Kiến nghị tăng lương cơ sở từ ngày 1/1/2026

Thảo luận kinh tế xã hội tại Quốc hội sáng 29/10, đại biểu Trần Quốc Tuấn, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Vĩnh Long, cho biết sau gần 4 tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bộ máy hành chính "nhẹ hơn về đầu mối nhưng nặng hơn về công việc". Cán bộ công chức ở cơ sở phải đi làm xa hơn, đảm nhận thêm nhiều nhiệm vụ nhưng thu nhập chưa được cải thiện.

Theo báo cáo tổng hợp kiến nghị của cử tri Quảng Trị, Bình Thuận, Vĩnh Long, nhiều cán bộ xã phải di chuyển từ 10 đến 15 km mới đến trụ sở mới, trong khi phụ cấp đi lại và công vụ chưa điều chỉnh. Cử tri các tỉnh Nghệ An, Lâm Đồng, Đồng Tháp đề nghị Chính phủ có chính sách hỗ trợ đối với cán bộ vùng sáp nhập. Đời sống của họ gặp khó khăn khi chi phí đi lại, thuê nhà, sinh hoạt tăng khiến thu nhập thực tế giảm 10-12% so với trước đây.

Nhiều địa phương như Bắc Kạn, Cần Thơ và một số tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long cũng phản ánh đội ngũ cán bộ cơ sở đang gánh thêm phần việc do tinh giản biên chế nhưng thu nhập không tăng, ảnh hưởng đến tâm lý và hiệu quả công tác. "Kiến nghị này là tiếng lòng của đội ngũ công chức, viên chức cơ sở, những người đang gánh phần việc nặng nề nhất của bộ máy nhà nước. Nếu đời sống của họ không được đảm bảo, hiệu quả thực thi chính sách cũng sẽ khó đáp ứng", ông Tuấn nói.

Đại biểu tỉnh Vĩnh Long bày tỏ lo lắng khi giá của nhiều nhóm hàng hóa thiết yếu như lương thực, thực phẩm, nhà ở, điện, nước, học phí, xăng dầu và chi phí thuê nhà đều tăng, gây áp lực lớn đến đời sống người dân và cán bộ. Thu nhập thực tế của đội ngũ công chức, viên chức bị ảnh hưởng rõ rệt do mức lương cơ sở chưa được điều chỉnh tương ứng, khiến họ "thu hẹp dần thu nhập từng ngày".

Theo ông Tuấn, mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng, áp dụng từ ngày 1/7/2024, không còn phù hợp. Trung bình chi phí sinh hoạt tối thiểu ở đô thị như ăn uống, đi lại, điện nước, học phí đã vượt 4,5-5 triệu đồng/người/tháng. "Với mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng, công chức trẻ chỉ đủ sống từ đầu tháng đến ngày 20, còn 10 ngày cuối tháng phải chạy bằng niềm tin và mì gói", ông ví von.

Ông Tuấn cho rằng nâng cao đời sống cán bộ là nâng cao chất lượng bộ máy, nên kiến nghị Quốc hội và Chính phủ điều chỉnh tăng lương cơ sở ngay từ 1/1/2026, không chờ giữa năm như trước. "Cán bộ có đủ sống thì mới yên tâm phục vụ. Công chức không bị nặng gánh cơm áo gạo tiền thì mới nhẹ lòng cống hiến", ông nói.

Đại biểu Mai Văn Hải, Phó đoàn Thanh Hóa, nhận định việc sắp xếp bộ máy và thực hiện chính quyền địa phương hai cấp là cuộc cải cách toàn diện, song vẫn còn khó khăn. Một số nơi điều chuyển cán bộ nhưng vẫn thừa, thiếu cục bộ, đặc biệt ở xã miền núi, biên giới. Nhiều địa phương thiếu nhân lực có chuyên môn sâu về đất đai, xây dựng, kế toán, công nghệ thông tin; năng lực một bộ phận cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu.

Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, chuyển đổi số còn hạn chế; hệ thống dịch vụ công quốc gia đôi khi quá tải, chậm trễ trong giải quyết thủ tục. Việc bố trí sử dụng trụ sở ở một số nơi chưa hợp lý, còn lãng phí. Cán bộ, công chức phải gánh khối lượng công việc lớn, áp lực cao nhưng chế độ chính sách chưa cải thiện.

Đại biểu Thanh Hóa đề nghị Chính phủ đánh giá lại việc phân cấp, phân quyền cho xã, phường, đặc khu để điều chỉnh phù hợp mô hình mới; sớm xác định vị trí việc làm và xây dựng chính sách tiền lương tương xứng. "Cần có chính sách đãi ngộ để cán bộ, công chức xã yên tâm công tác, đồng thời có cơ chế sàng lọc, thay thế người không đáp ứng yêu cầu", ông nói.

Để nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính, ông cũng kiến nghị tăng đầu tư hạ tầng chuyển đổi số, công nghệ thông tin, đồng thời đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cho cán bộ, công chức.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ sáng 6/9, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà (nay là Phó thủ tướng) cho biết Bộ đề xuất điều chỉnh ba nhóm phụ cấp gắn với sắp xếp bộ máy và đơn vị hành chính, gồm phụ cấp chức vụ lãnh đạo, phụ cấp khu vực và phụ cấp đặc thù. Bà Trà cho biết tới đây các cơ quan sẽ tổng kết Nghị quyết 27 của Trung ương, tính toán chiến lược dài hạn cho cải cách tiền lương.

Bộ Nội vụ sẽ tham mưu Đảng ủy Chính phủ báo cáo Bộ Chính trị rà soát, hoàn thiện hệ thống vị trí việc làm. Bộ đã gửi văn bản tới các bộ, ngành đề nghị phối hợp tổng hợp, làm cơ sở xác định biên chế của từng cơ quan và chính quyền địa phương.

Từ ngày 1/7/2024, mức lương cơ sở tăng từ 1,8 triệu đồng lên 2,34 triệu đồng mỗi tháng, theo Nghị quyết của Quốc hội. Đây là bước điều chỉnh nhằm thực hiện lộ trình cải cách chính sách tiền lương theo Nghị quyết 27, sau 5 năm tạm hoãn do tác động của dịch Covid-19 và khó khăn ngân sách. Việc tăng lương cơ sở tác động trực tiếp tới hơn 3 triệu cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang.

Lương cơ sở là căn cứ để tính thu nhập của người hưởng lương ngân sách theo công thức Lương = Lương cơ sở × Hệ số lương. Đây cũng là cơ sở xác định các khoản phụ cấp chức vụ, khu vực, thâm niên, cùng nhiều chế độ chính sách khác trong khu vực công. Vì vậy, mỗi lần điều chỉnh lương cơ sở không chỉ giúp cải thiện đời sống của cán bộ, công chức, viên chức mà còn ảnh hưởng lớn đến cân đối ngân sách và mặt bằng tiền lương chung của nền kinh tế.

Sơn Hà