Khuyến khích tư nhân đầu tư đường sắt theo hợp đồng BT, BOT

Chính phủ trình Quốc hội sửa luật Đường sắt, bổ sung quy định khuyến khích tư nhân tham gia đầu tư hạ tầng đường sắt theo các hình thức hợp đồng BT, BOT...

Chiều 27.5, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Hồng Minh thay mặt Chính phủ trình Quốc hội tờ trình dự án luật Đường sắt (sửa đổi).

Bộ Xây dựng tổ chức đầu tư xây dựng đường sắt quốc gia

Tại tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, dự thảo luật bổ sung quy định để huy động tối đa nguồn lực của địa phương, các thành phần kinh tế khác tham gia đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt.

Trong đó, có quy định về việc khuyến khích tất cả các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt thông qua nhiều hình thức hợp đồng (BT, BOT, BTO, BLT, BTL...).

Đồng thời, bổ sung quy định địa phương được dùng ngân sách của mình để tham gia công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, đầu tư xây dựng một số hạng mục thuộc kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia.

Cạnh đó, sửa đổi, bổ sung quy định rõ trách nhiệm của các chủ thể trong việc đầu tư xây dựng công trình đường sắt. Theo đó, dự thảo luật quy định Bộ Xây dựng tổ chức đầu tư xây dựng công trình đường sắt quốc gia.

UBND cấp tỉnh tổ chức đầu tư xây dựng công trình đường sắt địa phương, còn doanh nghiệp tổ chức đầu tư xây dựng công trình đường sắt chuyên dùng.

Dự thảo luật cũng đề xuất UBND cấp tỉnh được quyết định thực hiện ngay việc lập, thẩm định, quyết định đầu tư dự án đường sắt đô thị mà không phải thực hiện các thủ tục về chủ trương đầu tư.

Theo ông Minh, việc bổ sung quy định này là một trong những giải pháp đột phá để tháo gỡ điểm nghẽn về trình tự, thủ tục đầu tư cho hệ thống đường sắt đô thị tại địa phương, góp phần hiện thực hóa Kết luận số 49 của Bộ Chính trị về việc đẩy nhanh tiến trình đầu tư, hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.HCM vào năm 2035.

Đánh giá kỹ chính sách khai thác quỹ đất vùng phụ cận ga đường sắt 

Dự thảo luật cũng bổ sung quy định về khai thác quỹ đất vùng phụ cận ga đường sắt (mô hình TOD). Theo đó, trên cơ sở quy hoạch tuyến, ga đường sắt quốc gia và quy hoạch hệ thống đường sắt địa phương trong quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, địa phương được quy hoạch, thu hồi đất vùng phụ cận ga đường sắt, đầu tư hạ tầng kỹ thuật nếu có để giao đất, cho thuê đất phát triển các khu đô thị, thương mại, dịch vụ.

Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - Công nghệ - Môi trường Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, cơ quan thẩm tra đề nghị Bộ Xây dựng làm rõ các chính sách theo hướng bảo đảm tính khả thi, mức độ đột phá và công bằng trong việc thực hiện các chính sách của Nhà nước về đất đai, tín dụng để thu hút đầu tư, đặc biệt là đầu tư tư nhân vào các dự án hạ tầng, vận tải và công nghiệp đường sắt.

Bên cạnh đó, cần có cơ chế ràng buộc trách nhiệm giữa Bộ Xây dựng và chính quyền địa phương trong quy hoạch tích hợp mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông (TOD) với phát triển đô thị.

Riêng với chính sách khai thác quỹ đất vùng phụ cận ga đường sắt (mô hình TOD), cơ quan thẩm tra cho rằng, hiện nay, chính sách này mới được áp dụng thí điểm tại TP.HCM, Hà Nội và dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Dự thảo luật đề nghị mở rộng tất cả loại hình đường sắt. Do đó, đề nghị giải trình làm rõ tính cấp thiết, đánh giá tác động chính sách cũng như rà soát lại các quy định về cơ chế ưu đãi dành cho việc khai thác quỹ đất vùng phụ cận ga.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị lưu ý thận trọng khi quyết định về quy hoạch, kiến trúc cần bảo đảm phù hợp với văn hóa, công năng sử dụng, khai thác, tạo các giá trị gia tăng từ các dịch vụ vùng phụ cận ga đường sắt, giảm thiểu tối đa tác động, ảnh hưởng tổng thể mỹ quan, kiến trúc nơi đường sắt đi qua.