Lời cảnh tỉnh cho ngành sầu riêng

Việc công an khởi tố vụ án liên quan đến sai phạm trong hoạt động xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc là hồi chuông cảnh báo cho toàn ngành.

Theo Cổng Thông tin điện tử Bộ Công an, qua công tác nắm tình hình, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an) phát hiện trong lĩnh vực kinh doanh xuất khẩu sầu riêng từ Việt Nam sang Trung Quốc có nhiều sai phạm. 

Cụ thể là có hoạt động mua bán mã vùng trồng, mua bán giấy kiểm nghiệm, vi phạm quy định về kế toán, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản nhà nước, hoạt động đúng đắn của các doanh nghiệp chân chính. 

"Điều này dẫn đến tình trạng sầu riêng xuất khẩu không đúng nguồn gốc xuất xứ, không bảo đảm tiêu chuẩn, ảnh hướng đến uy tín, giảm sức cạnh tranh của nông sản nói chung, sầu riêng Việt Nam nói riêng trên thị trường Trung Quốc và thế giới" – bản tin cho biết.

Kết quả, đã có 17 bị can bị khởi tố là sếp một số trung tâm kiểm nghiệm, công ty xuất khẩu sầu  và các đơn vị liên quan.

Sau sự việc rúng động này, đại diện một thành viên hiệp hội nông sản tỏ ra bàng hoàng cho rằng "hành vi "mua bán giấy xét nghiệm" là không thể chấp nhận" được bởi các đơn vị xét nghiệm phải là nơi gác cổng, không phải nơi cấp giấy thông hành cho các lô hàng không bảo đảm chất lượng.

Hiện đang là thấp điểm thu hoạch sầu riêng, hoạt động này cần chấn chỉnh để vận hành thông suốt, tạo điều kiện cho xuất khẩu sầu riêng trong thời gian tới.

Đối với hành vi mua bán mã vùng trồng, đại diện hiệp hội cho rằng nguyên nhân gốc rễ đến từ việc diện tích vùng trồng được cấp mã còn ít so với nhu cầu xuất khẩu. 

Hơn nữa, phần lớn chủ sở hữu các mã vùng trồng sầu riêng được cấp lại không có năng lực xuất khẩu nên phải thông qua doanh nghiệp thương mại.

"Việc mua bán mã vùng trồng này sai hoàn toàn về mặt pháp luật. Nhưng các doanh nghiệp thực chất là mất chi phí, khoảng 100 triệu đồng/container sầu riêng kèm rủi ro để được xuất khẩu sầu riêng" – vị này phân tích.

Do đó, trong thời gian tới, cơ quan quản lý cần tạo điều kiện cho doanh nghiệp làm đúng bao gồm những quy định hợp lý, sát với thực tế để doanh nghiệp dễ dàng tuân thủ và thuận lợi trong việc thu mua sầu riêng từ nông dân và xuất khẩu sang Trung Quốc.

Trung Quốc là thị trường nhập khẩu sầu riêng số 1 của Việt Nam. Số liệu từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), 9 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc đạt 2,59 tỉ USD, chiếm gần 94% thị phần xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam.