hàng chục nghìn tỉ đồng (đến hết năm 2023, số kết dư hơn 40.000 tỉ đồng).

Vì vậy, miễn viện phí toàn dân là một chủ trương nhân văn và sẽ hoàn toàn khả thi đi kèm với chính sách phát triển kinh tế bền vững và sự phân bổ hợp lý nguồn lực an sinh. Thực hiện chính sách này sẽ mang lại cơ hội nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân, mở ra nhiều cơ hội cho sự phát triển đời sống của mỗi người. 

Tuy nhiên, việc miễn viện phí toàn dân sẽ không dễ dàng. Bởi thực tế hiện nay, viện phí là nguồn thu quan trọng để duy trì hoạt động của các cơ sở y tế, nhất là hệ thống y tế tư nhân. Tính mạng, sức khỏe của người dân là thứ quý nhất, nên nói miễn viện phí không có nghĩa là làm giảm số tiền thu từ viện phí để chi cho khám chữa bệnh. Nhà nước phải cấp bù số kinh phí này cho các bệnh viện, nhằm đảm bảo miễn viện phí mà chất lượng khám chữa bệnh vẫn đảm bảo. Tức là ngân sách nhà nước chi cho khám sức khỏe của nhân dân phải tăng lên. 

Vì vậy, cần có lộ trình hợp lý cùng những giải pháp cụ thể, cũng như sự đồng thuận từ các bộ, ngành, địa phương để chủ trương này sớm đi vào cuộc sống. Miễn viện phí không chỉ là một chính sách nhân văn, mà cao hơn thế nữa, đó là lời cam kết trước nhân dân về một tương lai sống vui, sống khỏe và sống hạnh phúc.