Lệnh trừng phạt mới của Mỹ với Nga làm rung chuyển ngành dầu mỏ Trung Quốc

Các lệnh trừng phạt mới của Mỹ nhằm vào hai tập đoàn năng lượng lớn nhất Nga là Rosneft và Lukoil đang gây chấn động sâu rộng trong ngành dầu mỏ Trung Quốc.

Hiện cả doanh nghiệp nhà nước lẫn tư nhân Trung Quốc đang phải vật lộn để duy trì nguồn cung dầu mỏ ổn định, trong khi tìm cách tránh các biện pháp trừng phạt thứ cấp.

Theo Hãng tin Bloomberg, khoảng 20% lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc - tương đương khoảng 2 triệu thùng/ngày trong 9 tháng đầu năm nay - đến từ Nga, khiến nước này trở thành một trong những nguồn cung chủ chốt cho các nhà máy lọc dầu sản xuất xăng, dầu diesel và nhựa của Bắc Kinh.

Tuy nhiên quyết định của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa Rosneft và Lukoil vào danh sách trừng phạt hôm 22-10 đang làm đảo lộn cán cân thị trường. Theo quy định, mọi giao dịch với hai tập đoàn Nga phải chấm dứt trước ngày 21-11.

Giới chuyên gia nhận định động thái này sẽ gây khó khăn cho cả Trung Quốc và Ấn Độ - hai khách hàng lớn nhất của dầu Nga.

Việc tiếp tục hợp tác với các công ty bị trừng phạt có thể khiến họ bị mất quyền tiếp cận hệ thống ngân hàng phương Tây, đồng USD, hoặc bị loại khỏi các chuỗi cung ứng quốc tế, trong khi tuân thủ lệnh cấm lại đồng nghĩa với việc mất nguồn dầu giá rẻ vốn giúp giảm chi phí năng lượng cho doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Tình hình đặc biệt trở nên nhạy cảm hơn khi nhiều công ty phương Tây giữ vai trò quan trọng tại những khu vực sản xuất dầu lớn ở Trung Đông và châu Phi. Nếu các doanh nghiệp Trung Quốc hoặc Ấn Độ tiếp tục giao dịch với Rosneft hay Lukoil, họ có nguy cơ bị gạt khỏi nhiều dự án quốc tế trong tương lai.

Tuần trước, Anh cũng công bố các biện pháp trừng phạt tương tự với Rosneft và Lukoil, đồng thời bổ sung cả nhà máy lọc dầu Yulong của tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc vào danh sách đen vì nhập dầu Nga.

Điều này khiến nhiều đối tác phương Tây ngần ngại giao dịch với các nhà máy tư nhân Trung Quốc, trong khi Washington cũng mở rộng lệnh trừng phạt tới các cảng lớn như Rizhao và Dongjiakou - hai điểm trung chuyển chủ chốt cho dầu Nga và Iran.

Trung tâm của mối quan hệ năng lượng Nga - Trung nằm ở hợp đồng dài hạn giữa Rosneft và Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC), theo đó Nga cung cấp dầu thô ESPO qua đường ống cho các nhà máy lọc dầu ở khu vực Đại Khánh, miền bắc Trung Quốc.

Dòng chảy này - khoảng 800.000 thùng/ngày - hiện vẫn chưa rõ có bị ảnh hưởng hay không, do đây là dự án cấp chính phủ giữa hai nước.

Ngoài ra, Rosneft và Lukoil còn xuất khẩu lượng lớn dầu ESPO từ cảng Kozmino (miền đông Nga) sang các nhà máy lọc dầu tư nhân tại tỉnh Sơn Đông và dọc bờ biển Trung Quốc.

Theo công ty dữ liệu Kpler, hai tập đoàn này chiếm tới 1/4 tổng lượng dầu Nga xuất sang Trung Quốc trong năm ngoái.

Giới quan sát cho rằng nếu các biện pháp trừng phạt được thực thi nghiêm ngặt, Trung Quốc sẽ phải đối mặt với bài toán khó: hoặc chấp nhận rủi ro để duy trì nguồn cung giá rẻ từ Nga, hoặc tìm kiếm nguồn thay thế với chi phí cao hơn, trong bối cảnh nhu cầu năng lượng trong nước vẫn ở mức kỷ lục.