Lý do Iskander, Kinzhal Nga liên tiếp xuyên thủng rào phòng thủ Ukraine

(Dân trí) - Chuyên gia nhận định, Nga đã có những thay đổi về mặt chiến thuật và công nghệ khiến cho các đợt không kích của Moscow nhằm vào Ukraine đạt hiệu quả cao hơn.

Các cuộc không kích chiến lược bằng UAV và tên lửa là trung tâm trong kế hoạch tác chiến của cả Nga và Ukraine, dù mỗi bên áp dụng các cách khác nhau.

Trong những tháng qua, Ukraine đã nhằm vào các mục tiêu quân sự và nhà máy lọc dầu nằm sâu trong lãnh thổ Nga bằng UAV và tên lửa tự chế tạo. 

Trong khi đó, Nga với tiềm lực áp đảo thường phóng số lượng lớn UAV và tên lửa để áp đảo hệ thống phòng không của Ukraine. Tuy nhiên, một cuộc tập kích quy mô lớn vào ngày 2/10 cho thấy Nga đã tinh chỉnh chiến thuật và công nghệ, giúp nhiều UAV và tên lửa của họ xuyên thủng được hệ thống phòng thủ Ukraine.

Đêm 2/10, lực lượng Nga đã tiến hành một trong những đợt tập kích phối hợp lớn nhất nhằm vào Ukraine trong nhiều tháng qua.

Họ phóng 7 tên lửa đạn đạo Iskander-M, 21 tên lửa hành trình Iskander-K, 7 tên lửa hành trình phóng từ máy bay Kh-59/69, cùng khoảng 381 UAV từ nhiều khu vực.

Không quân Ukraine cho biết họ đã bắn hạ được 303 UAV, 12 tên lửa hành trình và 5 tên lửa dẫn đường. Dù vậy, 78 UAV và 18 tên lửa, bao gồm toàn bộ 7 tên lửa đạn đạo Iskander-M, đã đánh trúng 15 mục tiêu trên khắp đất nước.

Nga từng kết hợp tên lửa và UAV trong các đợt tập kích trước đây, nhưng hầu hết các vụ tập kích gần đây chủ yếu dựa gần như hoàn toàn vào UAV, chỉ có rất ít tên lửa đi kèm.

Phân tích từ Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ cho thấy trong tháng 9, lực lượng Nga đã tích trữ tên lửa đạn đạo và hành trình để có thể thực hiện một số cuộc không kích quy mô lớn vào những ngày được chọn lọc.

Trong tháng đó, Nga đã phóng khoảng 6.900 UAV nhưng chỉ tiến hành 4 đợt tập kích ban đêm có trên 10 tên lửa. Từ cuối tháng 8, Nga duy trì nhịp độ khoảng 2 tuần mới tung ra một cuộc không kích lớn với khoảng 40 tên lửa.

Điều này cho thấy sự chuyển hướng sang các đợt tập kích ít hơn nhưng có quy mô lớn hơn, phối hợp đồng thời giữa tên lửa và UAV để làm quá tải hệ thống phòng không Ukraine.

Song song với đó, Nga vẫn tiến hành các đợt tập kích nhỏ bằng UAV gần như hàng đêm. Bằng cách tích trữ tên lửa trong nhiều tuần rồi phóng cùng hàng trăm UAV, Nga khiến phòng không Ukraine bị bão hòa, tăng khả năng đánh trúng mục tiêu và buộc Ukraine phải tiêu hao lượng lớn tên lửa đánh chặn quý giá.

Cùng với chiến thuật mới, Nga cũng đã nâng cấp cả hệ thống tên lửa đạn đạo và hành trình để khiến chúng khó bị đánh chặn hơn. Tên lửa đạn đạo Iskander-M hiện được trang bị mồi nhử radar, gây khó khăn cho việc theo dõi bằng radar của Ukraine.

Ngoài ra, tên lửa này được cho là có khả năng thay đổi quỹ đạo ở giai đoạn cuối của chuyến bay, làm giảm hiệu quả của các hệ thống phòng không.

Tên lửa hành trình Iskander-K cũng được cải tiến với ngòi nổ tin cậy hơn, hệ thống dẫn đường chống gây nhiễu và đầu đạn nâng cấp nhằm bảo đảm nó sẽ nổ khi va chạm. 

Những cải tiến này cũng được áp dụng với kho vũ khí siêu vượt âm của Nga, bao gồm Kinzhal và Zircon. Kinzhal phiên bản mới đã chính xác hơn và có khả năng cơ động ở tốc độ siêu vượt âm, khiến việc đánh chặn trở nên rất khó.

Một số tính năng nâng cấp của Iskander-M và Iskander-K nhiều khả năng được phát triển dựa trên công nghệ này. Trong khi đó, Zircon, tên lửa phóng từ tàu chiến, bổ sung cho năng lực hỏa lực tầm xa của Nga. 

Những cải tiến về tên lửa đi đôi với sự nâng cấp đáng kể ở UAV Shahed của Nga. Phiên bản mới nhất của Shahed-136 nay được sử dụng cùng các UAV mồi nhử gọi là Gerbera.

Shahed hiện được trang bị hệ thống điện tử và điều khiển bay cải tiến giúp tăng độ chính xác và khả năng chống gây nhiễu. Các báo cáo của Ukraine cho biết trong các đợt tập kích gần đây, UAV này đã có khả năng tự điều chỉnh đường bay khi tiếp cận mục tiêu, có thể nhờ trí tuệ nhân tạo hạn chế hoặc điều khiển từ xa của con người.

Sự khó lường này, kết hợp với khung thân gia cố và bình nhiên liệu được bố trí lại, cho phép chúng chịu được nhiều hư hại hơn và vẫn tiếp tục bay dù đã bị trúng đạn.

Những cải tiến đó đã đem lại hiệu quả rõ rệt. Đầu năm nay, Ukraine từng tuyên bố bắn hạ hoặc gây nhiễu hầu như toàn bộ UAV Shahed xâm nhập. Các UAV bị nhiễu thường bay chệch hướng, phần còn lại bị hạ bởi hệ thống phòng không, UAV đánh chặn, trực thăng hoặc tổ bắn mặt đất.

Tuy nhiên, trong đợt tập kích ngày 2/10, khoảng 1/4 số UAV Shahed đã đánh trúng mục tiêu, tăng đáng kể so với các tháng trước.

Mạng lưới phòng không nhiều tầng của Ukraine vẫn có tính linh hoạt cao, cho phép phản ứng nhanh trước những thay đổi trong chiến thuật và công nghệ của Nga. Các kỹ sư Ukraine đang nâng cấp hệ thống hiện có để theo dõi tốt hơn các quỹ đạo bay bất thường, trong khi các đơn vị cơ động được trang bị hệ thống ngắm bắn nhanh hơn và radar tích hợp tốt hơn.

Ngoài ra, Ukraine đang mở rộng hạm đội UAV đánh chặn có thể truy đuổi và phá hủy các mục tiêu trước khi chúng đến nơi. Những cải tiến này dự kiến sẽ làm giảm hiệu quả của các đòn tấn công Nga, dù một số tên lửa và UAV, đặc biệt là các tên lửa đạn đạo nâng cấp, vẫn có thể xuyên qua.