Kiến trúc sư Nhật: 'Tôi muốn hồi sinh nét đẹp tự nhiên của Đà Lạt'

Ông Kengo Kuma đang đảm nhiệm thiết kế một dự án tại Đà Lạt. Trong hành trình tìm lại vẻ đẹp nguyên bản của cao nguyên, kiến trúc sư người Nhật Bản mong muốn khơi dậy những giá trị tự nhiên của Đà Lạt qua công trình kiến trúc nghệ thuật trước mặt hồ Xuân Hương. Với triết lý tôn trọng thiên nhiên và văn hóa bản địa, ông cho rằng Việt Nam còn ẩn chứa nhiều "kho báu" chưa được khai phá và điều quan trọng là các nhà phát triển cần biết gìn giữ, tôn vinh những giá trị sẵn có trong từng dự án.

Trong cuộc trò chuyện dưới đây ông chia sẻ về triết lý thiết kế bền vững, cơ duyên với Đà Lạt và mong muốn đóng góp vào việc gìn giữ bản sắc Việt Nam qua kiến trúc.

- Những năm gần đây, nhiều nhà đầu tư quốc tế đến Việt Nam triển khai loạt dự án bất động sản cao cấp và hạng sang, theo ông, Việt Nam cần làm gì vừa để tận dụng cơ hội này mà vẫn giữ được bản sắc riêng?

- Có thể nói Việt Nam là một quốc gia đang nổi lên trong lĩnh vực bất động sản nghỉ dưỡng cao cấp và hạng sang.

Tôi từng chứng kiến làn sóng tương tự ở Nhật Bản những năm 1980, khi nhiều nhà đầu tư nước ngoài đổ vào phát triển dự án. Tuy nhiên, thời điểm đó, đa số kiến trúc sư không nhận thấy được sự đa dạng và đặc sắc của Nhật Bản, họ chọn sao chép văn hóa phương Tây, như phong cách hậu hiện đại (postmodern), khiến bản sắc dân tộc bị phai nhạt.

Tôi nghĩ Việt Nam không nên rơi vào "vết xe đổ" của Nhật Bản. Nơi đây chứa đựng nhiều kho báu tiềm ẩn, như Đà Lạt chẳng hạn, vẫn chưa được khai phá. Điều quan trọng là cần nhận diện và tôn vinh bản sắc của từng vùng đất, thay vì sao chép kiến trúc hay xu hướng từ nơi khác.

Từ góc nhìn đó, tôi đã quyết định đồng hành cùng dự án HAUS Da Lat. Với tôi, đây là cơ hội để hiện thực hóa triết lý thiết kế đề cao sự hài hòa giữa con người, thiên nhiên và văn hóa bản địa. Tôi tin công trình này sẽ trở thành minh chứng cho khả năng phát triển kiến trúc bền vững tại Việt Nam, nơi đô thị hiện đại có thể cùng tồn tại với vẻ đẹp tự nhiên và bản sắc riêng của vùng đất.

- Vì sao ông chọn Đà Lạt cho dấu ấn tiếp theo của bản thân?

- Khi được mời tham gia dự án, tôi hoàn toàn không biết gì về Đà Lạt, vì vậy tôi đã quyết định đến thăm và tự mình cảm nhận. Việc đi bộ xung quanh khu đất dự án mang lại trải nghiệm hoàn toàn khác biệt so với việc xem ảnh, ngay từ chuyến thăm đầu tiên đã để lại ấn tượng mạnh mẽ trong tôi về sự độc đáo của nơi này.

Trong bối cảnh toàn cầu nóng lên, Đà Lạt như vùng đất trong mơ. Tôi có thể cảm nhận được hơi mát từ rừng thông và tận hưởng cuộc sống đường phố vừa sôi động vừa tinh tế, với những món ăn nhiều rau xanh tươi mát và các đặc sản như bơ, sữa chua.

Riêng với dự án HAUS Da Lat, tôi ấn tượng vì đây là khu đất hiếm nằm ngay trung tâm Đà Lạt, đối diện hồ Xuân Hương. Sự kết hợp giữa địa hình và cảnh quan tạo cảm hứng để tôi tin rằng có thể hình thành một công trình thật khác biệt. Khu vực này khiến tôi liên tưởng đến Karuizawa ở Nhật Bản, vùng cao nguyên ở độ cao hơn 1.000 m, nơi thu hút những người yêu thích không gian nghỉ dưỡng tinh tế và gần gũi với thiên nhiên.

Tôi tin HAUS Da Lat sẽ trở thành một trong những khu phức hợp nhà ở và nghỉ dưỡng đặc biệt nhất mà tôi từng thiết kế. Điều khiến tôi quyết định hợp tác là tầm nhìn của chủ đầu tư The One Destination. Họ không chỉ phát triển dự án vì lợi nhuận, mà mong muốn kiến tạo di sản bền vững cho thế hệ tương lai, với định hướng bất động sản ESG đầu tiên tại Việt Nam. Sự chú trọng đến yếu tố bền vững và gắn kết cộng đồng hoàn toàn phù hợp với triết lý thiết kế mà tôi theo đuổi.

- Ông sẽ làm gì để HAUS Da Lat vẫn giữ được nét riêng của Đà Lạt mà vẫn thể hiện triết lý thiết kế của mình?

- Tôi nhận thấy hầu hết khu nghỉ dưỡng sang trọng ở Đà Lạt lâu nay vẫn sao chép các dự án của thế kỷ XX, mang hơi hướng hoài niệm về cuộc sống châu Âu trong quá khứ. Nhưng với HAUS Da Lat, chúng tôi muốn thay đổi định nghĩa về sự sang trọng và thiết lập chuẩn mực mới cho các khu nghỉ dưỡng tương lai. Không cần các kiến trúc cổ điển, dùng đá cẩm thạch, trần nhà cao, hay đặt tại khu vực riêng tư, tách biệt, chúng ta hoàn toàn có thể hướng đến tổ hợp ở kết hợp nghỉ dưỡng bền vững, hài hòa với cảnh quan thiên nhiên và kết nối sâu sắc với cộng đồng xung quanh.

Bên cạnh vật liệu gỗ vốn quen thuộc trong các công trình của tôi từ trước đến nay, tại Đà Lạt, tôi còn có được nguồn cảm hứng thiết kế từ những hình thù độc đáo của cây thông và quả thông để đưa vào tổng thể công trình và nhiều chi tiết tại dự án này. Chúng tôi cũng sử dụng các loại đá và kim loại có màu sắc đặc biệt, phù hợp với địa hình của Đà Lạt để xóa nhòa ranh giới giữa kiến trúc và thiên nhiên.

Song song đó, HAUS Da Lat được xem là dự án bảo tồn rừng thông lớn nhất thành phố. Đồng thời, chúng tôi trồng thêm nhiều cây xanh, hoa lá phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu của Đà Lạt, cũng như chú trọng vào thiết kế cảnh quan. Đón cư dân, du khách của dự án trở về mỗi ngày sẽ là cánh cổng hoa nở suốt bốn mùa với thiết kế vòm cong đặc biệt từ vật liệu gỗ tự nhiên được chẻ mỏng, uốn cong thủ công kết hợp kỹ thuật xử lý gỗ đặc biệt, đảm bảo bền vững qua thời gian, không chịu tác động của thời tiết và môi trường. Yếu tố trên cũng là điểm nhấn lớn của dự án và hiện các kỹ sư, công nhân đang tích cực lắp đặt, triển khai.

Trên tất cả, tôi muốn hồi sinh những nét đẹp tự nhiên, gần gũi của Đà Lạt, của Việt Nam trong bối cảnh hiện đại, khi các đô thị ngày càng bị bê tông hóa.

- Để hiện thực hóa ý tưởng theo đúng triết lý bản thân, ông làm thế nào để hài hòa với mục tiêu của chủ đầu tư và các bên liên quan?

- Khác với nhiều kiến trúc sư chỉ dừng lại ở bản vẽ, chúng tôi làm việc chặt chẽ với các nhà thầu để thống nhất chi tiết thiết kế và vật liệu. Đôi khi có những trao đổi, thậm chí tranh luận, nhưng tôi cho rằng đó là điều cần thiết để dự án đạt được chất lượng tốt nhất và trở thành một công trình thực sự khác biệt.

Tôi cùng các cộng sự thường xuyên có mặt trực tiếp tại công trường để kiểm tra tiến độ và chất lượng. Cách đây khoảng chín tuần, tôi đã đến Đà Lạt để xem xét thiết kế ánh sáng, kiểm tra các mô hình (mock-ups) quan trọng của từng tòa nhà. Tôi không chỉ tin vào bản vẽ hay hình ảnh mà muốn tận mắt quan sát, thậm chí chạm tay vào từng chi tiết, từng loại vật liệu.

Hiện tại, tôi rất hài lòng với tiến độ và chất lượng thực hiện, và tin rằng HAUS Da Lat sẽ trở thành một trong những khu nhà ở kết hợp nghỉ dưỡng độc đáo trên thế giới.

- Ông có lời khuyên nào dành cho các chủ đầu tư và kiến trúc sư Việt Nam trong việc tạo nên những công trình vừa đặc sắc vừa giữ được bản sắc để được thế giới ghi nhận?

- Tôi đã đi đến khá nhiều nơi ở Việt Nam, đặc biệt là các điểm đến du lịch. Nhờ đó, tôi cảm nhận được rất rõ sự đa dạng của đất nước này.

Tương tự Nhật Bản, Việt Nam không phải một quốc gia rộng lớn nhưng lại trải dài từ Bắc chí Nam với những nét đặc trưng riêng của từng khu vực về cảnh quan, khí hậu, cũng như văn hóa, ẩm thực. Mà trước khi tới đây, tôi không hề biết đến sự đa dạng đó.

Vì vậy, tôi nghĩ rằng điều cần thiết là tôn vinh sự đa dạng của từng địa phương, không nên sao chép các khu nghỉ dưỡng hay thiết kế đô thị ở các quốc gia khác. Việt Nam nên là Việt Nam, là đất nước của sự đa dạng và gần gũi.

Hoàng Đan