Kinh tế tư nhân: từ tư duy đến đột phá thể chế

Dự thảo Báo cáo chính trị là một văn kiện được chuẩn bị công phu, khoa học, thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược và khát vọng vươn mình của dân tộc. Một trong những điểm mới chính là sự khẳng định vai trò của kinh tế tư nhân (KTTN).

GS.TS TRẦN NGỌC ĐƯỜNG (nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội):

Nhân dân là chủ thể tham gia vào toàn bộ quá trình phát triển

Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV thể hiện khá đầy đủ, toàn diện và sâu sắc vấn đề tiếp tục đổi mới tư duy phát triển trong bối cảnh mới. Tuy nhiên để "tiếp tục đổi mới tư duy phát triển" trong kỷ nguyên mới trở thành vấn đề lý luận hoàn thiện, thể hiện tầm nhìn, trí tuệ và ngọn đuốc soi đường của Đảng một cách sâu sắc, toàn diện, tôi xin đóng góp một số nội dung.

Về mục XIII "tiếp tục đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam" trong bối cảnh tiếp tục đổi mới tư duy phát triển, cần bổ sung và điều chỉnh một số nội dung.

Nghị quyết 27/2022 (về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới) đã đề ra phương hướng và giải pháp khá hoàn thiện. Nhưng trong điều kiện mới (chuyển đổi số, phát triển kinh tế tri thức, hội nhập quốc tế sâu rộng) đòi hỏi phải bổ sung thêm một số tư duy mới, tư duy phát triển.

Cụ thể, Nhà nước không chỉ là công cụ quản lý mà phải là "Nhà nước kiến tạo phát triển" phục vụ người dân, phục vụ doanh nghiệp. Cần được khẳng định mạnh mẽ và bổ sung quan điểm tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo hướng kiến tạo phát triển, liêm chính, hành động, phục vụ nhân dân và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Bổ sung thêm định hướng: đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản trị nhà nước, xây dựng nền hành chính công minh bạch, sử dụng công nghệ để đảm bảo công khai, minh bạch, dễ tiếp cận.

Cần bổ sung thêm yêu cầu về xây dựng văn hóa pháp lý, đề cao trách nhiệm công vụ, đạo đức công chức.

Về mục XII phát huy mạnh mẽ vai trò chủ thể của nhân dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đây là một nội dung quan trọng thể hiện bản chất dân chủ của chế độ.

Nếu đặt trong quan điểm "tiếp tục đổi mới tư duy phát triển", trong mục này vẫn cần bổ sung điều chỉnh một số điểm để phù hợp hơn với yêu cầu phát triển bền vững, hiện đại và dân chủ sâu rộng hơn trong kỷ nguyên mới.

Đề nghị bổ sung quan điểm nhân dân không chỉ là người tham gia mà là chủ thể cùng với Nhà nước đồng kiến tạo thể chế, chính sách, pháp luật, đồng hành cùng Đảng và Nhà nước trong kiểm soát quyền lực đồng hưởng lợi và đồng trách nhiệm.

Cần khẳng định nhân dân là chủ thể tham gia vào toàn bộ quá trình phát triển. Phát huy vai trò chủ thể phát triển của nhân dân trong việc hoạch định, thực hiện, giám sát và hưởng thụ thành quả phát triển. Nhấn mạnh việc ứng dụng công nghệ số để người dân tham gia trực tiếp và thường xuyên vào quá trình ra quyết định, phản biện và giám sát.

Cần xây dựng cơ chế pháp lý để người dân, Mặt trận Tổ Quốc và các tổ chức xã hội của nhân dân thực hiện một cách thực chất chức năng giám sát và phản biện xã hội. Mở rộng nội hàm của khái niệm đại đoàn kết không chỉ là về dân tộc, tôn giáo, vùng miền, trong nước và nước ngoài mà còn về giới, thế hệ, tầng lớp mới, doanh nhân, trí thức, người yếu thế...