Liên hoan Quốc tế Sân khấu thử nghiệm 2025 vẫn lo vắng khán giả

Liên hoan Quốc tế Sân khấu thử nghiệm lần thứ VI, năm 2025 thu hút số đoàn tham gia đông nhất từ trước đến nay, lần đầu tiên được tổ chức ở 4 tỉnh, thành phố, nhưng vẫn lo vắng khán giả.

Ông Nguyễn Đăng Chương - Phó chủ tịch Thường trực Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Liên hoan Quốc tế Sân khấu thử nghiệm lần thứ VI, năm 2025 - chia sẻ nỗi niềm chung của ban tổ chức hầu hết liên hoan sân khấu ở Việt Nam, không chỉ riêng Liên hoan Quốc tế Sân khấu thử nghiệm.

Lần đầu tiên tổ chức ở 4 địa phương

Liên hoan Quốc tế Sân khấu thử nghiệm lần thứ VI, năm 2025 sẽ diễn ra từ ngày 16 đến 30-11 tại TP.HCM, Hải Phòng, Hà Nội, Ninh Bình.

Ông Chương cho biết số đơn vị tham gia lần này nhiều nhất từ trước đến nay, với 29 vở diễn, gần 1.000 diễn viên tham gia. Ban tổ chức quyết định tổ chức ở nhiều địa phương, để khán giả 4 địa phương có cơ hội thưởng thức các tác phẩm sân khấu thể nghiệm.

Các vở diễn tham gia liên hoan thuộc nhiều loại hình, từ kịch nói, kịch câm, kịch hình thể, nhạc kịch, chèo, múa rối, xiếc, cải lương, cả những thể tài mà giới học thuật chưa xác định được là thể tài gì.

"Có những tác phẩm không phải hài kịch, bi kịch, chính kịch, kịch tâm lý… chưa biết gọi tên thể tài. Đấy chính là sự sáng tạo, thể nghiệm của các đoàn", ông Chương nói.

Năm nay, có tương đối nhiều nước châu Á - Thái Bình Dương tham dự, các tác phẩm do đó dễ cảm thụ hơn kịch của các nước châu Âu, châu Mỹ, châu Phi.

Các nước tham gia liên quan có Ba Lan, Hà Lan, Nhật, Philippines, Cộng hòa Uzbekistan, Trung Quốc, Hàn Quốc, Israel, Mông Cổ.

Ban giám khảo gồm 3 giám khảo quốc tế, 2 giám khảo Việt Nam, hội đủ thành phần sáng tạo trong sân khấu. Các tác phẩm thử nghiệm về kịch bản, thử nghiệm của đạo diễn, diễn viên, không gian sân khấu, thử nghiệm về âm thanh, ánh sáng…

Nghệ sĩ phải diễn không có khán giả thì rất đau khổ

Về việc lần đầu tiên tổ chức Liên hoan Quốc tế Sân khấu thể nghiệm ở nhiều địa phương, trong đó có Ninh Bình, với điều kiện về nhà hát khó lòng đáp ứng được yêu cầu của sân khấu, ông Chương nói có lý do về kinh phí từ phía ban tổ chức lẫn các đơn vị tham gia.

Ví dụ các đơn vị của TP.HCM tham gia liên hoan, phần lớn là các đơn vị sân khấu xã hội hóa, rất khó khăn về kinh phí để có thể đưa cả đoàn tới Hà Nội tham gia liên hoan như các kỳ trước.

Về nỗi lo mang liên hoan về các địa phương sẽ càng thiếu vắng khán giả, dù miễn phí vé, ông Chương nói khán giả là nỗi lo chung của các liên hoan sân khấu gần đây. Công tác khán giả rất đuối, kém, là tình trạng chung của các liên hoan sân khấu.

Có nhiều nguyên nhân của hiện tượng này và các ban tổ chức liên hoan sân khấu vẫn đau đầu tìm cách gỡ chưa xong.

"Đích cuối cùng của sân khấu là khán giả mà nghệ sĩ phải diễn không có khán giả thì rất đau khổ. Biết thế nhưng khán giả sân khấu là chuyện rất khó", ông Chương nói.

Về câu hỏi so sánh mức độ thể nghiệm của sân khấu Việt Nam với sân khấu quốc tế tham gia các kỳ liên hoan trước đây của Tuổi Trẻ Online, ông Đăng Chương nói "Rõ ràng sân khấu Việt Nam đang đi sau sân khấu quốc tế, ai cũng thừa nhận chúng ta đang đi sau".

Các nghệ sĩ sân khấu Việt Nam có sự dè dặt "cần thiết" nhất định khi sáng tạo và thể nghiệm cái mới do truyền thống văn hóa lẫn nhu cầu thưởng thức của khán giả chi phối.

"Văn hóa phương Tây hay các nước châu Á - Thái Bình Dương rất khác chúng ta. Gần 10 năm trước, Hàn Quốc tham gia Liên hoan Quốc tế Sân khấu thử nghiệm lần thứ 2 với vở Edip làm vua có nhiều sáng tạo sân khấu mà khán giả Việt Nam rất khó chấp nhận cho dù sáng tạo ấy đạt hiệu quả nghệ thuật rất lớn", ông Chương nói.

Ông cho rằng sự dè dặt của những người làm sân khấu Việt Nam là cần thiết nhưng dè dặt quá thì sẽ thất bại.