Lý giải tình thế nguy ngập của Ukraine ở trung tâm hậu cần Pokrovsk

Trong những tháng gần đây, quân đội Nga đã từng bước siết chặt vòng vây quanh Pokrovsk - trung tâm hậu cần trọng yếu của Ukraine tại tỉnh Donetsk, trong khi lực lượng Kyiv nỗ lực phòng thủ để giữ vững tuyến chiến lược này.

Theo một bài viết trên báo Ukrainska Pravda của Ukraine, vào tháng 7.2025, quân đội Nga lần đầu tiến vào khu vực phía tây nam Pokrovsk trong chiến dịch tấn công mùa hè, song nhanh chóng bị lực lượng Ukraine đẩy lùi. Nhưng sau đó, các nhóm bộ binh nhỏ của Nga vẫn tiếp tục luồn sâu bằng “chiến thuật thâm nhập toàn diện”, khiến phòng tuyến Ukraine luôn trong tình trạng bị đe dọa.

Tới tháng 8, Nga mở lại các đợt tấn công quy mô lớn và quyết liệt hơn vào Pokrovsk, song Ukraine vẫn kiểm soát vững chắc vị trí. Đến cuối tháng 10, máy bay không người lái (UAV) Nga dường như đã có thể bao quát toàn bộ Pokrovsk và thành phố vệ tinh Myrnohrad, làm dấy lên lo ngại 2 thành phố này có thể sớm rơi vào tình trạng bị phong tỏa hoàn toàn.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong bài phát biểu tối 26.10 thừa nhận tình hình tại Pokrovsk “rất khó khăn”, giao tranh khốc liệt, và nhấn mạnh rằng giữ vững thành phố chiến lược này là cực kỳ quan trọng. “Gần Pokrovsk, Nga đã tập trung lực lượng tấn công chủ lực - một số lượng lớn quân địch. Điều này tạo ra tình huống phức tạp tại Pokrovsk và các khu vực lân cận, với những trận chiến ác liệt trong thành phố và vùng ngoại ô. Có các nhóm trinh sát và phá hoại của địch hiện diện trong thành phố”, ông Zelensky nói.

Theo Ukrainska Pravda, tuyến phòng ngự của Pokrovsk đang suy yếu dần và điều này có thể là bước ngoặt mới trên mặt trận Donetsk. Bài báo cũng đã phân tích một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng nguy ngập hiện nay ở Pokrovsk.

Bộ chỉ huy Ukraine phản ứng chậm trước sự leo thang ở Pokrovsk

Theo Ukrainska Pravda, sau đợt thâm nhập ban đầu hồi tháng 7, lực lượng Moscow nhanh chóng quay trở lại Pokrovsk.

Tuy nhiên, giới chỉ huy Ukraine khi đó tập trung ca ngợi chiến thắng ở làng Dobropillia (Donetsk), nơi lực lượng Kyiv giành lại kiểm soát 18 ngôi làng từ tay Nga. Theo Ukrainska Pravda, dù đây là một thành công đáng kể, nhưng việc quá chú trọng vào chiến tuyến Dobropillia khiến giới chỉ huy Ukraine đánh giá thấp rủi ro ở Pokrovsk và phản ứng quá muộn với tình hình khẩn cấp ở Pokrovsk.

Các đơn vị phòng thủ Ukraine rơi vào thế bị động, không được tăng viện cả về người lẫn thiết bị. Robot mặt đất - phương tiện duy nhất còn lại để vận chuyển đạn và cứu thương - thường xuyên bị UAV Nga phá hủy.

Ngày 26.10, Bộ Tổng tham mưu Ukraine mới thừa nhận quân Nga đã hiện diện ở Pokrovsk. Trong khi đó, Nga đã chia nhiều mũi tiến công từ trung tâm Pokrovsk ra vùng ngoại ô phía bắc (hướng Rodynske và Dobropillia), đồng thời dồn lực tái tập hợp lực lượng ở rìa phía tây để tiến về làng Hryshyne.

Sai lệch thông tin thực địa

Một số lữ đoàn Ukraine được cho là đã báo cáo sai vị trí đóng quân để tránh bị kiểm tra hoặc xử lý kỷ luật. Thực tế, theo Ukrainska Pravda, tại nhiều vị trí được lực lượng Ukraine đánh dấu “đang kiểm soát”, chỉ còn lại vài binh sĩ bị thương hoặc thậm chí không có ai.

Sự sai lệch này khiến Bộ chỉ huy Ukraine đánh giá sai cục diện chiến trường, dẫn đến quyết định chậm trễ và thiếu thực tế. Sau tuyên bố cứng rắn của Tổng tư lệnh Ukraine Oleksandr Syrskyi về “sự dối trá không thể chấp nhận được”, các đoàn thanh tra đã được cử đến để xác minh tình hình thực địa.

Nhiều chỉ huy tuyến đầu ở Pokrovsk - những người hiểu rõ nhất tình hình chiến trường - cho hay họ không được tham dự các cuộc họp với ông Syrskyi. “Tôi đã nhiều lần cảnh báo về việc thiếu tuyến phòng thủ thứ hai, nguy cơ khiến các đơn vị bị bao vây, nhưng không ai lắng nghe,” một chỉ huy nói với Ukrainska Pravda.

Nga kiểm soát tuyệt đối trên không

Bên cạnh tình trạng báo cáo sai lệch ở nhiều cấp độ, Ukrainska Pravda chỉ ra nguyên nhân chính khiến Pokrovsk có nguy cơ thất thủ là việc Nga gần như giành quyền kiểm soát hoàn toàn không phận và lợi dụng các khoảng trống giữa những vị trí bộ binh của Ukraine để thâm nhập sâu.

Tại Pokrovsk, lực lượng Ukraine không tìm ra được giải pháp kỹ thuật nào đủ hiệu quả để giành lại thế chủ động trên không. UAV góc nhìn thứ nhất (FPV) của Nga đã chiếm ưu thế tuyệt đối, kiểm soát gần như toàn bộ các tuyến hậu cần dẫn đến Pokrovsk và Myrnohrad. Chúng xuyên thủng lưới chống UAV, phá hủy xe cơ giới, thậm chí tấn công trực tiếp vào binh sĩ Ukraine.

Theo Business Insider, UAV Nga ẩn nấp dọc các tuyến đường ở Ukraine, phục kích xe quân sự khi đi qua, biến những khu vực từng an toàn thành vùng nguy hiểm chết người. Hệ thống UAV dày đặc này khiến việc vận chuyển đạn dược và tiếp tế y tế của Ukraine gần như bị tê liệt.

Giới quan sát nhận định những gì đang xảy ra ở Pokrovsk gợi lại kịch bản tại tỉnh Kursk, nơi lực lượng đồn trú Ukraine từng bị cô lập hoàn toàn vì các UAV Nga cắt đứt mọi tuyến tiếp vận.

Nguy cơ khi Pokrovsk thất thủ

Sự thất thủ của Pokrovsk gần như chắc chắn sẽ kéo theo sự sụp đổ của thành phố vệ tinh Myrnohrad. Hai đô thị này gắn bó chặt chẽ với nhau qua mạng lưới hậu cần - mọi tuyến đường dẫn đến Myrnohrad đều đi qua hoặc nằm gần Pokrovsk. Khi tuyến vận chuyển bị cắt, lực lượng Ukraine tại Myrnohrad sẽ bị cô lập hoàn toàn, đối mặt nguy cơ bao vây nếu không có lệnh rút lui kịp thời.

Một sĩ quan tại mặt trận Myrnohrad nói với Ukrainska Pravda: "Nếu Pokrovsk thất thủ, chúng tôi sẽ không còn đường thoát. Tuyến tiếp tế dài hơn 20 km, đi bộ qua vùng giao tranh. Việc luân chuyển gần như bất khả thi. Chúng tôi không thể sơ tán thương binh, còn đối phương đã tiến đến Rodynske, kiểm soát cả Chervonyi Lyman. Mọi người đang làm việc hết công suất, nhưng ai cũng hiểu vòng vây đang khép lại".

Ngoài nguy cơ mất binh sĩ ở Myrnohrad, lượng thiết bị và khí tài trị giá hàng tỉ USD - đặc biệt là các đơn vị UAV được tài trợ bằng tiền cá nhân hoặc quyên góp - cũng có nguy cơ mất trắng. Với nhiều binh sĩ trên tiền tuyến, việc mất Pokrovsk dường như chỉ còn là vấn đề thời gian, đồng nghĩa với việc Ukraine đánh mất phần lớn vùng Donetsk và một trong những khu vực có giá trị phòng thủ tốt nhất còn lại ở miền đông đất nước.