Mẹo nhỏ giúp 'cứu' quần áo bị co rút sau khi giặt

Hiểu biết nhiều hơn về khoa học sợi dệt không chỉ giúp ngăn ngừa quần áo co rút sau khi giặt mà còn có thể 'cứu' được một số loại quần áo khi bị sự cố như vậy.

Trong một số tình huống không mong muốn, quần áo có thể bị co rút trong quá trình giặt máy. Tuy nhiên, chúng ta có thể "cứu" những bộ quần áo yêu thích dựa trên đặc tính của sợi và vải, theo trang IFLScience ngày 11-8.

Bà Nisa Salim, chuyên gia trong lĩnh vực khoa học về sợi dệt tại Đại học Công nghệ Swinburne (Úc), cho biết dù không thể đảo ngược hoàn toàn tình trạng co rút quá mức, một số mẹo có thể giúp lấy lại một phần kích thước bị rút, giúp quần áo có thể mặc lại được.

Đầu tiên, cần hiểu vì sao vải bị co rút. Đối với vải làm từ cellulose - có nguồn gốc thiên nhiên như cotton và lanh, chúng bị co rút là do "ký ức sợi" (fiber memory).

Theo đó, trước khi những loại cây này được thu hoạch và chế biến, sợi của chúng "không đều và cong". Các sợi vải sau đó được duỗi thẳng và xếp đều trước khi may thành quần áo. Tuy nhiên, khi gặp nhiệt độ, độ ẩm hoặc bị "nhào trộn" quá nhiều trong máy giặt, chúng có xu hướng trở lại trạng thái ban đầu.

Nước nóng sẽ phá vỡ liên kết hydro giúp cố định các sợi vải. Cellulose là vật liệu ưa nước, do đó các phân tử nước sẽ thấm vào bên trong sợi vải, khiến chúng phình lên, trở nên mềm và linh hoạt hơn. Thêm vào đó là tác động của việc vò, xoắn bên trong máy giặt. Toàn bộ quá trình này làm cho các sợi vải trở lại trạng thái tự nhiên: "không đều và cong". Kết quả, quần áo bị co rút.

Các sợi vải khác nhau sẽ bị ảnh hưởng theo những cách khác nhau. Chẳng hạn, len về mặt kỹ thuật cũng là một loại tóc: được tạo ra từ keratin, bề mặt được bao phủ bởi tế bào biểu bì. Khi giặt, các tế bào biểu bì này mở ra và đan xen vào các sợi vải lân cận, gây ra hiện tượng rối sợi (len), làm cho quần áo nhỏ đi, hay nói cách khác là co lại.

Bà Salim cho biết mẹo để "cứu" quần áo bị co rút là giặt quần áo bằng nước ấm pha với dầu xả hoặc dầu gội em bé, với liều lượng khoảng một muỗng canh cho mỗi lít nước ấm. Sau đó, chúng ta cần kéo căng quần áo để chúng trở về hình dáng và kích thước gần như ban đầu rồi kẹp trực tiếp chúng lên dàn phơi.

Mẹo này hiệu quả vì dầu xả chứa chất hoạt động bề mặt cation - hợp chất hóa học giúp giảm sức căng bề mặt giữa một chất lỏng với một số chất khác giúp tóc mềm và bóng mượt.

Công dụng này cũng sẽ giúp kéo giãn trở lại phần nào quần áo đã bị co rút. Tuy nhiên, bà Salim lưu ý chúng ta cẩn thận khi chọn chế độ giặt đồ trong máy giặt để tránh tình trạng quần áo bị co rút.