Loạt sự cố cần tiếp dầu khiến không quân Mỹ thiệt hại 23 triệu USD

Bộ tư lệnh Vận tải đường không (AMC) thuộc không quân Mỹ ngày 25/8 công bố kết quả điều tra liên quan đến ba sự cố trên máy bay tiếp dầu KC-46A Pegasus, xảy ra trong năm 2022 và 2024, cho biết chúng gây ra thiệt hại tới gần 23 triệu USD.

Trong số này, hai sự cố xảy ra trong hai năm 2022 và vụ còn lại trong năm 2024, tất cả đều liên quan tình trạng cần tiếp dầu bị kẹt hoặc không tách được khỏi bộ phận tiếp nhận trên máy bay khác.

Vụ đầu tiên xảy ra tháng 10/2022, khi máy bay KC-46A chuyển nhiên liệu cho tiêm kích F-15E. Nguyên nhân chính là hạn chế của hệ thống điều khiển cần tiếp dầu, khiến người vận hành vô tình làm bộ phận này kẹt trong đầu nhận nhiên liệu trên tiêm kích.

"Do lực vượt quá giới hạn chịu đựng của cấu trúc cần tiếp dầu, bộ phận này đã bật mạnh lên sau khi tách khỏi tiêm kích, va vào đuôi máy bay KC-46A. Ngoài ra, phi công KC-46A không thông báo về việc giảm lực đẩy động cơ, còn tiêm kích F-15E lại tăng lực", AMC cho biết.

Những yếu tố trên làm cần tiếp dầu mất kiểm soát và bật mạnh lên, vô hiệu hóa cơ chế ngăn bộ phận này đập vào chóp đuôi máy bay. "Tổng thiệt hại liên quan lên tới hơn 8,3 triệu USD", báo cáo của AMC có đoạn.

Khoảng một tháng sau, sự cố tương tự lại xảy ra khi máy bay KC-46A chuyển nhiên liệu cho tiêm kích tàng hình F-22A, khiến cần tiếp dầu hư hại đến mức không thể sửa chữa. Sự cố này gây thiệt hại hơn 103.000 USD.

Sự việc thứ ba xảy ra vào tháng 8/2024, khiến một tiêm kích F-15E phải hạ cánh khẩn cấp. AMC cho biết vòi phun của KC-46A kẹt trong bộ phận tiếp nhận của F-15E. Khi tách ra, vòi phun bật lên trên, đập vào đuôi chiếc KC-46A rồi lắc mạnh sang hai bên.

"Điều này khiến cần tiếp dầu bị hư hại nghiêm trọng, một phần bộ phận tách khỏi máy bay KC-46A. Tổ lái phát thông báo tình trạng khẩn cấp và quay về căn cứ Travis. Phần đầu cần tiếp dầu gãy và rơi xuống cánh đồng trống cách Santa Maria, California, khoảng 20 km về phía đông bắc, không gây ra thương vong", AMC cho hay.

Nguyên nhân dẫn đến sự cố là do thao tác và kiến thức của người vận hành cần tiếp dầu, cũng như chiếc F-15E tiếp cận quá nhanh và không ổn định, phi công tiêm kích không nhận ra sự cố và không thực hiện quy trình tách khẩn cấp. Tổn thất trong sự việc là hơn 14,3 triệu USD.

Sự cố gần đây nhất liên quan đến KC-46A xảy ra ngày 8/7, cần tiếp dầu bị gãy hơn một nửa và phần kim loại còn lại bị rách toạc. Chiếc KC-46A sẽ phải ở lại căn cứ không quân Seymour Johnson trong thời gian chưa xác định và không quân Mỹ đang điều tra nguyên nhân sự cố.

KC-46A được phát triển trên cơ sở máy bay Boeing-767 để thay thế dòng KC-135 mà không quân Mỹ biên chế từ những năm 1950. Tuy nhiên, dự án với tổng trị giá khoảng 7,5 tỷ USD đã gặp nhiều vấn đề, liên tục chậm tiến độ và bị đội giá.

Không quân Mỹ đã đặt 179 máy bay KC-46A với giá trung bình khoảng 160 triệu USD mỗi chiếc, bắt đầu vận hành từ năm 2019 bất chấp nhiều sự cố nghiêm trọng chưa được khắc phục triệt để.

Lỗi cần tiếp dầu và hệ thống điều khiển đã nhiều lần xảy ra trên KC-46A. Theo chuyên trang quân sự Mỹ Defense News, quá trình sửa chữa hệ thống giám sát từ xa của KC-46A, vốn cho phép điều khiển cần tiếp dầu mà không cần quan sát trực tiếp, đã chậm hơn khoảng ba năm so với kế hoạch và khó có thể hoàn thành vào giữa năm 2027.

Nguyễn Tiến (Theo War Zone, AFP, AP)