Lần đầu tiên trong lịch sử, 46 đại gia, 498 kỳ lân và 2,7 nghìn tỷ USD được tạo ra sau vài tháng

"Chúng ta chưa từng thấy tốc độ tạo ra tài sản như thế này trong hơn 100 năm qua", nhà nghiên cứu Andrew McAfee của trường đại học MIT nhận định.

Sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI) đã mở ra một kỷ nguyên mới của sự giàu có, tạo ra một làn sóng tỷ phú mới với tốc độ chưa từng thấy trong lịch sử. Tuy nhiên, phần lớn tài sản này lại chỉ tồn tại trên "giấy", gắn liền với định giá khổng lồ của những công ty vẫn chưa niêm yết, đặt ra những câu hỏi thú vị về bản chất của sự giàu có trong thời đại công nghệ.

Theo Bloomberg, chỉ tính riêng 4 công ty AI tư nhân lớn nhất vào tháng 3 đã tạo ra ít nhất 15 tỷ phú với tổng tài sản ròng 38 tỷ USD. Một báo cáo khác từ BitVision nâng con số này lên 29 tỷ phú, trị giá khoảng 71 tỷ USD.

Tạp chí Forbes cũng ghi nhận rằng giới đại gia công nghệ đã "bỏ túi" thêm 600 tỷ USD và tạo ra thêm 46 tỷ phú mới nhờ vào nguồn vốn đầu tư dồi dào cho AI.

Kỷ lục

Theo các báo cáo mới nhất, ngành công nghiệp AI đang bùng nổ mạnh mẽ, tạo ra hàng chục tỷ phú mới chỉ trong năm nay. Điều này không đến từ việc kinh doanh sinh lời theo cách truyền thống, mà từ sự tăng vọt về giá trị của các công ty AI tư nhân.

Theo CB Insights, hiện có 498 "kỳ lân" AI, tức các công ty AI tư nhân có định giá từ 1 tỷ USD trở lên, với tổng giá trị lên tới 2,7 nghìn tỷ USD. Có tới 100 công ty trong số đó được thành lập kể từ năm 2023.

Ngoài ra, CB Insights cho biết hiện có hơn 1.300 startup AI với định giá trên 100 triệu USD.

Các vòng gọi vốn "khủng" đã biến nhiều startup trở thành các "kỳ lân" (công ty có giá trị trên 1 tỷ USD), thậm chí là các "kỳ lân" với giá trị hàng chục tỷ USD chỉ trong vài tháng. Đơn cử như Anthropic, công ty được định giá tới 170 tỷ USD, đã biến những người sáng lập của nó thành các tỷ phú ngay lập tức. Tương tự, một số lãnh đạo và nhà sáng lập của OpenAI cũng đã lọt vào danh sách những người giàu nhất thế giới.

Điều này cho thấy AI đang trở thành một "mỏ vàng" thu hút dòng vốn đầu tư khổng lồ từ các quỹ đầu tư mạo hiểm, các quỹ tài sản quốc gia và các nhà đầu tư công nghệ lớn.

Những cái tên như Anthropic, OpenAI, Safe Superintelligence hay Anysphere liên tục gọi vốn ở mức định giá kỷ lục. Riêng Anthropic đang đàm phán để huy động 5 tỷ USD với định giá 170 tỷ USD – gấp gần ba lần so với hồi tháng 3 – đủ để biến cả 7 đồng sáng lập thành tỷ phú.

Một ví dụ khác là Mira Murati, người rời Open AI vào tháng 9 năm ngoái, đã thành lập Thinking Machines Lab vào tháng 2/2025. Đến tháng 7/2025, cô đã huy động được 2 tỷ USD trong vòng gọi vốn hạt giống lớn nhất lịch sử, đưa công ty lên mức định giá 12 tỷ USD.

Tuy nhiên, phần lớn tài sản của những "ông trùm" AI này lại không phải là tiền mặt. Tài sản của họ chủ yếu nằm ở cổ phần trong các công ty tư nhân. Điều này khiến cho họ trở thành những "tỷ phú trên giấy".

Sự khác biệt lớn nhất giữa làn sóng công nghệ hiện tại và kỷ nguyên dot-com cuối những năm 1990 là việc các công ty ngày nay có thể duy trì trạng thái tư nhân lâu hơn. Các nhà đầu tư vẫn đổ tiền vào, giúp họ không cần phải niêm yết công khai để huy động vốn. Do đó, các tỷ phú AI này khó có thể "tiền mặt hóa" tài sản của mình một cách dễ dàng.

Mặc dù vậy, các thị trường thứ cấp (secondary market) đang phát triển nhanh chóng, cho phép các cổ đông bán cổ phiếu của mình cho các nhà đầu tư khác hoặc sáp nhập & mua lại (M&A). Điều này mang lại một mức độ thanh khoản nhất định.

Hiện OpenAI đang đàm phán bán cổ phần ở mức định giá 500 tỷ USD để trả tiền mặt cho nhân viên, trong khi Meta đã chi 14,3 tỷ USD mua cổ phần Scale AI – thương vụ giúp nhà sáng lập Alexandr Wang củng cố vị thế tỷ phú trẻ nhất thế giới.

Lợi nhuận khổng lồ và dòng vốn đầu tư AI đang tái định hình kinh tế khu vực Bay Area. San Francisco hiện có 82 tỷ phú, vượt qua New York. Giá bất động sản siêu sang tăng vọt, nhiều thương vụ mua nhà trên 20 triệu USD xuất hiện với tần suất kỷ lục.

Nhà nghiên cứu Andrew McAfee của trường đại học MIT nhận định: "Chúng ta chưa từng thấy tốc độ tạo ra tài sản như thế này trong hơn 100 năm qua."

Giới siêu giàu AI đang mở ra một thị trường mới cho các công ty quản lý tài sản, nhưng bài toán thanh khoản vẫn là rào cản. Phần lớn tài sản bị "khóa" trong cổ phần công ty tư nhân. Chỉ khi các startup niêm yết hoặc có thương vụ M&A lớn, khối tài sản này mới thực sự chảy vào hệ thống tài chính truyền thống.

Kinh nghiệm từ thời dot-com cho thấy, nhiều tỷ phú công nghệ ban đầu tái đầu tư vào các công ty tương tự, nhưng sau những cú sốc thị trường, họ mới tìm đến chiến lược đa dạng hóa và dịch vụ quản lý chuyên nghiệp. Lịch sử có thể lặp lại với thế hệ tỷ phú AI, nhưng với một khác biệt quan trọng: chính AI có thể trở thành công cụ thay đổi toàn bộ ngành quản lý tài sản.

Làn sóng tỷ phú AI hiện vẫn phần lớn mang tính "sổ sách", nhưng tiềm năng biến đổi thành tài sản thực là rất lớn. Khi IPO, các thương vụ mua lại, hoặc thị trường thứ cấp bùng nổ, đây có thể là làn sóng tạo thanh khoản lớn nhất trong lịch sử công nghệ – đồng thời là phép thử xem bao nhiêu trong số những giấc mơ tỷ USD của AI sẽ trụ vững trước thực tế kinh doanh.

*Nguồn: CNBC, Fortune, BI