Miễn học phí: Ý nghĩa nhân văn, ước mơ nhiều năm của ngành giáo dục

Ngày 28/2/2025, sau khi xem xét báo cáo của Chính phủ về khả năng cân đối ngân sách trong bối cảnh tinh gọn tổ chức bộ máy, Bộ Chính trị đã quyết định miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến hết phổ thông công lập trên cả nước, thực hiện từ năm học 2025-2026.
 
Tiếp đó, ngày 26/6/2025, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non và học sinh phổ thông. Nghị quyết quy định miễn học phí cho người học tại các cơ sở giáo dục công lập; với cơ sở dân lập, tư thục, Nhà nước hỗ trợ một phần học phí cho người học chương trình giáo dục phổ thông.

 
Sáng 5/9, tại Lễ khai giảng năm học 2025-2026, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, một trong những định hướng lớn cho ngành Giáo dục là đảm bảo tiếp cận bình đẳng trong giáo dục, nâng cao mặt bằng dân trí, không để bất kỳ trẻ em nào bị bỏ lại phía sau; ưu tiên vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng khó khăn; tăng đầu tư trường lớp - dinh dưỡng học đường - đội ngũ thầy cô - hạ tầng số. 
 
Tổng Bí thư khẳng định, vừa qua, chúng ta đã thực hiện miễn học phí cho toàn bộ học sinh từ mầm non tới hết trung học phổ thông; một số địa phương đã hỗ trợ cung cấp bữa ăn trưa miễn phí cho các cháu học 2 buổi. Theo Tổng Bí thư, giáo dục không chỉ truyền thụ tri thức mà còn nuôi dưỡng nhân cách, thể chất, tâm hồn để hình thành lớp người “giỏi giang, nhân ái, kiên cường”, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Trước đó, những thông tin đầu tiên về chủ trương miễn học phí đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi của người dân, đặc biệt là phụ huynh. Đa số ý kiến đều bày tỏ sự vui mừng, coi đây là một bước tiến lớn của nền giáo dục Việt Nam trong việc tạo điều kiện học tập bình đẳng cho tất cả trẻ em, đồng thời giảm gánh nặng tài chính cho các gia đình, đặc biệt là các hộ có thu nhập thấp và trung bình.
  

PGS.TS Trần Thành Nam, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục (ĐH Quốc gia Hà Nội) khẳng định, cả ở góc độ nhà quản lý giáo dục và phụ huynh, với ông, việc miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến hết THPT công lập trên toàn quốc từ năm học 2025-2026 là một niềm vui lớn.

Theo ông Nam, quyết định thể hiện tầm nhìn kiến tạo tương lai, tư tưởng nhân văn của Đảng và Nhà nước. Đây là một chủ trương phù hợp với xu thế phát triển của nền kinh tế tri thức, một bước tiến quan trọng trong việc đảm bảo quyền được giáo dục cơ bản cho mọi trẻ em.

"Chính sách này là ước mơ nhiều năm của ngành giáo dục, có thể nói là một sự thấu hiểu và quan tâm thiết thực giúp giảm gánh nặng tài chính cho từng gia đình, góp phần nâng cao tỷ lệ trẻ đến trường, giảm thiểu tình trạng trẻ bỏ học do khó khăn kinh tế", PGS.TS Trần Thành Nam nói.

Ông Nam cũng cho rằng, đây là một bước đi đúng hướng nhằm hiện thực hóa mục tiêu phổ cập giáo dục phổ thông và đảm bảo sự công bằng trong tiếp cận giáo dục, không để ai bị bỏ lại phía sau.

TS Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học tâm lý giáo dục Việt Nam cũng nhìn nhận, chính sách miễn học phí không chỉ mang đến lợi ích trực tiếp là giảm bớt gánh nặng tài chính cho các gia đình, đặc biệt là những gia đình có thu nhập thấp hoặc trung bình, mà còn góp phần xây dựng một xã hội tiến bộ và phát triển bền vững.

“Chính sách này hướng đến một nền giáo dục bình đẳng - nơi tất cả học sinh, bất kể hoàn cảnh kinh tế gia đình, đều có cơ hội tiếp cận giáo dục chất lượng. Điều này góp phần ‘xóa nhòa’ khoảng cách giáo dục giữa các tầng lớp xã hội. Về lâu dài, khi không phải lo lắng về học phí, học sinh sẽ tập trung hơn vào việc học và nâng cao kết quả học tập, giảm tình trạng bỏ học vì lý do kinh tế. Như vậy, đây là một chính sách nhân văn, đúng đắn và hợp lòng dân, đặc biệt trong giai đoạn đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình”, TS Nguyễn Tùng Lâm nói.