Màn ra mắt bất ngờ của UAV tàng hình Trung Quốc

Giới phân tích nhận định màn ra mắt bất ngờ của máy bay không người lái "loyal wingman" trong lễ duyệt binh 3/9 là minh chứng cho bước tiến vượt bậc của Trung Quốc trong công nghệ tàng hình trên không.

Máy bay không người lái "loyal wingman" mới nhất của Trung Quốc trong lễ duyệt binh hôm 3/9. Ảnh: Tân Hoa Xã.

Trong hàng loạt khí tài quân sự xuất hiện trong Lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm chiến thắng Phát xít của Trung Quốc hôm 3/9, có ít nhất 4 loại máy bay không người lái (UAV) mới ra mắt và thậm chí chưa có tên.

Trong số này đáng chú ý nhất là “loyal wingman”, thuật ngữ chỉ UAV chiến đấu có khả năng phối hợp tác chiến trên không cùng máy bay phản lực có người lái.

"Các máy bay không người lái tích hợp khả năng trinh sát - tấn công, máy bay có cánh không người lái, máy bay chiến đấu không người lái và trực thăng không người lái trên tàu có khả năng tấn công tàng hình, phạm vi bao phủ rộng và phối hợp tự động, mở đường cho phong cách không chiến mới trong tương lai", Đài truyền hình nhà nước CCTV giới thiệu khi đội hình UAV đi qua khán đài.

Người dẫn chương trình không nêu rõ mẫu máy bay cụ thể hoặc khả năng của chúng.

South China Morning Post dẫn lời giới phân tích nhận định hệ thống UAV đa dạng và phong phú trình diện trong sự kiện lần này nhấn mạnh những tiến bộ nhanh chóng của quân đội Trung Quốc trong việc tích hợp công nghệ tự động trên không, trên bộ và trên biển.

Còn theo Global Times, những UAV mới không chỉ có diện mạo mới mà còn có thể đảo ngược các kịch bản không chiến hiện có và thay đổi chiến lược không chiến trong tương lai.

"Trợ lý thông minh cho phi công"

Các loyal wingman được Trung Quốc ra mắt lần này sở hữu những năng lực riêng biệt, có chiếc phù hợp với tuần tra cận âm trong thời gian dài, số khác có tốc độ và khả năng cơ động cao.

Giới chuyên gia chỉ nhận ra GJ-11, loại UAV đã sử dụng trong một số dịp. Theo Fu Qianshao - chuyên gia về hàng không quân sự, phiên bản GJ-11 đầu tiên được trình làng từ lễ duyệt binh năm 2019.

GJ-11 tiêu chuẩn thiếu khả năng hoạt động trên tàu sân bay. Sau đó, có nhiều báo cáo cho thấy Trung Quốc đã phát triển thêm phiên bản dành cho hải quân, đặt tên là GJ-11J. GJ-11J xuất hiện tại một địa điểm huấn luyện gần tàu tấn công đổ bộ Type 076 Tứ Xuyên hồi tháng 5 và tại một cơ sở thử nghiệm tàu sân bay cỡ thật ở thành phố Vũ Hán vào tháng 12/2023.

Một GJ-11 phiên bản hải quân có vũ trang là năng lực chưa hải quân của quốc gia nào trên thế giới có được, kể cả Hải quân Mỹ. Hồi tháng 4, Đô đốc Michael Donnelly cho biết phía Mỹ đã hoãn chương trình tương tự tới sau những năm 2030.

Máy bay chiến đấu không người lái GJ-11 trong lễ duyệt binh. Ảnh: Bloomberg.

Nhìn chung, loyal wingman giúp phát hiện mục tiêu địch, trinh sát, tấn công các mối đe dọa và đỡ đòn hỏa lực từ đối phương, từ đó giảm thiểu rủi ro cho máy bay có người lái.

Chuyên gia quân sự Zhang Xuefeng giải thích loyal wingman có thể đóng vai trò mồi nhử khiến đối thủ nhầm lẫn, và thậm chí gây nhiễu điện tử. Còn tờ Global Times gọi loyal wingman là "trợ lý thông minh cho phi công". Mỗi chiếc thu thập thông tin chiến đấu cục bộ, lọc và tích hợp dữ liệu để hình thành bức tranh chiến trường toàn diện, từ đó hỗ trợ phi công ra quyết định.

Theo báo cáo, hiện chưa có nhiều cường quốc quân sự hàng đầu trên thế giới theo đuổi công nghệ không chiến này.

Mỹ vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm. Tướng David Allvin - Tham mưu trưởng Không quân Hoa Kỳ - mô tả đợt thử nghiệm công bố hồi tháng 5 “là cột mốc quan trọng cho chương trình CCA”.

Loại bỏ phần đuôi

Theo trang web The War Zone, cả 5 UAV xuất hiện trong lễ duyệt binh hôm 3/9 được coi là phiên bản ngang hàng với máy bay chiến đấu phối hợp (CCA) của Không quân Mỹ.

Trong số này có “Type B” - theo cách gọi không chính thức của một số chuyên gia - mang những đặc điểm của phương tiện bay không người lái chiến đấu (UCAV) hiệu suất cao, tương đương máy bay chiến đấu. Theo các tài liệu công khai, đây là loại khí tài mà Không quân Mỹ chưa chú trọng phát triển.

War Zone cũng lưu ý UCAV của Trung Quốc tàng hình hiệu quả hơn các máy bay không người lái chiến đấu trên không loại tiêm kích như Bayraktar Kizilelma của Thổ Nhĩ Kỳ.

"UAV chiếm ưu thế trên không có thể được coi là một trong những vũ khí tiên tiến nhất trong đội hình chiến đấu không người lái trên không. Loại UAV này có khả năng chiến đấu độc lập", ông Zhang nhận xét.

Nhìn từ ngoại hình, ông Zhang cho rằng dòng máy bay này đã cải thiện khả năng tàng hình, tự chủ và cơ động.

"Hầu hết UAV chiến đấu trước đây chủ yếu tấn công mục tiêu mặt đất, thường có người điều khiển từ xa. Tuy nhiên, trong nhiều tình huống, chỉ dựa vào điều khiển từ xa sẽ rất khó khăn", ông giải thích, nhấn mạnh dòng phương tiện mới có thể chiếm ưu thế khi trang bị hệ thống điện tử hàng không và AI tiên tiến để điều khiển tự động.

Cận cảnh phần đầu của Type B. Ảnh: China News Service.

Trực thăng không người lái tại lễ duyệt binh hôm 3/9. Ảnh: Tân Hoa Xã.

Ngoài ra, một số UAV mới được giới thiệu không có đuôi. "Cấu hình không đuôi có hiệu suất tàng hình tốt hơn so với đuôi thẳng đứng hình chữ V, và có thể tàng hình đa hướng", chuyên gia quân sự Fu Qianshao nói.

Bên cạnh đó, một loại trực thăng không người lái trên tàu cũng được đưa vào đội hình tác chiến không người lái trên không. Ông Fu cho biết loại trực thăng này có nhiều nhiệm vụ khác nhau, như cảnh báo sớm, trinh sát, chống hạm, chống tàu ngầm, tìm kiếm cứu nạn và vận tải.

"Vì không cần phi công, tầm bay, thời gian bay và tính linh hoạt của trực thăng không người lái cao hơn so với trực thăng có người lái cùng kích thước. Nhờ kích thước tương đối nhỏ nên loại này có thể được vận chuyển bằng nhiều loại tàu khác nhau như khinh hạm, tàu khu trục, tàu đổ bộ và tàu sân bay, thậm chí với số lượng lớn hơn", ông Fu cho biết thêm.

Nhà bình luận quân sự Song Zhongping cho biết Trung Quốc đang học hỏi từ xung đột trên thế giới và tự động điều chỉnh khí tài cho phù hợp với thực tế. "Họ cũng nhận biết các mối đe dọa từ các hệ thống không người lái và đang phát triển các biện pháp đối phó", ông chia sẻ.