Lãnh đạo ĐH Quốc gia TP.HCM nêu sự tăng trưởng thần tốc của công nghệ sinh học

Thị trường công nghệ sinh học toàn cầu trong năm 2025 ước tính khoảng 1,8 nghìn tỉ đô la Mỹ và được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm tới, với con số gấp đôi vào năm 2030.

Thông tin trên được lãnh đạo ĐH Quốc gia TP.HCM chia sẻ trong hội thảo khoa học quốc gia "Chiến lược phát triển công nghệ sinh học giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045". Sự kiện do ĐH Quốc gia TP.HCM phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Khoa học và Công nghệ và Tập đoàn CT Group tổ chức sáng nay (29.11) trong bối cảnh sơ kết đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết số 189/NQ-CP ngày 16.11.2023 của Chính phủ về ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 30.1.2023 của Bộ Chính trị về phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học phục vụ phát triển bền vững đất nước trong tình hình mới.

30% công bố quốc tế của ĐH Quốc gia TP.HCM về công nghệ sinh học

Thống kê của ĐH Quốc gia TP.HCM cho thấy, hiện đơn vị này có 175 tiến sĩ, 65 GS và PGS trong lĩnh vực công nghệ sinh học. Kết quả giai đoạn 2020-2025, ĐH này đào tạo trên 4.700 sinh viên bậc ĐH, trên 1.200 thạc sĩ và 125 tiến sĩ. Đáng chú ý, số lượng và chất lượng công bố lĩnh vực này được ghi nhận tăng mạnh từ năm 2023, trong đó công bố quốc tế về công nghệ sinh học và lĩnh vực liên quan chiếm tới 30% số công bố của ĐH Quốc gia TP.HCM.

Tại hội thảo, GS-TS Nguyễn Thị Thanh Mai, Phó giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM, cho biết thị trường công nghệ sinh học toàn cầu trong năm 2025 ước tính khoảng 1,8 nghìn tỉ đô la Mỹ và được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm tới, với con số gấp đôi vào năm 2030. Trong đó, các động lực chính bao gồm tiến bộ trong nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, công nghệ chỉnh sửa gen, và nhu cầu ngày càng tăng đối với các giải pháp tiên tiến trong y tế, nông nghiệp và công nghiệp. Theo một số thống kê, thị trường này tại Việt Nam hiện nay là khoảng 1,5 tỉ đô la - tức chỉ chiếm chưa đến 0,1% thị trường thế giới. Đối sánh với thị trường của các quốc gia trong khu vực châu Á, ước tính Trung Quốc gấp Việt Nam khoảng 100 lần, Nhật Bản khoảng 55 lần, Hàn Quốc là 28 lần và Ấn Độ khoảng 25 lần.

Trước thực tiễn này, Phó giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM chia sẻ: "Chúng tôi rất trăn trở với những con số này. Chúng tôi có thế mạnh của một hệ thống ĐH liên ngành, có nguồn lực dồi dào về trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học với hơn 250 chuyên gia, nhà khoa học trong các lĩnh vực này nhưng việc chuyển giao thành sản phẩm thương mại còn rất hạn chế". Tuy nhiên, theo GS Mai, ĐH Quốc gia TP.HCM đã và đang rất chủ động trong tiến trình trở thành một cơ sở giáo dục ĐH kiểu mẫu trong kết nối hợp tác "3 nhà".

"Chúng tôi kỳ vọng các bên liên quan sẽ cùng nhau hợp tác, tập trung nguồn lực để sánh kịp với các quốc gia trong khu vực. Nếu không bây giờ, chắc chắn chúng ta sẽ lỡ nhịp với sự tăng trưởng thần tốc của lĩnh vực công nghệ sinh học", GS Mai nhấn mạnh.

Cần nhận diện thẳng thắn và không né tránh các "điểm nghẽn"…

Phát biểu chỉ đạo hội thảo, ông Huỳnh Thành Đạt, Phó trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, cho rằng thực tiễn thời gian qua cho thấy, thế giới và khu vực đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, già hóa dân số, suy giảm đa dạng sinh học, ô nhiễm môi trường và các dạng rủi ro an ninh phi truyền thống ngày càng phức tạp.

Những thách thức này, theo ông Huỳnh Thành Đạt, không thể giải quyết bằng những cách tiếp cận cũ mà đòi hỏi các lời giải dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong bối cảnh đó, công nghệ sinh học không chỉ là một lĩnh vực khoa học công nghệ đơn thuần, mà sâu xa hơn là một dạng "hạ tầng tri thức" quan trọng, góp phần bảo đảm an ninh y tế, an ninh lương thực, an ninh môi trường, đồng thời mở ra không gian tăng trưởng mới cho nền kinh tế trong giai đoạn phát triển tiếp theo của đất nước.

Định hướng phát triển trong giai đoạn tới, Phó trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho rằng cần thống nhất cách tiếp cận theo hướng lấy sản phẩm, thị trường và hệ thống tiêu chuẩn chất lượng làm trung tâm. Đồng thời, cần nhận diện đầy đủ, thẳng thắn và không né tránh các "điểm nghẽn" đang cản trở sự phát triển của ngành công nghệ sinh học. Trong giai đoạn 2026-2030, cần tập trung triển khai một số định hướng hành động trọng tâm theo hướng đồng bộ giữa làm chủ công nghệ lõi, hoàn thiện thể chế và phát triển nguồn lực. Ông Đạt cũng đề nghị tiếp tục nâng cao vai trò, vị thế của ĐH Quốc gia TP.HCM với tư cách là trung tâm đào tạo, nghiên cứu lớn của cả nước.